Leon Kasman

---

Życiorys

Leon Kasman, syn kupca Abrama, już jako młody człowiek podążał za śladami swojego ojca. Po ukończeniu gimnazjum został zapisany na wydział handlowy Wyższej Szkoły Realnej Zgromadzenia Kupców w Łodzi, jednak jego droga w edukacji nie potoczyła się zgodnie z planem. W wieku zaledwie 14 lat zaangażował się w lewicowy ruch polityczny, co okazało się kluczowym momentem w jego życiu. W 1920 roku dołączył do Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Niecałe dwa lata później, mając zaledwie 17 lat, został aresztowany, jednocześnie stając się członkiem egzekutywy Związku Młodzieży Komunistycznej w łódzkim regionie oraz Komunistycznej Partii Robotniczej Polski.

Po wyjściu z aresztu podjął studia w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, będąc aktywnym członkiem koła studentów Związku Młodzieży Komunistycznej oraz przewodniczącym Warszawskiego Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. W 1925 roku rozpoczął pracę w Wydziale Zawodowym Komitetu Warszawskiego Komunistycznej Partii Polski, a w latach 1927-1934 był funkcjonariuszem KPP. Po przystąpieniu do ultralewicowej frakcji „mniejszości” w partii, został aresztowany w 1928 roku i skazany na cztery lata więzienia, jednak po amnestii wyrok ten skrócono do dwóch lat. W okresie więzienia przebywał m.in. na Pawiaku. Po zwolnieniu w 1930 roku, objął stanowisko sekretarza Komitetu Okręgowego KPP Zagłębia Dąbrowskiego.

Kasman uczestniczył w V Zjeździe KPP w Peterhofie w 1930 roku, a od końca tego samego roku został sekretarzem Komitetu Okręgowego na Górnym Śląsku. Wiosną 1931 roku znowu został aresztowany i skazany na sześć lat ciężkiego więzienia. Po uzyskaniu trzymiesięcznego urlopu zdrowotnego w czerwcu 1934 roku, wyjechał do ZSRR, gdzie wykładał na kursach polskich Kominternu, ucząc m.in. Władysława Gomułkę.

W 1936 roku pełnił rolę instruktora w Komitecie Centralnym KPP, a jego działalność w partii zakończyła się kolejnym wyrokiem pięciu lat więzienia. Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę, Kasman znalazł się w Lwowie, gdzie, przez pewien czas mieszkał z Gomułką. Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 roku, został ewakuowany na wschód, gdzie odniósł rany podczas transportu, a następnie umieszczono go w izbie chorych w Dunajewce. W 1941 roku powołano go na instruktora Wydziału Kadr Kominternu, mającego na celu opiekę nad byłymi członkami KPP.

Od lipca 1943 roku zaangażował się w radziecki oboz partyzancki na Białorusi, gdzie przygotowywał Polską Partię Robotniczą do działań. W styczniu 1944 roku powrócił do Lubelszczyzny, by nawiązać kontakt z Komitetem Centralnym PPR, przekazując dokumenty oraz.listy, między innymi od Pawła Findera. Kasman rósł w siłę w Lubelszczyźnie, stanowiąc niezależny punkt łączności z Moskwą, jednak odmawiał podporządkowania się kierownictwu PPR, argumentując, że polecenia powinien przyjmować tylko z Moskwy.

W okresie działania w Armii Ludowej pod dowództwem Mieczysława Moczara, został ranny w nogę podczas niemieckiej obławy 15 marca 1944 roku. Po wojnie, 8 września 1944 roku, objął stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny Wolności”. Od października 1944 roku do lutego 1945 roku pełnił funkcję kierownika Wydziału Propagandy KC PPR w Lublinie, co wiązało się z nadzorowaniem czasopism takich jak „Głos Ludu” oraz „Trybuna Wolności”. Następnie, od marca 1945 do lutego 1946 roku, był kierownikiem Wydziału Organizacyjnego KC PPR.

W latach 1945-1948 był członkiem KC PPR, a po powstaniu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej do listopada 1968 roku zasiadał w Komitecie Centralnym tej partii. Jako poseł na Sejm PRL, reprezentował różne okręgi w trzech kadencjach. Ponadto pełnił rolę zastępcy przewodniczącego Centralnego Urzędu Planowania oraz dyrektora Spółdzielni Wydawniczej „Książka”. Kasman przez pewien czas pełnił też obowiązki redaktora naczelnego „Trybuny Ludu”, jednak w grudniu 1953 roku został usunięty z tego stanowiska w związku z narastającymi w partii konfliktami.

W 1955 roku został mianowany wiceministrem przemysłu lekkiego, a od lutego 1956 roku do stycznia 1957 roku pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego. Zaliczał się do frakcji „puławian”. W 1957 roku znów objął stanowisko redaktora naczelnego „Trybuny Ludu”, a w 1967 roku został z niego odwołany. Na koniec kariery, w maju 1968 roku, został wiceprezesem Narodowego Banku Polskiego, po czym przeszedł na emeryturę.

Odznaczenia

Leon Kasman otrzymał liczne odznaczenia, które świadczą o jego wkładzie w działalność społeczną i patriotyczną. Wśród nich znajdują się:

• Order Sztandaru Pracy I klasy, przyznany mu dwukrotnie,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
• Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej, który otrzymał w 1983 roku,
• wiele innych odznak i wyróżnień.

Życie prywatne

Leon Kasman był osobą, która w swojej rodzinie miała silne powiązania z różnymi organizacjami i ruchami politycznymi. Był żonaty z Lidią Cederbaum, znaną również jako Chawa Lea (1912–1960), która angażowała się w działalność KZMP, KPP, PPR i Związku Patriotów Polskich. Po jej śmierci ożenił się z Zofią Smosarską-Kasman, z domu Malarską (1919–2005).

Kasman zmarł w 1984 roku, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz komunalny na Powązkach, gdzie został pochowany w kwaterze A32-tuje-6. Po jego śmierci, obok niego znalazła wieczny spoczynek także jego żona Zofia.

---

Oceń: Leon Kasman

---