Emil Kaliński

---

Życiorys

Emil Kaliński był synem Józefa i Marii Pische. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum w Łodzi, jednak po ukończeniu piątej klasy kontynuował ją w ośmioklasowym gimnazjum filologicznym, znanym jako Szkoła Lubelska w Lublinie. Maturę zdobył w II Szkole Realnej w Krakowie we wrześniu 1912 roku. Na początku kształcił się na Politechnice Lwowskiej, a później przeniósł się do Wiednia, gdzie zdołał zakończyć studia dopiero w 1922 roku, uzyskując dyplom inżyniera elektrotechnika.

Wielka wojna

W sierpniu 1914 roku dołączył do Drużyn Strzeleckich, by następnie zasilić szeregi Legionów. Początkowo był członkiem 4. kompanii strzeleckiej, a później 3. kompanii 1. batalionu 1. Pułku Piechoty Legionów. W wyniku ran odniesionych w boju pod Tymbarkiem oraz Słupniami Królewskimi, został hospitalizowany i brał udział w rehabilitacji. Od 15 lutego 1915 roku pełnił służbę w Oddziale Telefonicznym I Brygady Legionów Polskich, a jego doświadczenie przyczyniło się do powstania plutonów telefonicznych w 2(5) i 3(7) Pułku Piechoty Legionów. Rozpoczął służbę jako szeregowca-telefonisty, po ukończeniu czterodniowego kursu w Bulowicach. Ukończenie kursu sprawiło, że został instruktorem łączności w różnych kompaniach.

Pod koniec maja 1915 roku otrzymał polecenie utworzenia oddziału telefonicznego w 3(7) pułku, co zakończył po kilku tygodniach zdaniu egzaminu przez swoich kursantów. 18 czerwca 1915 roku Kaliński awansował na kaprala. Po dotarciu na Wołyń brał udział w walkach, jednak w wyniku rozkazów z 15 października 1915 roku, został odwołany z zajmowanego stanowiska z poleceniem objęcia obowiązków sierżanta w oddziale telefonicznym I Brygady. Awans na podporucznika uzyskał 10 maja 1916 roku, zachowując stanowisko aż do 5 stycznia 1917 roku. W międzyczasie przeszkolił oddział telefoniczny I. Pułku Ułanów, a następnie przez miesiąc dowodził plutonem piechoty w 3. kompanii 1. batalionu 5. Pułku Piechoty Legionów. W 1917 roku przeszedł kurs dla oficerów łączności w Cytadeli Warszawskiej, a następnie został zwolniony z Legionów 13 lipca 1917 roku i udał się do Łodzi.

II Rzeczpospolita – kariera wojskowa

Na początku listopada 1918 roku znalazł się w Komendzie miasta Łodzi, później został przydzielony na rozkaz gen. Kazimierza Sosnkowskiego do pełnienia funkcji oficera łączności. Po przyjęciu do Wojska Polskiego 11 listopada 1918 roku, już 2 grudnia 1918 roku awansował na porucznika, by kilka dni później przejść do rezerwy, na wniosek Łódzkiego Oddziału Towarzystwa Elektrycznego Oświetlenia, które potrzebowało go jako inżyniera. Po kilku miesiącach wrócił do służby, spędzając miesiąc w Stacji Zbornej w Warszawie.

W połowie 1919 roku, po rozdzieleniu łączności między Naczelnym Dowództwem a Ministerstwem Spraw Wojskowych, Kaliński trafił do Szefostwa Łączności Naczelnego Dowództwa. 15 sierpnia 1919 roku został szefem łączności Frontu Litewsko-Białoruskiego, a 1 grudnia zdobył stopień kapitana. Po powrocie do Naczelnego Dowództwa w 1920 roku, objął ważne stanowisko szefa Sekcji 1 Telegrafii Frontowej, które zajmował do 22 listopada 1920 roku, po czym został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu IV Łódź. Wyróżniony został pochwałą przez szefa Sztabu Generalnego, gen. por. Tadeusza Rozwadowskiego.

Na nowym stanowisku pozostawał do 4 grudnia 1921 roku, a następnie przez pół roku w Lwowie kończył studia inżynierskie. Po uzyskaniu dyplomu, przeszedł na czteromiesięczny kurs doszkalający w Zegrzu, po którym pełnił obowiązki pomocnika szefa Wydziału Wojsk Łączności. 6 marca 1923 roku objął dowództwo 1. Pułku Wojsk Łączności, które przekazał mjr. Edmundowi Świdzińskiemu 28 czerwca 1923 roku. Jeszcze tego samego roku powrócił do Wydziału Wojsk Łączności w MSWojsk., gdzie pracował jako pomocnik szefa wydziału, a w 1924 roku został mianowany podpułkownikiem.

