Leszek Dziomdziora, często znany także jako Lech Dziomdziora, był postacią wyjątkową w historii polskiego ruchu oporu. Urodził się 26 marca 1925 roku w Łodzi, co nadało mu perspektywę do zrozumienia trudnych czasów, w których przyszło mu żyć.
W trakcie II wojny światowej pełnił rolę ogrodnika, ale to nie to zajęcie definiowało jego życie. Był również kapralem Armii Krajowej, co oznacza, że brał aktywny udział w walce o wolność Polski w najciemniejszych momentach jej historii.
Jego życie zakończyło się 23 czerwca 2013 roku, a zapisał się w pamięci jako człowiek, który miał odwagę stawić czoła przeciwnościom losu.
Życiorys
Leszek Dziomdziora był synem ogrodnika Franciszka, który w 1916 roku założył własną firmę ogrodniczą, co przyczyniło się do tego, że Leszek podążył śladami swojego ojca. W miał wyróżniające się rodzeństwo – trzech braci oraz jedną siostrę. Przed wybuchem II wojny światowej kształcił się w Gimnazjum Ojców Bernardynów w Łodzi. W wyniku wydarzeń wojennych rodzina Dziomdziory została zmuszona do opuszczenia swojego domu, co skłoniło ich do podjęcia trudnej decyzji o ucieczce do Francji, wiodąc przez Niemcy, Austrię i Włochy. Niestety, w trakcie tej niebezpiecznej podróży zostali aresztowani w Wiedniu za niezgodne z przepisami opuszczenie miejsca pracy.
Po dwóch miesiącach spędzonych w areszcie Leszek zdołał uzyskać wolność, jednak szybko trafił w ręce niemieckiej policji w Dreźnie, gdzie zainicjował próbę uwolnienia ośmiu polskich oficerów. Udało mu się uciec z aresztu po pięciu miesiącach, wracając najpierw do Łodzi, a następnie do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie przebywał jego ojciec, który został wysiedlony. W tym czasie związał się z Obozem Narodowo-Radykalnym (ONR) i posługiwał się fałszywym dokumentem pod imieniem „Cyryl Jarosz”, zatrudniając się jako furman w piekarni.
W Piotrkowie Trybunalskim zaangażował się w ruch oporu, uczestnicząc w akcjach związanych z pisaniem haseł, rozlepianiem ulotek oraz dystrybucją nielegalnych gazet. Kiedy zrealizował akcję rozbrojenia pracownika miejscowego więzienia, w kwietniu 1944 roku został skierowany do Baudienstu, gdzie budowano tory kolejowe między Tomaszowem Mazowieckim a Radomiem, aby zakłócić prace obozowe i zdobyć cenne dane wywiadowcze. Niemieccy żandarmi wkrótce dowiedzieli się o jego działalności, co zmusiło go do pieszej ucieczki do Tomaszowa oraz z powrotem do Piotrkowa.
Leszek Dziomdziora ostatecznie przyłączył się do oddziału partyzanckiego „Grom”, dowodzonego przez porucznika Aleksandra Arkuszyńskiego, zwanym „Majem”. W ramach swoich zadań m.in. likwidował agentów kolaborujących z Niemcami, w tym zastrzelił Polaka pracującego w niemieckiej policji oraz zniszczył urządzenia używane do wytwarzania desek na transze okopowe. W lipcu 1944 roku, w czasie akcji „Burza”, został wcielony do 25 Pułku Piechoty Armii Krajowej wraz ze swym oddziałem. Jako żołnierz AK wykonał m.in. rozkaz zastrzelenia dyrektora zakładów lotniczych w Piotrkowie, którego wcześniejsze decyzje doprowadziły do śmierci szesnastu Żydów zatrudnionych w fabryce. Dziomdziora brał również udział w zwycięskiej bitwie pod Stefanowem. Służył w Armii Krajowej do 1949 roku, a po zakończeniu działań wojennych zaangażował się w Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Łódź.
Leszek Dziomdziora odszedł z tego świata 28 czerwca 2013 roku i został pochowany na cmentarzu katolickim w Piotrkowie Trybunalskim.
Ogrodnictwo
Po ojcu Franciszku Leszek Dziomdziora odziedziczył gospodarstwo ogrodnicze, które powstało w 1916 roku. Jako pionier w Polsce introdukował uprawę wielu roślin, w tym od lat 70. XX wieku anturium Andrego (Anthurium andreanum) oraz anturium Scherzera (Anthurium scherzerianum) i strelicji. Był członkiem Klubu Producentów Anturium, a także honorowym członkiem Związku Ogrodniczego w Łodzi, gdzie wielu spotkań klubu miało miejsce w jego gospodarstwie. Leszek był również autorem publikacji pt. „Róże pod szkłem”, która powstała we współpracy z Karolem Wiznerem w 1970 roku.
W reportażu Małgorzaty Szejnert z 1973 roku, zatytułowanym „Rozsypane drobiazgi zbierać cierpliwie”, Leszek Dziomdziora zyskał wzmiankę jako hodowca strelicji oraz anturium, opisany jako „prywaciarz spod Łodzi, (…) budzący emocje bogacz, który ponoć lata prywatnym samolotem i lokuje pieniądze w obrazach Picassa”.
Odznaczenia
Leszek Dziomdziora, znany ze swojej wieloletniej działalności, został odznaczony wieloma wyróżnieniami. W jego dorobku znajdują się znaczące nagrody, które podkreślają jego zasługi i zaangażowanie w pracy na rzecz społeczności lokalnej.
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Armii Krajowej,
- Krzyż Partyzancki,
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie), za zasługi w działalności na rzecz Związku Ogrodniczego w Łodzi.
Przypisy
- Leszek Dziomdziora: Nekrologi [online], www.nekrologi.net [dostęp 22.03.2022 r.]
- Archiwum Historii Mówionej – Leszek Dziomdziora [online], 1944.pl [dostęp 22.03.2022 r.]
- Łodzianie promują kwiaty – uprawa, rozsada, nawożenie pomidorów, ogórków, papryki i innych warzyw [online], Pod Osłonami, 25.09.2013 r. [dostęp 22.03.2022 r.]
- Dziennik Łódzki – Wiadomości Łódź, Wiadomości Łódzkie [online], Dzienniklodzki.pl [dostęp 22.03.2022 r.]
- Mariusz Szczygieł, 100/XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku, ISBN 978-83-7536-723-2 [dostęp 22.03.2022 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23.07.2009 r. o nadaniu orderów [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 22.03.2022 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadaniu odznaczeń z 14.11.1997 r. [online], 14.11.1997 r.
- KarolK. Wizner, LechL. Dziomdziora, Róże pod szkłem, wyd. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970 [dostęp 22.03.2022 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zygmunt Walter-Janke | Leszek Jaworski | Włodzimierz Barankiewicz | Zenon Sikorski | Piotr Juszczak (pułkownik) | Anastazy Bitdorf | Harald Krusche | Feliks Piekielnik | Witold Szymański | Kazimierz Soduła | Bolesław Izydorczyk | Władysław Marek Cianciara | Aleksander Jan Wróblewski | Halina Pipiórska | Marian Kozłowski (podoficer) | Józef Stegliński | Ryszard Białecki | Eugeniusz Banaszczyk (podpułkownik) | Michał Ledzion | Michał SadykiewiczOceń: Leszek Dziomdziora