Śródmieście (Łódź)

Dzielnice

Śródmieście to istotny obszar w Łodzi, który do końca 1992 roku funkcjonował jako niezależna dzielnica. Obszar ten zajmuje powierzchnię 6,8 km², co czyni go istotnym punktem w urbanistycznej strukturze miasta.

Według dostępnych danych, populacja w Śródmieściu wynosi około 62,4 tys. mieszkańców, co pokazuje, że jest to miejsce gęsto zaludnione i dynamiczne.

Historia dzielnicy

Dzielnica Śródmieście 1946–1954

W 1946 roku Rada Narodowa miasta Łodzi podjęła decyzję o utworzeniu dzielnicy administracyjnej Śródmieście w wyniku uchwały z dnia 27 maja. Była to jedna z trzech pierwotnych dzielnic miasta, które powstały w tym okresie.

Podczas tego podziału miasto oparło swoje granice na naturalnych cechach krajobrazowych, które wyznaczała m.in. linia kolei obwodowej oraz pas zniszczeń rozciągający się pomiędzy śródmieściem a północną częścią Łodzi. Dzielnice, jakie wówczas powstały, to Północ, Południe i wspomniane Śródmieście.

Granice dzielnicy Śródmieście były ustalone tak, by od wschodu, południa i zachodu ograniczały się do torów kolei obwodowej. Warto zauważyć, że te granice od wschodu i południa odpowiadały wcześniejszym granicom Łodzi, obowiązującym w latach 1915-1939 i 1945-1946.

Od strony północnej granica dzielnicy przebiegała wzdłuż ulic Telefonicznej, Północnej, Ogrodowej oraz Srebrzyńskiej, z biegiem lat podlegając drobnym zmianom.

Dzielnica Śródmieście 1954–1960

Na początku 1954 roku, dokładnie 1 stycznia, Łódź została podzielona na siedem dzielnic, co znacząco wpłynęło na Zasięg dzielnicy Śródmieście, który został wówczas znacznie skorygowany.

Zachodnią granicę tej dzielnicy wyznaczała linia ulic Piotrkowskiej oraz Nowomiejskiej, w obrębie od placu Reymonta po ulicę Północną. Granica północna biegła wzdłuż ulic: Północnej, Solnej, Pomorskiej, aż do Konstytucyjnej.

Granice wschodnie odznaczały się biegiem ulicy Konstytucyjnej aż do torów kolejowych Łódź – Koluszki, kontynuując wzdłuż torów do ul. Kopcińskiego, następnie od torów bocznicy kolejowej „scheiblerowskiej” (bieg ul. Wydawniczej) dalej wzdłuż alei Śmigłego-Rydza aż do ulicy Milionowej. Granica południowa biegła ulicami: Milionową, Łęczycką oraz Przybyszewskiego, doprowadzając do placu Reymonta.

Dzielnica Śródmieście 1960–1992

Wraz z początkiem roku 1960, a dokładniej od 1 stycznia, zakończono kolejną rewizję podziału administracyjnego. W tym okresie dzielnica Śródmieście uległa dalszej redukcji, przeprowadzając wyłączenia w kilka obszarów.

W ramach tych zmian wyłączono okolice Wodnego Rynku (plac Zwycięstwa), znajdujące się na wschód od ulicy Dowborczyków, a także tereny dawnych Zakładów Scheiblerowskich aż po ulicę Piotrkowską w okolicy katedry, które przeszły do dzielnicy Widzew. Ponadto, pas ziemi pomiędzy ulicami Przybyszewskiego i Milionową przekazano do nowo utworzonej dzielnicy Górna.

W ramach rekompensaty terytorialnej do Śródmieścia włączono kilka obszarów, w tym pas ziemi pomiędzy ulicami Pomorską a Północną oraz Telefoniczną (od ul. Solnej do obszaru zwanego Lumumbowa) z likwidowanej dzielnicy „Staromiejska”. Oprócz tego, do Śródmieścia dołączono również pas terenów pomiędzy ulicami Piotrkowską a Wólczańską, od Czerwonej na południu do ul. Próchnika na północy, co także pociągnęło za sobą straty dla dzielnicy Polesie oraz zamykającej się dzielnicy Ruda.

