Bolesław Pacanowski

---

Życiorys

Bolesław Pacanowski uczył się w łódzkiej szkole średniej, gdzie pomyślnie zdał egzamin maturalny. Następnie rozpoczął naukę w Szkole Rysunku i Malarstwa Ryszarda Radwańskiego, a także w prywatnej instytucji prowadzonej przez Maurycego Trębacza, oraz pod okiem Konstantego Mackiewicza. Do wybuchu II wojny światowej zdobywał doświadczenie w biurach architektonicznych, w tym u takich osobistości jak Jerzy Müntz, Józef Łęczycki, oraz jego brat, Hilary Pacanowski.

Po wybuchu wojny, Pacanowski wraz z rodziną znalazł się w Białymstoku, wówczas okupowanym przez ZSRR. W 1940 roku zaczął pracę jako scenograf w teatrach operowych, między innymi we Frunze oraz Zaporożu. Po ataku niemieckim na ZSRR, został rozdzielony od rodziny, która niestety trafiła do obozów koncentracyjnych. Po wojnie, w 1946 roku, powrócił do kraju. W 1947 roku został członkiem Spółdzielni Pracy Artystyczno-Malarskiej „Sztuka”, gdzie rozwijał swoje umiejętności w dziedzinie sztuki użytkowej, projektując i wykonując plakaty, grafiki książkowe i rysunki prasowe. Ponadto, był jednym z członków stowarzyszenia „Grupa Ośmiu”, do którego należeli: Majer Apelbaum, Mojżesz Boruszek, Rafał Chwoles, Karol Piasecki, Adam Muszka, Irena Adler-Molga oraz Józef Pasmanik. Bolesław był również aktywnym scenografem, projektując scenografie dla sceny żydowskiej.

Od 1952 roku Pacanowski pracował w Młodzieżowym Domu Kultury z siedzibą w Łodzi. W 1969 roku, po zagmatwanych losach życiowych, wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Jego dorobek artystyczny obejmuje 26 projektów scenografii z lat 50. XX wieku, które zostały zrealizowane na potrzeby Państwowego Teatru Żydowskiego im. E. R. Kamińskiej w Łodzi, a obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. W swoich dziełach Pacanowski często sięgał po motywy z międzywojennych tradycji sztuki żydowskiej, w tym motywy religijne, kulturalne i folklorystyczne, takie jak „Portret Mendele Mojchera Sforima” czy „Muzykanci żydowscy”, a także odwołania do technik kucia w metalu.

Życie prywatne

Bolesław Pacanowski był synem Piotra (Pinkusa) Pacanowskiego, kupca, oraz Heleny (Hendli) z domu Gajzler. Wychowywał się w licznej rodzinie, mając osiem rodzeństwa, wśród nich brata Hilarego, który był architektem, a także siostry: Natalię Pacanowską-Haltrecht, historyczkę sztuki, Ewę Pacanowską, aktorkę oraz Różę „Zulę” Pacanowską, również aktorkę i polityczkę.

Jego pierwszą żoną była Millicent (Mary) z domu Flatau, z którą miał dwie córki. Niestety, zarówno żona, jak i młodsza córka, Aleksandra, zginęły w obozie koncentracyjnym w Treblince, podczas gdy starsza córka – również Aleksandra – przeżyła KL Auschwitz i osiedliła się w Wielkiej Brytanii. W 1944 roku pojął za żonę Wierę (Wenerę) z domu Kataszow, z którą doczekał się syna Anatola.

---

Oceń: Bolesław Pacanowski

---