Zygmunt Piękniewski, urodzony 28 grudnia 1892 roku w Łodzi, to postać wyjątkowa w historii Polski. Zmarł 12 sierpnia 1968 roku w Poznaniu. Był on d działaczem społeczno-politycznym, który odgrywał istotną rolę w przełomowych momentach w dziejach naszego kraju.
Sprzeciwiając się autorytarnym rządom, w 1905 roku stał się rewolucjonistą, a jego zaangażowanie polityczne nie ograniczało się tylko do tego okresu. Piękniewski brał czynny udział w walkach podczas I i II wojny światowej, a także uczestniczył w powstaniu warszawskim, które miało kluczowe znaczenie dla losów stolicy.
W trakcie swojej kariery politycznej był założycielem i współzałożycielem wielu organizacji oraz partii robotniczych, co świadczy o jego głębokim przywiązaniu do idei równości i sprawiedliwości społecznej. Po wojnie, w 1945 roku, objął stanowisko przewodniczącego prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu, a także przewodniczył Wrocławskiej Radzie Narodowej w latach 1945–1948.
Pełnił również zaszczytną funkcję posła do Krajowej Rady Narodowej w latach 1945–1947 oraz zasiadał w Sejmie Ustawodawczym w latach 1947–1952, co czyni go jednym z czołowych przedstawicieli polskiego ruchu robotniczego w powojennej Polsce.
Życiorys
Zygmunt Piękniewski był synem Wojciecha oraz Marii z d. Klinger. Jego rodzinne losy były burzliwe, ponieważ ojciec wyjechał na Syberię, a w 1898 roku reszta rodziny dołączyła do niego. Osiedli w Irkucku, gdzie młody Zygmunt uczył się zawodu ślusarza.
W roku 1905 Zygmunt z zaangażowaniem uczestniczył w rewolucji, podejmując pracę jako goniec. Wkrótce włączył się w ruch robotniczy, co zaowocowało jego udziałem w strajkach w kopalniach złota w Lense, gdzie pełnił funkcję mechanika.
Podczas I wojny światowej walczył na frontach pod Verdun w 1916 oraz Arras w 1917 roku. Jego losy skierowały go do niewoli niemieckiej, a po wojnie powrócił do kraju wraz z armią Józefa Hallera. Od maja 1920 roku osiedlił się w Poznaniu, gdzie podjął pracę w zakładach „H. Cegielski”.
Jednocześnie aktywnie uczestniczył w ruchu robotniczym. Już w czerwcu 1920 roku, był jednym z założycieli poznańskiego ruchu robotniczego. 23 września 1921 roku przewodniczył pierwszemu publicznemu wiecowi komunistycznemu, który odbył się przy ul. Grunwaldzkiej na zbiegu z ul. Śniadeckich. Uczestniczyło w nim około 6000 ludzi, którzy protestowali przeciwko zbrojnej interwencji Piłsudskiego w ZSRR oraz domagali się poprawy warunków życia i uwolnienia więźniów politycznych.
Od października 1921 roku Zygmunt Piękniewski objął przewodnictwo Komitetu Strajku Generalnego w Poznaniu. Jego działalność na rzecz ruchu robotniczego doprowadziła do aresztowania pod koniec 1921 roku, z którego jednak został wypuszczony w lutym 1922 roku z braku dowodów. Po odsiedzeniu tego czasu, przystąpił do kierownictwa Komitetu Okręgowego KPP.
W miejscu pracy, w HCP, pełnił funkcję przewodniczącego Związku Zawodowego Metalowców oraz przewodniczącego Wydziału Robotniczego. Współorganizował Uniwersytet Robotniczy, który znajdował się przy ul. Zamkowej 7. W roku 1923 został aresztowany.
W 1924 roku razem z Alfredem Bemem był współzałożycielem Komitetu Bezrobotnych. Natomiast w 1927 roku wziął udział w zakładaniu PPS-Lewicy. Kandydował do Rady Miasta w 1925 roku (jako przedstawiciel Lewicy Związków Zawodowych) oraz do Sejmu w 1928 roku.
Począwszy od początku 1929 roku, Zygmunt Piękniewski pełnił rolę sekretarza Krakowskiego Okręgu PPS-Lewicy. Drugi raz aresztowany w październiku 1929 roku, 26 lutego 1930 skazany na 2 lata ciężkiego więzienia, z którego jednak wyszedł wcześniej dzięki apelacji i kaucji. W lutym 1931 roku, podczas II Kongresu PPS-Lewicy w Łodzi, powrócił do aresztu, lecz w lutym 1934 roku odzyskał wolność.
W czasie okupacji w Poznaniu rzeczywiście handlował na rynku Łazarskim. Od końca 1939 roku pracował w DWM, gdzie zajmował się produkcją parowozów. W 1940 roku, wraz z innymi polskimi pracownikami, zaangażował się w organizację tajnych działań, których celem było m.in. sabotaż.
