Marek Belka

---

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

Marek Belka, syn Władysława i Heleny, pochodzi z rodziny inżynierów, co wskazuje na solidny fundament edukacyjny. Po rozpoczęciu edukacji w drugiej klasie szkoły podstawowej, ukończył IV Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Sczanieckiej w Łodzi, uzyskując maturę w wieku zaledwie 16 lat. W 1972 roku ukończył studia ekonomiczne na Wydziale Ekonomiczno-SocjologicznymUniwersytetu Łódzkiego.

Już w 1973 roku rozpoczął karierę akademicką, dołączając do Katedry Ekonomii na tej samej uczelni jako asystent. Z czasem zdobył stopień doktora w 1978 roku, a osiem lat później habilitował się, co stanowiło ważny krok w jego karierze naukowej. W 1994 roku otrzymał tytuł profesora nauk ekonomicznych.

W czasie swojej kariery, Marek Belka odbył długoterminowe staże w prestiżowych uczelniach, w tym Uniwersytecie Columbia oraz University of Chicago. Jego doświadczenie wzbogacił również krótki staż w London School of Economics w 1990 roku. Od 1986 roku związany był zawodowo z Instytutem Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, gdzie pełnił funkcję dyrektora w latach 1993-1997. Dodatkowo współpracował z prywatnymi uczelniami, takimi jak Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi.

W ciągu swojej kariery, Marek Belka opublikował ponad 100 prac naukowych, koncentrując się głównie na teorii pieniądza oraz polityce antyinflacyjnej w krajach rozwijających się. Specjalizuje się w ekonomii stosowanej oraz współczesnej myśli ekonomicznej. Był także członkiem Komitetu Nauk Ekonomicznych PAN w latach 2011–2015.

Wśród doktorów, którzy uzyskali stopień naukowy pod jego kierunkiem, znajdują się znaczące postacie, takie jak Jerzy Pruski (1990), Jarosław Neneman (1997) oraz Piotr Krajewski (2005).

Działalność publiczna

Działalność do 1997

Aktywność publiczna Marka Belki rozpoczęła się w Zrzeszeniu Studentów Polskich oraz Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. W 1973 roku przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a w latach 80. pełnił rolę I sekretarza POP PZPR na Uniwersytecie Łódzkim.

W 1990 roku objął z kolei funkcję doradcy w Ministerstwie Finansów, a następnie Ministerstwie Przekształceń Własnościowych i Centralnym Urzędzie Planowania. W 1996 roku został konsultantem Banku Światowego, a równocześnie w latach 1994-1996 działał jako wiceprzewodniczący Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów. Jako doradca ekonomiczny prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, miał znaczący wpływ na formułowanie polityki gospodarczej w Polsce.

Działalność w latach 1997–2004

W lutym 1997 roku, Marek Belka został wicepremierem oraz ministrem finansów w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza, zastępując Grzegorza Kołodkę. Po trzech kwartałach sprawowania urzędów, musiał ustąpić z urzędu razem z całym rządem, po przegranych przez Sojusz Lewicy Demokratycznej wyborach parlamentarnych. Rok później, w 1999 roku, wstąpił do Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którym pozostawał do 2005 roku.

W październiku 2001 roku, Marek Belka po raz wtóry objął urząd wicepremiera oraz ministra finansów, tym razem w rządzie Leszka Millera. Wprowadził podatek od dochodów kapitałowych, który został powszechnie znany jako „podatek Belki”. Zdarzenia te miały wpływ na wynik koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej z Unią Pracy w wyborach parlamentarnych. Z rządu ustąpił w lipcu 2002 roku.

Od czerwca do października 2003 roku pełnił funkcję szefa koalicyjnej Rady Koordynacji Międzynarodowej w Iraku. Potem, od listopada 2003 do kwietnia 2004 roku, był dyrektorem ds. polityki gospodarczej w Tymczasowych Władzach Koalicyjnych w Iraku, nadzorując reformę walutową oraz nowy system bankowy.

Prezes Rady Ministrów

Marek Belka został zgłoszony jako kandydat na premiera przez prezydenta w kwietniu 2004 roku, a 2 maja 2004 roku Aleksander Kwaśniewski powołał go na to stanowisko oraz przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej. Jego exposé miało miejsce 14 maja, lecz niestety nie uzyskał wotum zaufania od Sejmu.

W drugim etapie powoływania premiera nie zgłoszono żadnego kandydata. 11 czerwca 2004 roku prezydent ponownie desygnował Marka Belkę; Sejm udzielił jego rządowi wotum zaufania 24 czerwca. 15 października 2004 roku Sejm również potwierdził zaufanie dla jego drugiego rządu, a 25 kwietnia 2005 roku przejął obowiązki ministra środowiska po dymisji Jerzego Swatonia.

W maju 2005 roku Marek Belka złożył dymisję, lecz prezydent Aleksander Kwaśniewski jej nie przyjął. 1 września 2005 roku Marek Belka również objął urząd ministra sportu po wydzieleniu tego resortu z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wiosną 2005 roku zadeklarował gotowość wspierania Partii Demokratycznej – demokraci.pl oraz wziął udział w kamieniach milowych tej partii, w tym poparł Henrykę Bochniarz w wyborach prezydenckich. Uczestniczył również w wyborach parlamentarnych, nie odnosząc sukcesu, lecz zyskał 12 774 głosów.

