Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Mateusza w Łodzi

---

Wykaz proboszczów

W historii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Mateusza w Łodzi, lista proboszczów odgrywa kluczową rolę w dokumentowaniu jej duchowego przewodnictwa. Oto uporządkowany wykaz osób pełniących tę funkcję:

• 1929–1945: Adolf Löffler,
• 1945: Gustaw Berndt,
• 1945–1951: Karol Kotula,
• 1951–1979: Adolf Gloc,
• 1979–1996: Mariusz Werner,
• 1996–2010: Mieczysław Cieślar,
• od 2010: Michał Makula.

Każdy z tych duchownych przyczynił się do rozwoju i historii społeczności parafialnej, umacniając jej miejsce w Łodzi.

Historia

W początkach XX wieku, w wyniku wzrastającej liczby luteranów zamieszkujących południowe obrzeża Łodzi, podjęto decyzję o utworzeniu nowej parafii. Inicjatywę budowy kościoła zainicjował pierwszy proboszcz Parafii św. Jana, ks. Wilhelm Piotr Angerstein. Budowa Kościoła św. Mateusza trwała od 1909 do 1928 roku, a jego autorami byli architekci Johanes Wende i Franz Schwechten.

Liturgiczne poświęcenie świątyni miało miejsce 1 listopada 1928 roku. Zaledwie dzień później, ulicami miasta przeszedł liczny pochód wiernych oraz przedstawiciele 127 organizacji, który prowadził od kościoła św. Jana do nowo otwartej świątyni. W kolejnych dniach zwołano Zgromadzenie Parafialne św. Jana, które dokonało podziału administracyjnego oraz powołało nowego proboszcza-administratora. Został nim ks. Julius Dietrich, a cztery lata później pierwsze zgromadzenie parafian św. Mateusza wybrało ks. Adolfa Löfflera na proboszcza.

W 1930 roku ks. Löffler zyskał wsparcie ks. Gustawa Berndta, który w 1935 roku awansował na II proboszcza. Dodatkowo, od 1937 roku parafia wzbogaciła się o dwóch wikarych, braci Harego i Gerhardta Richterów. W latach 30. XX wieku w ramach parafii aktywnie działały różnorodne organizacje, w tym m.in. stowarzyszenia śpiewacze jak Cantate, Eol czy Ewangelicko-Luterański Chór Kościelny „Chojny”, założony 2 marca 1936 roku. Obok tych grup istniały także organizacje o charakterze społecznym, takie jak Związek Kobiet oraz Stowarzyszenie Kobiet, prowadzące działania na rzecz chrześcijaństwa i organizujące akcje charytatywne.

Jednak czas drugiej wojny światowej przyniósł ze sobą drastyczne zmiany w funkcjonowaniu parafii. II proboszcz ks. Gustaw Berndt został aresztowany we wczesnym etapie wojny w wyniku fałszywych oskarżeń. Po przetrzymywaniu w areszcie i uwolnieniu, okupacyjne władze zakazały mu powrotu do pracy w kościele św. Mateusza. W tym czasie życie parafialne zostało poddane rygorystycznej kontroli, a nabożeństwa mogły odbywać się tylko w języku niemieckim z udziałem jedynie zarejestrowanych członków wspólnoty.

Po zakończeniu II wojny światowej ewangelicy w Łodzi znaleźli się w tragicznej sytuacji. Z liczby 75 tysięcy wyznawców, zaledwie kilka tysięcy przetrwało. W wyniku zaborów mienia przez władze państwowe oraz Kościół Rzymskokatolicki, parafia straciła kontrolę nad kościołami św. Trójcy i św. Jana. Całe życie kościelne koncentrowało się wokół kościoła św. Mateusza, gdzie pierwszym proboszczem po wojnie został ks. Karol Kotula, który pełnił tę funkcję do 1951 roku, kiedy to został wybrany biskupem przez Synod.

Nowym proboszczem został ks. Adolf Gloc, który zasiadał na tym stanowisku do 1979 roku, kiedy to tragicznie zmarł. Od 1967 roku, wsparcie dla proboszcza zapewniał ks. Jan Polok, początkowo jako wikary, a później jako II proboszcz. W tym czasie parafię wspierali również wikariusze: ks. Mariusz Werner (1956–1958), ks. Jan Walter (1958–1964) oraz ks. Henryk Czembor (1965–1966). W końcu lat 50. oraz przez całe lata 60. w kościele św. Mateusza regularnie odbywały się koncerty organowe.

W 1979 roku nowym proboszczem został ks. Mariusz Werner, który pełnił tę rolę do przejścia na emeryturę w 1996 roku. W tym czasie wspierali go wikariusze, wśród których byli: ks. Stanisław Kujawa (1987–1988), ks. Marek Londzin (1992–1993), ks. Bogusław Milerski (1994–2000) oraz ks. Jan Cieślar (1995–1996). W tym okresie przeprowadzono budowę Domu Parafialnego (1987–1993), który obecnie obejmuje kancelarię, sale katechetyczne, przestrzeń modlitewną oraz mieszkania dla duchownych. Dodatkowo, zbudowano kaplicę na cmentarzu ewangelickim przy ul. Sopockiej oraz dom gospodarczy na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej.

Po przejściu na emeryturę ks. Mariusza Wernera, nowym proboszczem został ks. Mieczysław Cieślar. Jego wprowadzenie w urząd miało miejsce 17 marca 1996 roku, a dzień wcześniej został wybrany przez Synod diecezjalny na biskupa Diecezji Warszawskiej z siedzibą w Łodzi. W tym czasie wspierali go wikariusze: ks. dr Bogusław Milerski (1994–2000), obecny profesor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, ks. Tomasz Bujok (1999–2000), ks. Marcin Markuzel (2000–2002), ks. Wojciech Rudkowski (2002–2004), diakon Karina Chwastek (2001–2004) oraz ks. Michał Kühn w latach 2003–2004 jako wikary diecezji. W 2004 roku nowym wikariuszem został ks. Michał Makula, który cztery lata później został wybrany na proboszcza pomocniczego parafii. Po nagłej śmierci ks. bp. Mieczysława Cieślara, 7 listopada 2010 roku, zgromadzenie parafian powołało ks. Michała Makulę na nowego proboszcza.

Od 1996 roku, dzięki artystycznemu kierownictwu prof. Ireny Wisełki-Cieslar (prorektora Akademii Muzycznej w Łodzi), parafia prowadzi comiesięczne koncerty organowe pod nazwą Niedziela z muzyką u św. Mateusza. Od 2003 roku co roku organizowane są Warsztaty Gospel, które zyskują na popularności. Parafia wspiera również różnorodne inicjatywy związane z kulturowym dziedzictwem luteranizmu w regionie, które wyrażają się w publikacjach takich jak Krzysztofa Stefańskiego „Stary cmentarz ewangelicko-augsburski w Łodzi” z 1992 roku czy „Przeszłość przyszłości. Z dziejów luteranizmu w Łodzi i regionie”, redagowanej przez Bogusława Milerskiego i Krzysztofa Woźniaka z 1998 roku.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Mateusza w Łodzi

---