W 1925 roku był pomocnikiem szefa wydziału Wojsk Łączności Departamentu V Wojsk Technicznych MSWojsk. W styczniu 1926 roku ogłosił zamiar przejścia do służby liniowej. 25 kwietnia 1926 roku został powołany na kurs dla dowódców pułków. Po przewrocie majowym, 26 lipca 1926 roku, objął obowiązki komendanta Obozu Szkolnego Wojsk Łączności w Zegrzu. Od lutego do kwietnia 1928 roku był w delegacji na komisji do spraw sprzętu łączności, kiedy to odbył 28 dni aresztu domowego nałożonego przez ministra spraw wojskowych. Mimo tego w 1928 roku został dowódcą 1. Grupy Łączności.

1 kwietnia 1932 roku przydzielono go do Ministerstwa Poczt i Telegrafów. W końcu 1932 roku został przydzielony do dyspozycji ministra poczt i telegrafów na okres trzech miesięcy, a 15 kwietnia 1933 roku przeszedł w stan nieczynny bez prawa do wynagrodzenia.

Kariera ministerialna

Po zgonie Ignacego Boernera, prezydent RP powierzył mu stanowisko ministra poczt i telegrafów w rządzie Aleksandra Prystora. Rząd ogłosił dymisję 9 maja 1933 roku, a dzień później powstał nowy rząd Janusza Jędrzejewicza, w którym Kaliński zachował swoje stanowisko. Ten gabinet również podał się do dymisji 13 maja 1934 roku, jednak prezydent powierzył mu dalsze pełnienie funkcji aż do wyznaczenia nowego ministra. Jako minister poszerzył swoje kompetencje w zakresie polityki przewozowej oraz dążył do usprawnienia logistyki przewozów pocztowych.

W tym celu planował nie tylko zwiększenie liczby pojazdów mechanicznych, ale również ich unifikację, aby stworzyć sprawne Pocztowe Urzędy Przewozowe. Nowy statut organizacyjny ministerstwa umocnił jego pozycję. Kaliński zainicjował także powstanie Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego oraz wzrósł sieć agencji pocztowych do 2472 w 1934 roku, co stanowiło wzrost o 13,1% w porównaniu do 1931 roku. W tym samym okresie wprowadził także poczty peronowe i pośrednictwo pocztowe w hotelach.

28 marca 1935 roku Kaliński ponownie objął stanowisko ministra poczt i telegrafów w rządzie Walerego Sławka. Utrzymał je do upadku rządu 12 października tego samego roku. Wprowadził przepisy regulujące organizację ministerstwa oraz przeprowadził reformę terytorialną okręgów telefoniczno-telegraficznych. W kolejnej administracji Marian Zyndram-Kościałkowski również mianował go ministrem poczt i telegrafów, a jednym z jego ostatnich działań było wydanie rozporządzenia dotyczącego kwalifikacji pracowników Poczty Polskiej, Telegrafu i Telefonu.

W 1938 roku Kaliński przeszedł w stan spoczynku, a po wyborach tego samego roku z rąk prezydenta uzyskał mandat senatora V kadencji.

II wojna światowa

W obliczu wybuchu II wojny światowej wydał zarządzenia dotyczące funkcjonowania urządzeń pocztowo-telekomunikacyjnych w trakcie konfliktu. Następnie ewakuował się wraz z rządem do Rumunii, gdzie wraz z rodziną przebywał w internacie w Băile Herculane aż do września 1944 roku. Po powrocie do Polski osiedlił się w Łodzi, gdzie zmarł i spoczął na Starym Cmentarzu w Łodzi (kwatera 5-6-10, przy alei głównej).

Życie prywatne

Emil Kaliński zawarł związek małżeński 20 listopada 1926 roku z Janiną Dorotą, z domu Jeziorowską. Para doczekała się potomstwa, którego narodziny przypadły na 11 października 1927 roku.

Dodatkowo, warto zaznaczyć, że był on wyznania rzymskokatolickiego.

Okresy sprawowania urzędu ministra

Emil Kaliński pełnił funkcję ministra w kilku kluczowych okresach, które miały znaczący wpływ na historię. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz tych okresów:

• 15 IV – 9 V 1933,
• p.o. 9-10 V 1933,
• 10 V 1933 – 13 V 1934,
• p.o. 13-15 V 1934,
• 15 V 1934 – 28 III 1935,
• 28 III – 12 X 1935,
• p.o. 12-13 X 1935,
• 13 X 1935 – 15 V 1936,
• p.o. 15-16 V 1936,
• 16 V 1936 – 30 IX 1939.

Awanse

Emil Kaliński przeszedł przez szereg awansów w swojej wojskowej karierze, które miały miejsce w różnych okresach jego służby.

• chorąży – 28 kwietnia 1916,
• podporucznik – 1 grudnia 1916,
• porucznik – brak daty,
• kapitan – brak daty,
• major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919,
• podpułkownik – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 oraz 2 lokatą w korpusie oficerów zawodowych łączności,
• pułkownik – 1939 (brak daty) ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 oraz 1. lokatą w korpusie oficerów łączności, grupa liniowa.

