Zenon Kliszko

Polityka i administracja

Zenon Kliszko, znany również jako „Zenon” oraz „Zenek”, był wybitnym polskim prawnikiem i politykiem, którego życie i działalność miały znaczący wpływ na historię Polski w XX wieku. Urodził się 8 grudnia 1908 roku w Łodzi, a swoją drogę życiową zakończył 4 września 1989 roku w Warszawie.

Był działaczem komunistycznym oraz oficerem Armii Ludowej, a także uczestnikiem powstania warszawskiego, co świadczy o jego zaangażowaniu w najważniejsze wydarzenia tamtego czasu. Zenon Kliszko to postać, która stała się jednym z najbliższych współpracowników Władysława Gomułki, co jeszcze bardziej podkreśla jego wpływ na politykę ówczesnej Polski.

W latach 1959–1970 Kliszko zasiadał w Biurze Politycznym Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, co czyni go jednym z kluczowych graczy w kierowaniu państwem. Był również posłem w Krajowej Radzie Narodowej, a potem w Sejmie Ustawodawczym oraz na Sejm PRL w jego II, III, IV i V kadencji.

W okresie od 1957 do 1971 roku pełnił funkcję wicemarszałka Sejmu, mając znaczący wpływ na prawodawstwo. Zenon Kliszko pozostaje w historii jako budowniczy Polski Ludowej, a jego działalność polityczna miała dalekosiężne konsekwencje dla kraju.

Życiorys

Zenon Kliszko, syn Franciszka i Antoniny, uzyskał dyplom na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1925 roku przystąpił do Związku Młodzieży Komunistycznej w Polsce, a od 1931 do 1938 był członkiem Komunistycznej Partii Polski. W 1933 roku, za publikacje w nielegalnym czasopiśmie partyjnym, aresztowano go, jednak po analizie dokonanej przez psychiatrę, który ocenił jego ograniczoną poczytalność, został zwolniony.Po 1942 roku aktywnie działał w Polskiej Partii Robotniczej, wstępując również do Gwardii Ludowej.

W strukturze PPR pełnił funkcję kierownika Centralnej Techniki, co oznaczało odpowiedzialność za zarządzanie drukarniami. Uczestniczył w powstaniu warszawskim walcząc jako podporucznik Armii Ludowej. Po jego zakończeniu opuścił Warszawę razem z cywilami. Od sierpnia 1944 do września 1948 zasiadał w Komitecie Centralnym PPR, wchodząc także w jego sekretariat w kwietniu 1945. Od października 1944 pełnił funkcję kierownika Wydziału Personalnego KC. Od 20 maja 1945 do rozwiązania PPR, był przewodniczącym Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej.

W latach 1948-1949 był zastępcą członka KC, a 15 grudnia 1948 roku zaczął działać w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie do listopada 1949 roku również pełnił rolę zastępcy członka Komitetu Centralnego. Jako poseł, miał wpływ na Krajową Radę Narodową oraz na Sejm Ustawodawczy, reprezentując przeróżne kadencje Sejmu PRL II, III, IV i V. Pełnił także funkcję przewodniczącego klubu poselskiego PPR w Sejmie Ustawodawczym, a od września 1948 do listopada 1949 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

W listopadzie 1949 roku, uchwałą III Plenum KC PZPR, został wydalony z Komitetu Centralnego z powodu zaniedbania w walce z wrogami klasowymi. Po bacznym czasie w wydawnictwie „Książka i Wiedza” doszło do cenzurowania jego publikacji, co osiągnęło kulminację w 1951 roku, gdy wycofano wszystkie jego prace z bibliotek. Na przełomie 1953 i 1956 roku pozbawiono go praw członkowskich w PZPR, a w latach 1953-1954 był osadzony w więzieniu. Po tym czasie, w latach 1954-1956 sprawował stanowisko redaktora w Państwowym Wydawnictwie Naukowym.

W październiku 1956 roku wsparł nowo powstający Komitet Centralny PZPR, a od listopada 1956 do 1957 kierował Wydziałem Organizacyjnym KC. Na przestrzeni lat 1957-1970 był sekretarzem KC oraz członkiem Biura Politycznego. W latach 1956-1957 po raz kolejny sprawował funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości i przewodniczył Komisji Ideologicznej KC PZPR w latach 1963-1970. Był wicemarszałkiem Sejmu w kadencjach II, III, IV i V oraz przewodniczącym klubu poselskiego PPR w tych latach.

