Rudolf Sunderland był niezwykle ważną postacią w polskim świecie architektury i administracji państwowej. Urodził się w Łodzi w roku 1882 lub 1883, co czyni go jednym z kluczowych przedstawicieli swojego zawodu w tym okresie. Jego dziedzictwo, mimo że tragicznie przerwane w 1942 roku, wpływa na historię architektury w Polsce.
Jako architekt i urzędnik państwowy, Sunderland miał korzenie żydowskie, co dodaje głębi jego biografii w kontekście bogatej historii Żydów w Polsce. Jego prace i zaangażowanie w rozwój urbanistyczny miasta przyczyniały się do zmiany oblicza Łodzi oraz innych miejsc.
Życiorys
Rudolf Sunderland urodził się w rodzinie żydowskiej pochodzenia angielskiego, która przybyła do Polski na początku XIX wieku. Jego rodzicami byli Seweryn Salomon Sunderland (1842–1920) oraz Gustawa Sunderland z d. Lesman (1854–1930). W życiu osobistym związał się z Eleonorą „Lolą” Sunderland, znaną z domu Eiger, która zmarła w 1937 roku. Interesującym faktem jest, że był kuzynem znanego poety – Bolesława Leśmiana.
W Łodzi mieszkał przy ul. Zachodniej 85. Jego wykształcenie obejmowało studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej oraz Politechniki Kijowskiej. W Łodzi, Rudolf Sunderland prowadził swoją działalność zawodową, a w 1912 roku miał biuro przy ul. Cegielnianej 19.
W latach 20. XX wieku pracował jako radca budowlany w Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych. W 1928 roku objął funkcję przewodniczącego komitetu budowy gmachu Sądu Okręgowego w Łodzi, a trzy lata później stał na czele Zarządu Gmachami Państwowymi w samej Łodzi. W latach 30. XX wieku był naczelnikiem Wydziału Zarządu Gmachów i Placów Państwowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Rudolf Sunderland angażował się również w życie architektoniczne jako sędzia konkursowy w wielu konkursach architektonicznych. Był aktywnym członkiem Komisji Rewizyjnej Koła Architektów w Stowarzyszeniu Techników w Łodzi oraz brał udział w pracach Stowarzyszenia Architektów RP. Ponadto pełnił rolę zastępcy członka Warszawskiej Dyrekcyjnej Rady Kolejowej, co świadczy o jego znaczącej roli w rozwoju architektury w tamtym okresie.
Realizacje
Rudolf Sunderland jest znanym architektem, który pozostawił po sobie szereg istotnych realizacji w Łodzi. Wśród jego najważniejszych projektów można wymienić:
- Grand Hotel w Łodzi, w którym był współautorem przebudowy w 1921 roku,
- kamienicę przy ul. Pomorskiej 41a w Łodzi, zbudowaną w 1927 roku,
- Kamienicę Jakuba Fuksa i Abrama Sztajnsznajdera, dawny Sąd Grodzki, przy ulicy S. Jaracza 71 oraz ul. Uniwersytecka 18, powstałą w latach 1927–1928,
- zajezdnię tramwajową Dąbrowskiego przy ul. J. Kilińskiego 245 w Łodzi, która została zrealizowana w 1928 roku.
Odznaczenia
Rudolf Sunderland był osobą, która zasłużyła się dla swojego kraju w wielu aspektach. Wyróżniał się szczególnymi osiągnięciami, które zaowocowały przyznaniem mu cennych odznaczeń.
- złoty Krzyż Zasługi (1931) – za zasługi w służbie państwowej,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938) – za zasługi w służbie państwowej.
Przypisy
- a b c Rudolf Sunderland, geni_family_tree, 1882 [dostęp 27.10.2023 r.] (pol.).
- a b c d e In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Rudolf Sunderland [online], www.archimemory.pl [dostęp 27.10.2023 r.] .
- a b c d e f Kamienice w Łodzi, w których mieszkali znani poeci i aktorzy [online], plus.dzienniklodzki.pl, 23.03.2018 [dostęp 27.10.2023 r.] (pol.).
- Eleonora "Lola" Sunderland, geni_family_tree, 4.01.1887 [dostęp 27.10.2023 r.] (pol.).
- a b Tajemnice Leśmiana [online], dziennikpolski24, 13.01.2001.
- Spis i adresy b. studentów Politechniki Warszawskiej, [w:] Wspomnienia byłych studentów Politechniki Warszawskiej z pierwszych lat jej istnienia (1898-1905), Warszawa 1955, s. 96.
- a b c KrzysztofK. Stefański KrzysztofK., Ludzie, którzy zbudowali Łódź: leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku), Ksie̜ży Młyn Dom Wydawniczy, 2009, ISBN 978-83-61253-44-0 [dostęp 27.10.2023 r.] (pol.).
- a b Monumentalny gmach sądu będzie wybudowany na placu Dąbrowskiego, „Ilustrowana Republika” (148), bc.wbp.lodz.pl, 30.05.1928 [dostęp 27.10.2023 r.].
- a b Zarządzenie na zasadzie art. 5 ustawy z dnia 23.06.1923 r, (Dz.U.R.P. Nr. 62, podz. 458), Internetowy System Aktów Prawnych, 10.11.1931 [dostęp 27.10.2023 r.].
- Poland Ministerstwo SprawP.M.S. Wewnętrznych Poland Ministerstwo SprawP.M.S., Gazeta administracji i policji państwowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 1934 [dostęp 27.10.2023 r.] (pol.).
- Żywy pomnik 10-lecia niepodległości kraju, „Rozwój” (108), bc.wbp.lodz.pl, 20.04.1929 [dostęp 27.10.2023 r.].
- Rozstrzygnięcie konkursu na budowę szpitala Czerwonego Krzyża., „Kurier Łódzki” (123), bc.wbp.lodz.pl, 6.05.1927 [dostęp 27.10.2023 r.].
- Walne zebranie Koła Architektów, „Rozwój” (312), bc.wbp.lodz.pl, 10.11.1929, s. 9 [dostęp 28.10.2023 r.].
- Ogłoszenie, „Epoka” (76), 16.03.1928, s. 10.
- Zdarzenia i wypadki, „Echo” (323), bc.wbp.lodz.pl, 19.11.1938 [dostęp 11.10.2023 r.].
- a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 10.11.1938.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Karola Bloch | Piotr Kuroczyński | Jan Kopciowski | Robert Sobański | Stefan Brzeziński (inżynier) | Stanisław Maciaszczyk | Janusz Staliński | Marek Zieliński (inżynier) | Alfons Fischer | Artur Baniewicz | Zenon Nasterski | Julian Wajnberg | Ludwik Oli | Stanisław Chomicz-Adamski | Andrzej Dębowski (inżynier) | Mieczysław Łęczycki | Piotr Sembrat | Władysław Łukawski | Janusz Wyżnikiewicz | Sławomir ArabskiOceń: Rudolf Sunderland