Zygmunt Walter-Janke

---

Życiorys

Zygmunt Walter-Janke urodził się we wsi Chojny, która obecnie jest częścią terenów miasta Łódź-Górna. Swą edukację zakończył w 1927 roku, zdobijając maturę w Pabianicach, po czym jeszcze w tym samym roku dołączył do Wojska Polskiego. Jego dalsze kształcenie odbywało się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie oraz w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu.

15 sierpnia 1930 roku, na podstawie decyzji Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, Zygmunt Walter-Janke został mianowany na podporucznika z datą starszeństwa przypadająca na ten sam dzień oraz 22. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Minister Spraw Wojskowych przydzielił go do 7 dywizjonu artylerii konnej wielkopolskiej z siedzibą w Poznaniu. W jego karierze wojskowej najpierw objął dowództwo nad plutonem, a później nad baterią.

W latach 1937–1939 był studentem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Awans zdobył na stopień kapitana, z datą starszeństwa od 19 marca 1939 roku i 59. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Podczas kampanii wrześniowej pełnił funkcję oficera operacyjnego w Kresowej Brygadzie Kawalerii. W trakcie walk, które miały miejsce w okolicy Karczewa, został szefem sztabu.

27 września 1939 roku, podczas działań wojennych pod Medyką, został wzięty do niewoli przez Niemców. Po ucieczce w październiku 1939 roku wsparł Służbę Zwycięstwu Polski, a w kolejnych latach, po przekształceniach tej organizacji, działał w Związku Walki Zbrojnej oraz Armii Krajowej. W latach 1940–1943 pełnił rolę szefa sztabu Okręgu Łódź ZWZ (odnośnie do tego w 1942 roku zmienił nazwę na AK), a następnie, od 1943 do 1945, był szefem sztabu i komendantem Okręgu Śląskiego Armii Krajowej, posługując się pseudonimem „Walter” aż do ujawnienia się we wrześniu 1945 roku.

Po zakończeniu działań wojennych w 1946 roku, pracował jako nauczyciel w I Liceum Ogólnokształcącym w Pabianicach. Po krótkim czasie stracił pracę, a następnie osiedlił się na Ziemiach Odzyskanych. Od stycznia 1949 aż do 1955 roku był więziony; początkowo skazano go na karę śmierci, jednak ta została później zamieniona na dożywocie. Po wyjściu na wolność w 1956 roku, został zrehabilitowany i ukończył studia z zakresu historii na Uniwersytecie Łódzkim oraz uzyskał doktorat na Uniwersytecie Warszawskim w 1975 roku.

W latach osiemdziesiątych aktywnie działał w Zjednoczeniu Patriotycznym „Grunwald”. 11 października 1988 roku, w stanie spoczynku, uzyskał awans do stopnia generała brygady. Między 1988 a 1990 roku był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W lutym 1989 roku dołączył do Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Represji Okresu Stalinowskiego, działającej w ramach tej Rady. W tym samym roku był także członkiem Obywatelskiego Komitetu ds. Rewaloryzacji Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie przewodniczył generał bryg. pil. Stanisław Skalski.

W uznaniu jego zasług, w wielu polskich miastach nadano ulicom jego imię. Zmarł i został pochowany na cmentarzu w Pabianicach.

Wybrane publikacje

Oto wybór publikacji autorstwa Zygmunta Walter-Janke, które stanowią cenne źródło wiedzy na temat historii oraz działań konspiracyjnych w regionie. Publikacje te obejmują szereg tematów związanych z wojną i wartisoną historią.

• Podziemny Śląsk (Warszawa 1968),
• W Armii Krajowej w Łodzi i na Śląsku (Warszawa 1969),
• Śląsk jako teren partyzancki Armii Krajowej (Katowice 1986),
• W Armii Krajowej na Śląsku (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1986),
• Artyleria koronna w obronie niepodległości Polski 1792–1794 (Lublin 1999).

Życie prywatne

Od roku 1940 Zygmunt Walter-Janke związał się małżeństwem z Aurelią Kołodziejczyk, która pracowała jako nauczycielka. Para doczekała się dwóch córek, które były dla nich powodem do radości i dumy.

Awanse

Zygmunt Walter-Janke przeszedł wieloskalowy rozwój kariery wojskowej, zdobywając kolejne awanse w latach swojej służby. Oto szczegółowy przegląd jego stopni wojskowych:

• podporucznik – 15 sierpnia 1930,
• porucznik – 1 stycznia 1930,
• kapitan – 19 marca 1939,
• major – 3 sierpnia 1941,
• podpułkownik – 25 lipca 1944 ze starszeństwem z dniem 3 maja 1944,
• generał brygady – 12 listopada 1988.

Ordery i odznaczenia

W uznaniu za swoją niezwykłą odwagę i poświęcenie, Zygmunt Walter-Janke został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami, które świadczą o jego heroicznych czynach. Poniżej przedstawiamy listę przyznanych mu odznaczeń:

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari (dwukrotnie, 1939 i 1944) nr 12404 (przyznany za walkę w Armii Krajowej),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969),
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (1944),
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie, 1939 i 1944),
• Krzyż Partyzancki (1959).

---

Oceń: Zygmunt Walter-Janke

---