Robert Satanowski, to postać o bogatej biografii, która odcisnęła swoje piętno na polskiej kulturze. Urodził się 20 czerwca 1918 roku w Łodzi i przez całe życie rozwijał swoje pasje i talenty. Jego działalność artystyczna oraz społeczna przyczyniła się do wzbogacenia polskiej sceny muzycznej oraz politycznej.
Znany jako dyrygent, wyróżniał się nie tylko umiejętnościami muzycznymi, ale także jako generał brygady. Jego oddanie oraz determinacja w pracy na rzecz kraju były doceniane w różnych środowiskach. W latach 80-tych pełnił również funkcję posła na Sejm PRL IX kadencji, gdzie reprezentował Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR).
Robert Satanowski zmarł 9 sierpnia 1997 roku we Wrocławiu, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny i społeczeństwu wiele cennych doświadczeń.
Życiorys
Robert Satanowski to postać o niezwykle bogatym życiorysie. Ukończył łódzkie Gimnazjum Humanistyczne im. Ignacego Skorupki, a następnie przez sześć semestrów kształcił się na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. W czasie swojego pobytu na uczelni przystąpił do Organizacji Młodzieży Szkolnej „Życie”. W okresie II wojny światowej pracował jako nauczyciel, a w 1942 roku znalazł zatrudnienie w punkcie medycznym w Jenórach.
Na przełomie lat 1942 i 1943 zainicjował powstanie Zgrupowania Partyzanckiego „Jeszcze Polska nie zginęła”, które podlegało dowództwu radzieckiej partyzantki, sam natomiast objął nad nim dowodzenie. Zgrupowanie rebeliantów, o liczebności około 1000 osób, funkcjonowało na Wołyniu, prowadząc równolegle działalność ochronną ludności polskiej wobec zagrożenia ze strony ukraińskiego nacjonalistycznego podziemia.
Satanowski związał się także z Ukraińskim Sztabem Ruchu Partyzanckiego, co umożliwiło mu nawiązanie bliższej znajomości z Chruszczowem. W dniu 13 lutego 1944 roku Związek Patriotów Polskich uhonorował go stopniem pułkownika. W marcu tego samego roku w wyniku reorganizacji, zgrupowanie zostało przekształcone w struktury dwóch brygad, w których to dowodzeniu znalazła się druga z nich.
Po zajęciu Wołynia przez Armię Czerwoną, zgrupowanie zostało rozwiązane, a część partyzantów wcielono do ludowego Wojska Polskiego, inni natomiast przeszli na Lubelszczyznę, przystępując do oddziałów zależnych od Polskiego Sztabu Partyzanckiego. Satanowski stał się dowódcą 4 brygady nowo powstałego ugrupowania. W trakcie swego dowodzenia stoczył dwanaście potyczek oraz dwa całodniowe starcia.
Po zakończeniu działań wojennych, kontynuował karierę w Wojsku Polskim, a następnie ukończył kurs w Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego w Moskwie. Znalazł się na stanowisku dowódcy 49 pułku piechoty, po czym awansował na różne inne pozycje, aż do osiągnięcia rangi komendanta Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej. Na swoją prośbę, 11 listopada 1949 roku, opuścił szeregi wojska w stopniu komandora.
Po odejściu z wojska, Robert Satanowski skupił się na karierze artystycznej. Został kierownikiem muzycznym Polskiego Radia w Gdańsku. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Łodzi w 1951 roku, co otworzyło przed nim drogę do objęcia stanowiska dyrygenta w Państwowej Filharmonii w Lublinie, gdzie pracował w latach 1951-1954. Następnie pełnił rolę kierownika artystycznego Państwowej Filharmonii w Bydgoszczy (1954–1958).
Nie zaniedbując klasycznych utworów światowej literatury muzycznej, wprowadzał szereg interesujących pozycji repertuarowych. W latach 1958-1960 szlifował swoje umiejętności na studiach z zakresu reżyserii oraz dyrygentury, ucząc się od wielkich mistrzów, takich jak Walter Felsenstein czy Herbert von Karajan. W ciągu swojego życia pełnił wiele zaszczytnych funkcji, w tym stanowiska dyrektora Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu, Opery Krakowskiej oraz Opery Wrocławskiej. Był również stałym dyrygentem gościnnym Opery w Zurychu w 1970 roku. Od 1 lutego 1982 do 15 stycznia 1991 roku pełnił rolę dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru Wielkiego w Warszawie, a 15 września 1988 roku otrzymał awans na generała brygady.