W Sejmie Ustawodawczym przewodniczył Komisji Nadzwyczajnej, a w II kadencji Komisji Mandatowo-Regulaminowej. Przez lata 1958-1971 był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Uważany za bliskiego współpracownika Władysława Gomułki, był postrzegany jako jego prawa ręka. W jego towarzystwie Władysław Gomułka podjął decyzję o zdjęciu „Dziadów” z Teatru Narodowego w Warszawie w 1968, co wywołało antysemicką falę czystek w następnym roku. W 1966 roku wygłosił na uczelni krakowskiej wykład pełen kontrowersyjnych wątków antyżydowskich. Dodatkowo, w czerwcu 1968 roku, został członkiem Komitetu Honorowego obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika.

W grudniu 1970 roku brał udział w pacyfikacji w Gdańsku oraz Gdyni, co skutkowało jego odejściem z Biura Politycznego i Sekretariatu KC. 7 lutego 1971 roku usunięto go z KC PZPR oraz innych instytucji państwowych. Mieszkał w Warszawie, a jego żona, Anna Joanna Kaczanowska (1909-2006), pozostawiła ślad w hiszpańskiej historii. Zenon Kliszko został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A29-półkole 2-4).

Publikacje

Zenon Kliszko jest autorem książki zatytułowanej Powstanie warszawskie, wydanej w Warszawie przez Książkę i Wiedzę w roku 1967. Warto zauważyć, że w tej publikacji nie podano numerów stron, co może utrudniać odnalezienie konkretnych informacji w jej treści.

Ordery i odznaczenia

Zenon Kliszko, wybitny polityk i działacz, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój kraju oraz działalność w różnych dziedzinach.

  • Order Budowniczych Polski Ludowej (1964),
  • Order Sztandaru Pracy I klasy (1959),
  • Order Krzyża Grunwaldu II klasy (1959),
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
  • Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946),
  • Medal im. Ludwika Waryńskiego (1986),
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1963),
  • Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960),
  • Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960),
  • Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965),
  • Złota odznaka „Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego” (1960),
  • Pamiątkowy Medal z okazji 40 rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983),
  • Wielki Oficer Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1965),
  • Order Ludowej Republiki Bułgarii I stopnia (Bułgaria, 1967),
  • Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” (Związek Radziecki, 1969),
  • Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1970).

Jego osiągnięcia oraz poświęcenie dla społeczności lokalnych zostały docenione poprzez nadanie licznych medali i odznaczeń, które pozostają świadectwem jego znaczenia w historii Polski.

Upamiętnienie

W filmie Czarny czwartek z 2011 roku, w reżyserii Antoniego Krauze, postać Zenona Kliszki została odtworzona przez Piotra Fronczewskiego. Dodatkowo, Kliszko pojawił się również w filmie Prorok z 2022 roku, gdzie reżyserię objął Michał Kondrat, a rolę Zenona Kliszki zagrał Tomasz Sapryk.

Przypisy

  1. JoannaJ. Michlic JoannaJ., Poland’s Threatening Other: The Image of the Jew from 1880 to the Present, Lincoln, NE: University of Nebraska Press, 2006, s. 238.
  2. Towarzysz Zenon. polityka.pl, 28.08.1998 r.
  3. Uhonorowani pamiątkowymi medalami, „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30.12.1983 r., s. 3.
  4. „Życie Partii”, styczeń–marzec 1987 r., s. 20.
  5. Euzebiusz Basiński, Polska-ZSRR. Kronika faktów i wydarzeń 1944–1971, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1973 r., s. 392.
  6. Z kraju, „Echo Krakowa”, nr 147, 25.06.1970 r., s. 2.
  7. „Trybuna Robotnicza”, nr 79, 4.04.1967 r., s. 1.
  8. Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich. „Dziennik Polski”, nr 246, 16.10.1965 r., s. 1.
  9. Odznaki honorowe „Za Zasługi dla Warszawy”, „Głos Słupski”, nr 15 (3841), 18.01.1965 r., s. 1.
  10. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, nr 1, 10.02.1961 r., s. 5.
  11. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, nr 9, 20.09.1960 r., s. 1.
  12. Nadanie pierwszych odznak „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego”, „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 22.07.1960 r., s. 5.
  13. Najwyższe odznaczenia dla zasłużonych obywateli Polski Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 22.07.1959 r., s. 7.
  14. Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, nr 170, 20.07.1964 r., s. 1.
  15. „Odznaka Tysiąclecia” dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych, „Trybuna Robotnicza”, nr 37, 13.02.1963 r., s. 1.
  16. „Urania”, nr 3, marzec 1969 r., s. 84.
  17. Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 01.10.1951 r. posł. Zbigniew Żmigrodzki. Nortom: Wrocław, 2002, s. 20.

Oceń: Zenon Kliszko

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:10