W ostatnich latach przed zakończeniem 1992 roku Śródmieście miało także włączony kwartał oraz cztery ulice: Próchnika, Piotrkowską-Nowomiejską, Ogrodową oraz Gdańską, co również miało miejsce kosztem dzielnicy Polesie. Ostatecznie, w tej formie, dzielnica Śródmieście istniała do końca 1992 roku, kiedy to nastąpiła unifikacja gminy Łódź w aspekcie administracyjnym.

Podział administracyjny dawnej dzielnicy

Na obszarze Śródmieścia można wyróżnić dwa kluczowe osiedla administracyjne, które tworzą tę unikalną część Łodzi. Pierwszym z nich jest Śródmieście-Wschód, które charakteryzuje się bogatą ofertą kulturalną oraz różnorodnością usług.

Drugie osiedle to Katedralna, znane z architektonicznych perełek oraz historycznych zabytków, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Zabytki i miejsca charakterystyczne

W obrębie dzielnicy Łódź-Śródmieście można odnaleźć wiele fascynujących miejsc i zabytków, które przyciągają turystów oraz mieszkańców miasta.

Jednym z nich jest Piotrkowska, która stanowi reprezentacyjną ulicę miasta. To właśnie tutaj można podziwiać niezwykłe kamienice w stylach eklektycznym oraz secesyjnym, które pochodzą z XIX oraz XX wieku.

Nieopodal znajduje się plac Wolności, znany z klasycystycznego ratusza z 1827 roku. Jest to jeden z nielicznych w skali światowej placów ośmiokątnych, co czyni go jeszcze bardziej wyjątkowym.

Na terenie Śródmieścia spotkać możemy także Pasaż Meyera, czyli prywatną ulicę, która zyskała popularność dzięki eklektycznym rezydencjom z 1886 roku (dzisiaj znaną jako ul. St. Moniuszki).

Kolejnym kluczowym miejscem jest Aleja marsz. Józefa Piłsudskiego, ważna arteria komunikacyjna łącząca Widzew-Wschód z Retkinią. Wzdłuż niej zlokalizowane są nowoczesne drapacze chmur oraz centrum handlowe Galeria Łódzka, a także Multiplex z Centrum Rozrywki, Hotel Ibis oraz biura firmy Infosys.

Śródmiejska Dzielnica Mieszkaniowa, opisana jako kompleks wieżowców, mieści biura i mieszkania, co czyni tę lokalizację nie tylko atrakcyjną turystycznie, ale także funkcjonalną dla mieszkańców.

W obszarze tym znajduje się także neobarokowy pałac Juliusza Heinzla, zbudowany w 1882 roku przy ul. Piotrkowskiej 104, który obecnie pełni funkcję siedziby lokalnych władz.

Dodatkowym punktem na mapie jest Pałac Jakuba Hertza z 1898 roku, zlokalizowany przy al. Kościuszki, który aktualnie funkcjonuje jako rektorat Uniwersytetu Medycznego.

Teatrzyki również odgrywają ważną rolę w kulturowej dojrzewalni Śródmieścia, w tym Wielki przy pl. Dąbrowskiego, Teatr im. S. Jaracza przy ul. Jaracza, Nowy przy ul. Więckowskiego, Powszechny przy ul. Legionów, oraz Muzyczny przy ul. Północnej.

Warto zwrócić uwagę również na liczne świątynie, które w Łodzi-Śródmieściu mają swój specyficzny urok:

Nie możemy zapominać o historycznym dworcu kolejowym Łódź Fabryczna, który stanowi ważny węzeł transportowy.

Ponadto, Galeria Wielkich Łodzian – unikalna przestrzeń, która wyróżnia się swoją formą i lokalizacją. Znajduje się tu znana w całej Polsce Ławeczka Tuwima przy ulicy Piotrkowskiej, co czyni to miejsce jeszcze bardziej charakterystycznym.

Na zakończenie należy wspomnieć o największym graffiti na świecie, które pokrywa powierzchnię przeszło 900 metrów kwadratowych, zlokalizowane na ścianie przy ul. Piotrkowskiej 152; jego rekord został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa.

Przypisy

  1. a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 20.05.2020 r.]

Oceń: Śródmieście (Łódź)

★★★★★
Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:24