Ostatnie lata swojego życia spędził na Dolnym Śląsku, w Radochowie, gdzie nawiązał współpracę z Filharmonią w Jeleniej Górze. Ostatnie koncerty poprowadził 24 i 25 maja 1997 roku, w ramach „Gali Operowej”, która wieńczyła obchody 40-lecia sceny muzycznej w Bydgoszczy.
Działalność polityczna
W latach 1985–1989 Robert Satanowski był posłem na Sejm PRL. Uczestniczył aktywnie w życiu politycznym, a w latach 1985–1990 był członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1983 roku wszedł w skład Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Również w latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W dniu 11 listopada 1988 roku zasilił Honorowy Komitet Obchodów 70. rocznicy Odzyskania Niepodległości, którego przewodniczącym został I sekretarz KC PZPR, gen. armii Wojciech Jaruzelski.
Odznaczenia
Robert Satanowski był osobą wyróżniającą się wieloma licznymi odznaczeniami bojowymi i wojskowymi, które świadczą o jego odwadze oraz poświęceniu w obronie ojczyzny. Do najważniejszych z nich należy:
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Partyzancki,
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk,
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”,
- Medal Partyzancki I stopnia.
Oprócz wojskowych wyróżnień, posiadał również szereg odznaczeń cywilnych, w tym:
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1964),
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą (1980),
- Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej,
- Order Czerwonego Sztandaru,
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN,
- odznaczenia czechosłowackie.
Te wszystkie nagrody odzwierciedlają jego niezłomny duch i zaangażowanie w sprawy narodowe.
Rodzina
„Robert Satanowski był trzykrotnie żonaty. Jego pierwszą małżonką była Zofia Dróżdż-Satanowska, znana pisarka i dziennikarka. Drugą żoną artysty została Danuta Balicka, utalentowana aktorka bydgoskiego teatru, a także teatrów w Poznaniu i Wrocławiu. Ostatnie małżeństwo nawiązał z Grażyną Ikowską, chórzystką.
Z pierwszego związku Robert Satanowski miał syna, Jerzego Satanowskiego, który wyróżnia się jako kompozytor muzyki teatralnej i rozrywkowej.
Literatura
Oto zbiór kluczowych publikacji, które są istotne dla zrozumienia kontekstu życia i dotyczących Roberta Satanowskiego. Poniżej przedstawiamy wykaz literatury, która zawiera cenne informacje na temat tego wybitnego żołnierza oraz jego działalności w okresie II wojny światowej.
- Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON 1975, s. 203, 491, 492,
- Maciej Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943–1945, Wyd. Ajaks Pruszków 1996, s. 120, 121,
- Wiesław Rozbicki, Anegdoty i ploty o generałach, AW CB 2004,
- Andrzej Szutowicz, Gen. Robert Satanowski – życiorys żołnierski, Kawaliera Drawno 2005,
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 371–375,
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny Wyd. Ed. 3, Interpress, W-wa 1993, s. 630,
- Karol Cieślak, Poznańskie lata Roberta Satanowskiego, „Kronika Wielkopolski” nr 4 (140)2011, s. 67–73,
- Zdzisław Pruss, Alicja Weber, Rajmund Kuczma, Bydgoski leksykon muzyczny, Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004, s. 140–141.
Każda z tych publikacji przyczynia się do wzbogacenia wiedzy na temat jego osoby oraz kontekstu historycznego, który go otaczał. Dzięki nim możemy lepiej zrozumieć zarówno biografię, jak i szersze tło działań Roberta Satanowskiego.
Przypisy
- Uznanie dla twórców kultury. „Trybuna Robotnicza”, s. 1–2, nr 170 z 19.07.1984 r.
- Lista osób odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, nr 159 z 23.07.1980 r.
- Lista odznaczonych. „Trybuna Robotnicza”, s. 2, nr 170 z 20.07.1964 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Józef Kieszczyński | Piotr Dmochowski-Lipski | Władysław Bieńkowski | Sławomir Cytrycki | Marek Markiewicz | Mieczysław Broński-Warszawski | Marek Nowicki (działacz społeczny) | Leon Kasman | Bronisław Gabara | Aleksander Burski | Włodzimierz Nykiel | Grzegorz Palka | Marian Potapczuk | Marek Belka | Emil Kaliński | Zygmunt Piękniewski | Rafał Praga | Elżbieta Wilczyńska | Czesław Szymański | Jakub WiśniewskiOceń: Robert Satanowski