Ordery i odznaczenia

Lista odznaczeń i wyróżnień, które otrzymał Emil Kaliński, jest imponująca i znacząca, odzwierciedlająca jego wkład w historię i walkę o niepodległość.

• Krzyż Niepodległości, przyznany 24 października 1931,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 10 listopada 1928,
• Krzyż Walecznych, który zdobył dwukrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal Pamiątkowy 1918–1928 przyznany przez Łotwę.

Źródła i bibliografia

W poniższym zestawieniu przedstawiamy różnorodne źródła oraz literaturę, która dotyczy Legionów Polskich i ich oficerów w dobie zmian po I wojnie światowej. Oto następujące pozycje:

• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 47,
• Rocznik Oficerski 1924, s. 21, 880, 884,
• Rocznik Oficerski 1928, s. 615, 620,
• Rocznik Oficerski 1932, s. 267, 503,
• Piotr Stawecki, „O dominacji wojskowych w państwowym aparacie cywilnym w Polsce w latach 1926–1939”, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (35), Warszawa 1965, s. 328–346,
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: „Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939”. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8,
• Felicjan Sławoj Składkowski, „Nie ostatnie słowo oskarżonego”, Warszawa 2003, ISBN 83-88736-32-9,

Przechodząc dalej do tematów rządowych i ministerialnych, możemy zauważyć, że:

– **Rząd Aleksandra Prystora (1931–1933)**

Osoby zaprzysiężone	Aleksander Prystor Ignacy Boerner Sławomir Czerwiński Stefan Hubicki Leon Janta-Połczyński Leon Kozłowski Alfons Kühn Czesław Michałowski Mieczysław Norwid-Neugebauer Bronisław Pieracki Jan Piłsudski Józef Piłsudski Sławoj Składkowski August Zaleski Ferdynand Zarzycki
Członkowie rządu później	Janusz Jędrzejewicz Seweryn Ludkiewicz Władysław Zawadzki Józef Beck Emil Kaliński

– kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu

– **Rząd Janusza Jędrzejewicza (1933–1934)**

W dniu zaprzysiężenia	Janusz Jędrzejewicz Józef Beck Michał Butkiewicz (PPS) Stefan Hubicki Emil Kaliński Czesław Michałowski Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski Bronisław Pieracki Józef Piłsudski Ferdynand Zarzycki Władysław Zawadzki
Późniejsi członkowie rządu	Wacław Jędrzejewicz

– p- d- e

– **Rząd Leona Kozłowskiego (1934–1935)**

W dniu zaprzysiężenia	Leon Kozłowski Józef Beck Michał Butkiewicz Henryk Floyar-Rajchman Wacław Jędrzejewicz Emil Kaliński Czesław Michałowski Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski Jerzy Paciorkowski Bronisław Pieracki Józef Piłsudski Władysław Zawadzki
Późniejsi członkowie rządu	Juliusz Poniatowski Marian Zyndram-Kościałkowski

– kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu

– **Trzeci rząd Walerego Sławka (1935)**

W dniu zaprzysiężenia	Walery Sławek Józef Beck Michał Butkiewicz Henryk Floyar-Rajchman Wacław Jędrzejewicz Emil Kaliński Czesław Michałowski Jerzy Paciorkowski Józef Piłsudski Juliusz Poniatowski Władysław Zawadzki Marian Zyndram-Kościałkowski

– kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu

– **Rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego (1935–1936)**

W dniu zaprzysiężenia	Marian Zyndram-Kościałkowski Józef Beck Michał Butkiewicz Roman Górecki Władysław Jaszczołt Emil Kaliński Tadeusz Kasprzycki Eugeniusz Kwiatkowski Czesław Michałowski Juliusz Poniatowski Władysław Raczkiewicz
Późniejsi członkowie rządu	Wojciech Świętosławski

– **Rząd Felicjana Sławoja Składkowskiego (1936–1939)**

W dniu zaprzysiężenia	Felicjan Sławoj Składkowski Józef Beck Witold Grabowski Emil Kaliński Tadeusz Kasprzycki Eugeniusz Kwiatkowski Juliusz Poniatowski Antoni Roman Wojciech Świętosławski Juliusz Ulrych Marian Zyndram-Kościałkowski
Późniejsi członkowie rządu	Wacław Kostek-Biernacki Kazimierz Sosnkowski Michał Grażyński

– **Ministrowie Poczt i Telegrafów II RP**

1919-1923	Tomasz Arciszewski Hubert Linde Ludwik Tołłoczko Władysław Stesłowicz Jan Moszczyński
1927-1939	Bogusław Miedziński Ignacy Boerner Emil Kaliński

---

Oceń: Emil Kaliński

---