Dnia 19 października 2005 roku, podczas pierwszego posiedzenia Sejmu V kadencji, Marek Belka złożył dymisję i pełnił funkcję premiera do powołania nowego rządu, co miało miejsce 31 października 2005 roku.

Działalność od 2005

27 grudnia 2005 roku Marek Belka został mianowany na stanowisko sekretarza wykonawczego Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, a w 2006 roku rozpoczął pełnienie tych obowiązków. W styczniu 2009 roku, zyskał nowe wyzwanie jako dyrektor Departamentu Europejskiego Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

27 maja 2010 roku, tymczasowy prezydent Bronisław Komorowski, mianował go kandydatem na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego. Po ogłoszeniu decyzji, Marek Belka ustąpił z dyrektorskiej pozycji w MFW. 10 czerwca 2010 roku, Sejm VI kadencji wybrał go na prezesa NBP, a już dzień później złożył przysięgę. W latach 2011–2016 pełnił również funkcję członka Komitetu Sterującego Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego.

W czerwcu 2014 roku, tygodnik „Wprost” opublikował nielegalnie nagraną rozmowę z lipca 2013 roku między Bartłomiejem Sienkiewiczem, Markiem Belką oraz Sławomirem Cytryckim, dotycząca m.in. zmian w ustawie o NBP.

Jego kadencja na stanowisku prezesa NBP trwała do 11 czerwca 2016 roku, a od 12 do 20 czerwca sprawował obowiązki prezesa NBP do czasu objęcia urzędu przez Adama Glapińskiego. W sierpniu 2016 roku Marek Belka stał się niezależnym członkiem rady dyrektorów funduszu nieruchomościowego Echo Polska Properties.

1 lutego 2019 roku, jako jeden z sygnatariuszy, podpisał deklarację o powołaniu Koalicji Europejskiej przed nadchodzącymi wyborami europarlamentarnymi. Uzyskał mandat eurodeputowanego, startując z listy KE w okręgu łódzkim, zdobywając ogromną ilość 182 517 głosów, co stanowiło 20% głosów w tym okręgu. W Parlamencie Europejskim działał w grupie Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów, a także pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Gospodarczej i Monetarnej.

Marek Belka reprezentował SLD, aż do momentu powołania w styczniu 2021 roku delegacji Nowej Lewicy, do której nie wstąpił. Pozostał w delegacji nazwanej Lewica dla Europy wraz z Włodzimierzem Cimoszewiczem oraz Leszkiem Millerem. W nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku miał zamiar kandydować z listy Lewicy w okręgu łódzkim, lecz nie uzyskał reelekcji.

Wyniki wyborcze

Wyniki wyborów, w których uczestniczył Marek Belka, są istotnym elementem jego kariery politycznej. Poniżej prezentowane są szczegóły zgromadzonych danych dotyczących jego wyników na przestrzeni lat.

Rok wyborów	Nazwa komitetu		Instytucja	Okręg	Rezultat
2005	_	Partia Demokratyczna – demokraci.pl	Sejm V kadencji	nr 9	12 774 (4,34%)
2019	_	Koalicja Europejska	Parlament Europejski IX kadencji	nr 6	182 517 (20,00%)
2024	_	Lewica	Parlament Europejski X kadencji		56 410 (7,44%)

Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody

Marek Belka, znany polski ekonomista oraz polityk, został uhonorowany szeregiem prestiżowych odznaczeń i nagród. Jego osiągnięcia są dowodem na wyjątkowy wkład w rozwój polskiej gospodarki oraz współpracy międzynarodowej.

• Krzyż Oficerski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa, 1999),
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi (Rumunia, 2013),
• Wielki Oficer I klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (2016),
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2010),
• Doktor honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu (2011),
• Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii gospodarka (2011),
• Nagroda Lesława A. Pagi (2013),
• Galeria Chwały Polskiej Ekonomii (2013),
• Nagroda im. Władysława Grabskiego przyznana przez Konfederację Lewiatan (2014).

Wszystkie wymienione wyróżnienia potwierdzają znaczenie jego działań oraz ich wpływ na rozwój ekonomiczny w Polsce i za granicą. Marek Belka konsekwentnie podejmuje inicjatywy, które przyczyniają się do wzmocnienia polskiej pozycji w międzynarodowej ekonomii.

Publikacje

Oto zestawienie publikacji autorstwa Marka Belki, które pokazuje jego znaczący wkład w dziedzinę ekonomii i myśli społecznej:

• Doktryna ekonomiczno-społeczna Miltona Friedmana, 1986,
• Dynamika transformacji polskiej gospodarki (red.), 1997,
• Ekonomia stosowana. Podręcznik do przedmiotu podstawy przedsiębiorczości (współautor), 2003,
• Elementarne zagadnienia ekonomii (współautor), 1996,
• Niektóre problemy współczesnej zachodniej myśli ekonomicznej (red.), 1998,
• Polska transformacja w perspektywie integracji europejskiej (współautor), 1996,
• Reaganomika. Sukces czy porażka?, 1991,
• Selfie, 2016.

---

Oceń: Marek Belka

---