Rzeka Jasień, znajdująca się niemal w samym sercu Łodzi, ma swój bieg liczący 12,6 km, który w całości mieści się w granicach administracyjnych tego miasta. Jej źródło ulokowane jest na Stokach, w pobliżu ulicy Lawinowej, na wysokości 250 m n.p.m. Rzeka kończy swoją trasę, wpadając do Neru, na wysokości 173 m n.p.m.
Na rzece Jasień napotkać można liczne stawy, które znajdują się w malowniczych miejscach, takich jak: Park Widzewski, Park nad Jasieniem, tuż przy rezydencji Edwarda Herbsta, oraz w pięknym Parku im. Władysława Reymonta.
Nazwa rzeki jest rodzaju męskiego, co podkreśla m.in. istnienie Parku nad Jasieniem, położonego u zbiegu ulic Śmigłego-Rydza oraz Tymienieckiego. Dodatkowo, w rejonie Nowego Rokicia można spotkać ulicę noszącą tę samą nazwę, co rzeka.
Historia
Rzeka Jasień odegrała istotną rolę w historii przemysłowej Łodzi, wpływając na jej rozwój gospodarczy. W latach 1824–1828 zrealizowano projekt regulacji osady przemysłowej położonej na terenach miejskich, która została przeznaczona dla tkaczy lnu i bawełny, a nazwaną Łódka. Osada ta ciągnęła się wzdłuż rzeki Jasień oraz traktu piotrkowskiego. Wybór tego miejsca był nieprzypadkowy, co wynikało z głębokości rzeki, która w górnym biegu osiągała 1 metr, oraz znacznego spadku wynoszącego 17 metrów na długości 2,1 km, co dawało około 8% gradientu. W szczególności, tereny wokół Placu Zwycięstwa (dawniej znanym jako Wodny Rynek, a także jako park Źródliska, który wcześniej należał do młyna wodnego Lamus) dostarczały znaczące ilości wody, co jest potwierdzone także w dzisiejszej terminologii.
W końcu lat 20. XIX wieku rozpoczął się rozwój pierwszych łódzkich fabryk wzdłuż brzegów Jasienia. W tym czasie powstały takie zakłady jak bielnik, krochmalnia, a także folusz i magiel Tytusa Kopischa, który zainaugurował działalność w 1828 roku w rejonie ulic Piotrkowskiej, Emilii (dziś znanej jako Tymienieckiego) oraz Widzewskiej, obecnie Kilińskiego. Dodatkowo, obszar taki jak Lamus, Wójtowski Młyn, Księży Młyn oraz Araszt zyskały znaczenie, gdy Krystian Fryderyk Wendisch zainwestował w te tereny w 1824 roku. Kolejni przedsiębiorcy, tacy jak A.W. Potempa, J.T. Lange oraz Ludwik Geyer, zaczęli rozwijać swoje zakłady w tej okolicy, przyczyniając się do wzrostu gospodarczego miasta.
Potempa prowadził drukarnię tkanin bawełnianych i zajął północny brzeg nowo spiętrzonego stawu, podczas gdy Geyer dysponował południową stroną, a Lange zlokalizował swój zakład w rejonie ulicy Czerwonej. Z biegiem czasu, Geyer odkupił wszystkie te przedsiębiorstwa, co umożliwiło mu stworzenie jednego z największych przedsięwzięć w Łodzi. Tragicompetentną datą, był rok 1842, kiedy Młyn Lamus znalazł się w rękach Traugotta Grohmanna – pioniera zastosowania maszyny parowej w przemyśle bawełnianym w tym regionie. W 1853 roku do Łodzi przybył również Karol Scheibler, który otrzymał teren obecnego Parku Źródliska, co umożliwiło mu przejęcie wielu mniejszych firm, a pod koniec XIX wieku stał się jedną z największych firm bawełnianych świata.
Rozwój przemysłu oraz rosnące zapotrzebowanie na wodę do produkcji tekstyliów doprowadziło do znacznego obniżenia poziomu wód w rzece Jasień w latach 60. XIX wieku. Z czasem, rzeka przekształciła się w strumień, którego głębokość nie przekraczała 40 cm, a szerokość wynosiła do 230 cm, co wyraźnie odzwierciedla potrzeby rozkwitającego przemysłu włókienniczego w Łodzi.
Dopływy
Dopływy Jasienia obejmują obecnie Karolewkę, Olechówkę oraz Lamus. W przeszłości w skład tych dopływów wchodziła również rzeka Dąbrówka, która obecnie jest wyschnięta.
Przypisy
- Na Księżym Młynie odkryto 19 podziemną rzekę w Łodzi Lamus; dzienniklodzki.pl.
- Ryszard Bonisławski. Rzeka Jasień. „Z biegiem łódzkich rzek”, 2008 r. UM Łodzi.
- Rynkowska 1970 r., s. 136.
- Rynkowska 1970 r., s. 7.
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeki i kanały wodne":
Olechówka | Lamus (rzeka) | Brzoza (rzeka) | Bzura | Stoczanka | Aniołówka | Augustówka (rów) | Bałutka | Brzoza (struga) | Jasieniec (rzeka) | Zimna Woda (dopływ Sokołówki) | Sokołówka (struga) | Ner | Łódka (rzeka) | KarolewkaOceń: Jasień (dopływ Neru)