Józef Pilarski

Kultura i sztuka

Józef Pilarski, urodzony 28 lutego 1893 roku w Łodzi, a zmarły 9 lipca 1972 roku w tym samym mieście, był postacią niezwykle znaczącą w polskim świecie sztuki. Był on nie tylko utalentowanym aktorem teatralnym i filmowym, ale także reżyserem teatralnym oraz dyrektorem teatru.

Jego działalność artystyczna przyczyniła się do rozwoju kultury teatralnej w Polsce, a jego osiągnięcia pozostają w pamięci wielu miłośników sztuki.

Życiorys

Józef Pilarski to postać, która zyskała uznanie jako aktor samouk. Rozwijał swoje umiejętności aktorskie w sposób prywatny, a jego kariera rozpoczęła się w 1905 roku, kiedy to został usunięty z gimnazjum za uczestnictwo w strajku szkolnym. Już od 1910 roku brał udział w spektaklach łódzkich teatrów amatorskich, co zainicjowało jego długą i owocną drogę na scenie.

W 1923 roku zainaugurował w Łodzi Teatr Popularny, w którym jednocześnie pełnił rolę dyrektora oraz aktora. Jego zaangażowanie w sztukę nie zakończyło się na tym etapie. W marcu 1945 roku zrealizował pierwsze powojenne przedstawienie w Łodzi, które nosiło tytuł „Nasza jest Łódź”. W 1949 roku zyskał jeszcze większe uznanie, odgrywając tytułową postać w inaugurującym widowisku nowo powstającego Teatru Nowego, które nosiło nazwę „Brygada szlifierza Karhana”. Jego związki z Teatrem Nowym trwały aż do przejścia na zasłużoną emeryturę 31 sierpnia 1965 roku.

Pilarski był także aktywnym działaczem społecznym; przez wiele lat zasiadał w Zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Nie można zapominać o jego synu, Wojciechu Pilarskim, który również podjął działalność aktorską.

W Łodzi, w budynku, gdzie Józef Pilarski mieszkał przy ulicy Zachodniej 2, znajduje się tablica poświęcona jego pamięci. Ponadto jedna z ulic w tym mieście została nazwana jego imieniem. Warto również wspomnieć, że aktor spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi, w części rzymskokatolickiej.

Filmografia

Filmografia Józefa Pilarskiego to bogaty zbiór dzieł, w których wziął udział jako aktor. Oto niektóre z jego ról:

  • Mój drugi ożenek (1963), reż. Z. Kuźmiński – Jarocki,
  • Milczenie (1963), reż. K. Kutz,
  • Jadą goście jadą… (1962), reż. A. Trzos – Chłop, pokazujący drogę na Grunwald,
  • Skarb kapitana Martensa (1957), reż. J. Passendorfer – Knotek, pracownik sieciarni,
  • Cień (1956), reż. J. Kawalerowicz – Akordeonista,
  • Podhale w ogniu (1955), reż. J. Batory – Ojciec Wawrzka,
  • Trzy opowieści (1953) (odc. 3), reż. E. Poleska – Wojciech Wierzbicki,
  • Sprawa do załatwienia (1953), reż. J. Rybkowski – Mężczyzna na meczu bokserskim,
  • Piątka z ulicy Barskiej (1953), reż. A. Ford – Sędzia,
  • Młodość Chopina (1951), reż. A. Ford – Stary chłop, ojciec Ani,
  • Gromada (1951), reż. J. Kawalerowicz – Stary chłop,
  • Za wami pójdą inni (1949), reż. A. Bohdziewicz – Krawiec,
  • Stalowe serce (1948), reż. Stanisław Januszewski – Stary robotnik,
  • Jasne łany (1947), reż. E. Cękalski – Chłop, „ja bym powiedział”.

Jego dorobek artystyczny jest bardzo różnorodny, pokazując umiejętności w różnych rolach filmowych.

Odznaczenia i nagrody

Józef Pilarski, znany z wybitnych osiągnięć artystycznych, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego wkładzie w kulturę i sztukę. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 17 lutego 1950 roku, na mocy postanowienia prezydenta RP Bolesława Bieruta. To wyróżnienie zostało nadane za wybitną działalność artystyczną w Państwowym Teatrze Nowym w Łodzi,
  • Nagroda Miasta Łodzi, otrzymana w 1956 roku, za długotrwałą działalność w łódzkim środowisku roboczym oraz szereg doskonałych kreacji aktorskich,

Przypisy

  1. Nagrody Miasta Łodzi [online], BIP ŁÓDŹ [dostęp 04.10.2021 r.]
  2. Słownik biograficzny teatru polskiego. T. 2. Warszawa: PWN, 1994 r., s. 552. ISBN 83-01-11260-3.
  3. M.P. z 1950 r. nr 25, poz. 262.

Oceń: Józef Pilarski

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:5