Szlama Nutkiewicz

---

Życiorys

Szlama Nutkiewicz był osobą aktywnie zaangażowaną w żydowski ruch socjalistyczny od wczesnej młodości. Jako współzałożyciel łódzkiego oddziału Cukunft, zyskał znaczne znaczenie w społeczności. Wkrótce potem stał się członkiem Komitetu Centralnego tej organizacji oraz współtwórcą łódzkiego oddziału Socjalistiszer Kinder-Farband (SKIF). W okresie od 1934 do 1939 roku pełnił funkcję radnego Rady Miejskiej w Łodzi, reprezentując Bund. Szlama był także nauczycielem, co podkreśla jego zaangażowanie w edukację młodzieży.

28 maja 1935 roku miał miejsce dramatyczny incydent, gdy Nutkiewicz został dotkliwie pobity przez radnych: Wincentego Kożuchowskiego i Antoniego Czernika z Obozu Narodowego. Pobicie miało miejsce podczas sesji rady miejskiej w Łodzi i spowodowało poważne obrażenia, w tym pęknięcie czaszki oraz utratę przytomności. To brutalne zajście było wynikiem antynacjonalistycznych wypowiedzi socjalistycznych radnych: Adama Walczaka i Janusza Urbacha, co wzbudziło agresję ze strony Obozu Narodowego.

Po pobiciu Szlama Nutkiewicz został wypisany ze szpitala Poznańskich 12 czerwca 1935 roku. W styczniu 1937 roku zdobył zaufanie społeczności, gdy został wybrany przewodniczącym łódzkiego oddziału Bundu. W 1938 roku dowiedział się o poważnych nieprawidłowościach w Żydowskim sierocińcu w Helenówku, związanych z molestowaniem dzieci przez dyrektora Chaima Rumkowskiego. Nutkiewicz postanowił podjąć działania: przeprowadził rozmowy z dziećmi oraz pracownikami sierocińca, aby zebrać dowody, a następnie złożył doniesienie do Departamentu Opieki Społecznej.

Niestety, brak reakcji ze strony miejsca odpowiedzialnego oraz obawy o możliwą zemstę Rumkowskiego, który po wybuchu II wojny światowej stał się jednym z najważniejszych Żydów w Łodzi, skłoniły Nutkiewicza do decyzji o ucieczce. Wczesną jesienią 1939 roku opuścił Łódź i przeniósł się do rosyjskiej strefy okupacyjnej, a następnie zamieszkał w Wilnie. W 1941 roku wyjechał do Kanady, gdzie zaangażował się w działalność Związku Polaków w Kanadzie. Później osiedlił się w Detroit w USA, gdzie kontynuował swoją pracę na rzecz społeczności żydowskiej.

W 1954 roku uzyskał tytuł magistra pracy socjalnej na Uniwersytecie Stanu Michigan, z naciskiem na pracę z osobami starszymi. Przez pewien czas pełnił rolę nauczyciela i dyrektora w szkołach The Workers Circle w Toronto i Detroit. Następnie pracował jako nauczyciel oraz wykładowca w Los Angeles, gdzie prowadził zajęcia dla dorosłych i seniorów w Centrum Społeczności Żydowskiej. Był także współpracownikiem anglojęzycznego miesięcznika Centre Life w Los Angeles, spędzając tam swoje ostatnie lata życia.

Życie prywatne

Żoną Szlamy Nutkiewicza była Betty, również nauczycielka, pracująca w Łodzi.

Po swojej śmierci Szlama Nutkiewicz został pochowany w West Hollywood.

Publikacje

„Nutkiewicz w swoim życiu zasłynął jako autor wielu publikacji, które warunkowały jego intelektualną działalność oraz wpływ na środowisko socjalistyczne. Wśród jego osiągnięć wymienia się również publikacje w takich czasopismach jak: Socjalistisze Jugnt-Sztime (Głos socjalistycznej młodzieży) wydawanym w Warszawie, Lodzer Weker (Alarm łódzki, 1933–1939), a także przez okres 1936–1939 pełnił funkcję redaktora w Fołks-Cajtung (Gazeta Ludowa), aktywnie uczestnicząc w życiu redakcyjnym zarówno w Łodzi, jak i w Warszawie.

Nutkiewicz związany był również z Jungt Weker (alarm młodzieżowy) w stolicy Polski oraz Lodzher Socjalistisze Sztime (Socjalistyczny głos Łodzi, 1920). Jego współprace obejmowały szereg polskich gazet socjalistycznych, takich jak Walka Ludu w Warszawie i „Łodzianin” w Łodzi, gdzie pozostawił swój ślad jako autor. Ponadto, współpracował z takimi tytułami jak: Forverts, Der veker (Alarm), Gerekhtikeyt (Sprawiedliwość) i przyczynił się do współredagowania Lodzher yizker-buch (Tom pamięci o Łodzi, 1943).

W dodatku Nutkiewicz był także kluczową postacią w wydawaniu Doyres bundistn, a także Unzer shtime (Nasz głos) w Paryżu i Foroys w Meksyku. W latach 1942–1946 pełnił rolę redaktora polskiego socjalistycznego pisma Walka Ludu w Toronto, co stanowiło ważny element jego kariery zawodowej. Poza powyższymi, pisał również utwory sceniczne, które zostały zaprezentowane przez zespoły dramatyczne działające w Łodzi, Toronto, Detroit oraz Los Angeles.

---

Oceń: Szlama Nutkiewicz

---