Józef Czaplicki

Polityka i administracja

Józef Czaplicki, znany również pod imieniem Izydor Kurc (Kurtz), urodził się 31 sierpnia 1911 roku, prawdopodobnie w Łodzi bądź w Wiedniu. Jego życie zakończyło się 26 czerwca 1985 roku w Warszawie.

W swojej karierze zawodowej, Czaplicki zajął istotne miejsce w strukturze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, gdzie pełnił funkcję funkcjonariusza od 1944 do 1954 roku. Oprócz tego, był również związany z Komitetem do spraw Bezpieczeństwa Publicznego (KdsBP) między 1955 a 1956 rokiem oraz z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych PRL w latach 1956–1957, gdzie osiągnął stopień pułkownika.

Warto podkreślić, że Czaplicki pełnił także rolę w Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, co dodatkowo uwypukla jego znaczenie w polskiej strukturze bezpieczeństwa w okresie powojennym.

Życiorys

Joseph Czaplicki, urodzony w rodzinie żydowskiej, jest synem Hereksa (Henryka) oraz Sary (Stefanii). W czasie swojej kariery miał istotny wpływ na historię polityczną Polski. Był aktywnym członkiem Komunistycznej Partii Polski, Polskiej Partii Robotniczej oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1941 roku ukończył kurs NKWD w Gorki, co stanowiło istotny krok w jego edukacji i karierze.

W latach 1942-1943 pełnił funkcję partyzanta w II Oddzielnej Partyzanckiej Kletmańskiej Brygadzie. Od 1 kwietnia do 28 lipca 1944 r. był związany z Polskim Samodzielnym Batalionem Specjalnym, gdzie pełnił rolę wykładowcy taktyki partyzanckiej pod dowództwem pułkownika Henryka Toruńczyka.

Jego kariera w Urzędzie Bezpieczeństwa (UB) rozpoczęła się 6 sierpnia 1944 r., kiedy to został funkcjonariuszem pod dowództwem kpt. Romkowskiego, szefa kontrwywiadu. Już miesiąc później objął stanowisko kierownika Sekcji IV, a 23 września 1944 r. został przydzielony do warszawskiej grupy operacyjnej. 15 stycznia 1945 r. awansował na kierownika grupy operacyjnej dla stolicy, a 10 lutego 1945 r. został naczelnikiem Wydziału I (kontrwywiadu) WUBP w Łodzi.

W międzyczasie pełnił również obowiązki szefa WUBP w Łodzi, a jego kariera dalej sukcesywnie się rozwijała: w dniu 3 sierpnia 1945 r. awansował na zastępcę dyrektora Departamentu I MBP, tę funkcję sprawując w latach 1945–1946 oraz 1947–1950. Ponadto był dyrektorem Departamentu III MBP, gdzie odpowiadał za walkę z bandytyzmem, a także kontynuował pracę w wywiadzie.

Po 1953 roku Czaplicki piastował szereg stanowisk, w tym zastępcę dyrektora Departamentu VII MBP, a w następnych latach dyrektora Departamentu I KdsBP. Jego główne zadanie dotyczyło zwalczania podziemia niepodległościowego. Wspólnie z Leonem Andrzejewskim nadzorował operację Cezary, która miała na celu zniszczenie nielegalnych struktur tej organizacji.

Ze względu na swoje metody działania oraz prześladowania członków Armii Krajowej, zyskał w środowisku określenie „Akower”. Po opuszczeniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW), od 1 stycznia 1958 r. do 31 grudnia 1967 r. pełnił funkcję zastępcy głównego inspektora w Państwowej Inspekcji Handlowej.

W związku z kampanią antyżydowską z 1968 roku, Czaplicki znalazł się w obszarze zainteresowań Służby Bezpieczeństwa, co było efektem nie tylko jego żydowskiego pochodzenia, ale również emigracji członków jego rodziny do Izraela. Na podstawie zgromadzonych dowodów, wiosną 1971 roku Biuro Śledcze MSW postawiło go w stan oskarżenia. 3 lipca 1971 r. Sąd Powiatowy dla m.st. Warszawy skazał go na rok pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 100 tys. zł, której ostatecznie nie wykonano ze względu na amnestię z 1969 roku.

Czaplicki zmarł, a jego miejsce spoczynku to cmentarz komunalny Północny na Wólce Węglowej, gdzie został pochowany w kwaterze E-XIII-1-3-12.

Ordery i odznaczenia

Józef Czaplicki był odznaczanym bohaterem, który zasłużył się poprzez swoją odwagę i poświęcenie. Poniżej przedstawiamy wykaz jego odznaczeń i nagród, które potwierdzają jego wyjątkowe osiągnięcia:

  • Order Krzyża Grunwaldu II klasy, przyznany 13 grudnia 1945,
  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany 3 marca 1945,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 3 lutego 1947,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 10 października 1945,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 17 września 1946,
  • Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR),
  • Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR),
  • Medal Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej (ZSRR, przyznany 27 grudnia 1943).

Przypisy

  1. Lipiński 2020, s. 111.
  2. a b Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989, Rzeszów, 01.06.2008 r., s. 488.
  3. a b c d Katalog Biura Lustracyjnego IPN. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 03.02.2019 r.]
  4. Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 632.
  5. M.P. z 1947 r. nr 36, poz. 296.
  6. M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 247.
  7. M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
  8. M.P. z 1946 r. nr 16, poz. 28 „w uznaniu zasług w służbie nad utrzymaniem ładu i bezpieczeństwa w Demokratycznej Polsce”.
  9. Miasto st. Warszawa - Cmentarze-wyszukiwarka.
  10. Miejsce urodzenia Wiedeń podawane jest w przedwojennych dokumentach sądowych.

Oceń: Józef Czaplicki

★★★★★
Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:12