Od jesieni 1942 roku Zygmunt utrzymywał kontakt z Łódzkim Komitetem Obwodowym PPR. 31 maja 1944 roku, wracając z nocnej zmiany, był ostrzeżony o tym, że Gestapo obserwuje jego dom. Dzięki temu udało mu się uciec do Łodzi, a następnie do Koluszek i Warszawy. Jego żona została aresztowana i zmarła później w obozie w Ravensbrück.
W czasie powstania warszawskiego brał udział w walce o zdobycie budynku PAST-y 20 sierpnia 1944 roku oraz poczty przy ul. Nowogrodzkiej. 9 września 1944 roku odniósł rany w wyniku wybuchu granatu. Przewieziony do warszawskiego lazaretu, a następnie do Krakowa, gdzie Komitet Miejski PPR powierzył mu organizację rad zakładowych. 8 marca 1945 roku Zygmunt Piękniewski wrócił do Poznania na polecenie KC PPR.
Po wojnie objął wiele funkcji. Był kierownikiem Wydziału Kadr i członkiem Egzekutywy KW Polskiej Partii Robotniczej, przewodniczącym pierwszej Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu (PPR) od 26 marca do 1 października 1945 roku, a także przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej od czerwca 1945 do listopada 1948 roku. Pełnił także funkcję posła w Krajowej Radzie Narodowej (od kwietnia 1945 do stycznia 1947) oraz w Sejmie Ustawodawczym (1947–1952).
Wspierał działalność Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w regionie poznańskim oraz organizacje sportowe w Poznaniu, takie jak Polski Związek Bokserski i Polski Związek Hokeja na Trawie. Po 1956 roku przeszedł na emeryturę, jednak dalej aktywnie angażował się w życie społeczne, m.in. jako członek Komitetu Dzielnicowego PZPR Poznań-Grunwald oraz w Zarządzie Dzielnicowym ZBOWiD Poznań-Grunwald. W 1957 roku został pierwszym przewodniczącym Komisji Sportu, Turystyki i Przysposobienia Wojskowego.
Był również Przewodniczącym Prezydium Społecznego Komitetu Budowy pomnika Karola Świerczewskiego w Poznaniu od 1968 roku. Zmarł i został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu na Junikowie w Poznaniu (AZ-P-54).
Odznaczenia i nagrody
W dorobku Zygmunta Piękniewskiego znajduje się wiele cennych odznaczeń oraz nagród, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój społeczny i kulturowy. Oto lista przyznanych mu odznaczeń:
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Order Sztandaru Pracy I klasy,
- Order Sztandaru Pracy II klasy,
- Odznaka Grunwaldzka,
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej,
- Odznaka Honorowa Miasta Poznania,
- Odznaka honorowa „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego”,
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”.
Przypisy
- Elżbieta Knach-Wojcieszyk: Wybory do Rady Miejskiej (4.X.1925) w: Kronika Miasta Poznania 4/1987, s. 71
- Andrzej Sarnowski: Miejska Rada Narodowa (1945-1950) w: Kronika Miasta Poznania 1/1979, s. 37
- Marian Olszewski: Losy i ludzie podziemnej poznańskiej PPR w: Kronika Miasta Poznania 4/1969, s. 55
- Henryk Kondziela, Marian Olszewski: Miejsca pamiątkowe związane z dziejami ruchu robotniczego w Poznaniu w: Kronika Miasta Poznania 2/1966, s. 42
- Andrzej Choniawko: Polityczne aspekty rozwoju sportu wyczynowego w Poznaniu w Polsce Ludowej
- Marian Olszewski, Soliński Ireneusz: Pogrzeb Zygmunta Piękniewskiego. Kronika Miasta Poznania 1/1969, s. 121-125
- Olszewski Marian: Zygmunt Piękniewski. Jubileusze. Kronika Miasta Poznania 2/1963, s. 50-52
- Informacje na stronie um.poznan.pl
- Poznańskie cmentarze
- Sprawozdania w: Kronika Miasta Poznania 3/1976, s. 143
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Emil Kaliński | Marek Belka | Marian Potapczuk | Grzegorz Palka | Włodzimierz Nykiel | Robert Satanowski | Józef Kieszczyński | Piotr Dmochowski-Lipski | Władysław Bieńkowski | Sławomir Cytrycki | Rafał Praga | Elżbieta Wilczyńska | Czesław Szymański | Jakub Wiśniewski | Ludwik Henryk Prentki | Tomasz Księżczyk | Wacław Frankowski | Krzysztof Żyndul | Henoch Gutman | Aleksander Heiman-JareckiOceń: Zygmunt Piękniewski