Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej

---

Historia Instytutu

W 1945 roku na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej powstały dziewięć katedr, wśród których wyjątkowe miejsce zajmowały Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej oraz Katedra i Zakład Chemii Ogólnej. Katedra Chemii Nieorganicznej, która miała znaczący wpływ na rozwój tej dziedziny nauki, była organizowana przez profesora Edwarda Józefowicza, który pełnił funkcję kierownika od 1945 aż do 1970 roku. Tymczasem Katedra Chemii Ogólnej była prowadzona przez kierownika, którym był prof. Bogumił Wilkoszewski, do 1953 roku. W tymże roku Katedra Chemii Ogólnej została połączona z Katedrą Chemii Nieorganicznej, a doc. Stanisława Witekowa kierowała nowym Zakładem do 1964 roku. Po reaktywacji Katedra Chemii Ogólnej ponownie weszła w skład instytutu i była zarządzana przez doc. Witekową aż do 1970 roku, kiedy uzyskała tytuł profesora.

W roku akademickim 1945/46 zainaugurowano działalność Katedry Technologii Chemicznej Nieorganicznej, którą do września 1946 roku kierował prof. Edmund Trepka. W kolejnych latach, aż do 1952 roku, kierownikiem był prof. Eugeniusz Berger, a następnie przez znaczący okres, bo od 1952 do 1968, Katedra znajdowała się pod przewodnictwem prof. Antoni Justata, a w latach 1968–1970 kierownikiem był doc. Konrad Janio. W skład Katedry Technologii Chemicznej wchodziły Zakład Technologii Nieorganicznej oraz Zakład Technologii Wody i Ścieków.

Katedra Chemii Nieorganicznej była miejscem intensywnych badań oraz rozwoju wielu kierunków naukowych, w tym:

• kinetyki chemicznej, podczas której analizowano reakcje na granicy dwóch faz cieczy oraz badano równowagi fazowe,
• chemii związków koordynacyjnych, która obejmowała zarówno badania w roztworach, jak i w stanie stałym, syntezę nowych związków koordynacyjnych o praktycznym zastosowaniu oraz ich badanie,
• rentgenografii strukturalnej i krystalochemii, gdzie początkowo skoncentrowano się na wyznaczaniu struktury związków koordynacyjnych, a później także organicznych,
• chemii analitycznej, z naciskiem na rozwijanie nowoczesnych metod analitycznych, zarówno klasycznych, jak i klasycznych oraz ich zastosowanie w analizie różnych substancji.

W Katedrze Chemii Ogólnej prowadzone były badania poświęcone:

• kinetyce reakcji w układach jednofazowych oraz wielofazowych, analizując przebiegi reakcji na styku faz ciecz–ciecz i ciecz–gaz,
• związkom koordynacyjnym,
• sonochemii, w której badano wpływ ultradźwięków na przebieg reakcji,
• adsorpcji i katalizie, skupiając się głównie na badaniu właściwości powierzchni adsorbentów i katalizatorów.

Katedra Technologii Chemicznej Nieorganicznej zajmowała się wieloma aspektami technologicznymi, w tym:

• technologią wody oraz technologią krzemianów,
• odsiarczaniem gazów przemysłowych,
• fluidalną konwersją tlenku węgla,
• wykorzystaniem odpadowego chlorku wapnia do produkcji chloru i azotanów,
• zgazowaniem odpadów z rud uranowych,
• procesami jonitowego uzdatniania wody,
• sorpcyjnym usuwaniem zanieczyszczeń z wód ściekowych.

W 1970 roku doszło do znaczącej zmiany w strukturze uczelni oraz wszystkich jej wydziałów. Wśród nowo powołanych instytutów utworzono Instytut Chemii Ogólnej, który powstał w wyniku fuzji Katedry Chemii Nieorganicznej, Katedry Chemii Ogólnej i Katedry Technologii Chemicznej Nieorganicznej. Po reorganizacji, pierwszym dyrektorem nowego instytutu został prof. Rajmund Sołoniewicz, który pełnił tę funkcję do 1975 roku. Kolejnym dyrektorem instytutu w latach 1976–2002 był prof. dr hab. inż. Tadeusz Paryjczak. W 1991 roku instytut otrzymał nową nazwę – Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej, a od 2002 roku funkcję dyrektora pełni prof. dr hab. inż. Jacek Rynkowski.

Władze Instytutu

W skład władz Instytutu Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej wchodzą następujące osoby:

• Dyrektor – prof. dr hab. inż. Małgorzata I. Szynkowska-Jóźwik,
• Z-ca dyrektora ds. kształcenia – prof. dr hab. inż. Wojciech Wolf,
• Z-ca dyrektora ds. nauki – dr hab. inż. Paweł Mierczyński, prof. uczelni.

Struktura Instytutu

Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej powstał w wyniku integracji różnych kierunków badawczych, co zaowocowało utworzeniem czterech kluczowych zespołów naukowych, które zajmują się różnorodnymi zagadnieniami z zakresu chemii i ekologii.

Zespół Adsorpcji i Katalizy

Pierwszym z nich jest zespół skupiający się na badaniach związanych z adsorpcją i katalizą. Na początku jego prac główne zainteresowanie obejmowało:

• zastosowanie chromatografii gazowej w analizy procesów adsorpcyjnych i katalitycznych,
• wpływ struktury porowatej nośnika na dyspersję metalu i jego aktywność katalityczną w reakcjach modelowych,
• szybkie metody chemisorpcyjne do oznaczania powierzchni selektywnej metali w różnorodnych katalizatorach,
• badania katalizatorów tlenkowych w reakcjach utleniania węglowodorów.

W miarę rozwoju badań, zakres pracy zespołu został znacznie poszerzony o takie tematy jak:

• interakcje wodoru, tlenu i tlenku węgla z wybranymi metalami w szerokim zakresie temperatur,
• właściwości fizykochemiczne tlenkowych katalizatorów na nośnikach,
• katalizatory w różnych układach w tym co-boltowo-molibdenowe i niklowe promotorowane palladem,
• dobór katalizatorów do produkcji poliestrów oraz ich zastosowanie w redukcji aromatycznych związków nitrowych,
• wpływ wody na procesy termodesorpcji wodoru i dwutlenku węgla z katalizatorów metal-nośnik,
• reakcje metanizacji na różnych katalizatorach osadzonych na nośnikach.

Warto zwrócić uwagę, że prace badawcze dotyczące zastosowania chromatografii gazowej były pionierskie w Polsce. Na czoło zespołu wysunął się prof. dr hab. inż. Tadeusz Paryjczak, a od 2005 roku kierownictwo objął prof. dr hab. inż. Jacek Rynkowski.

Zespół Rentgenografii Strukturalnej i Krystalochemii

Kolejnym zespołem, który zasługuje na szczególną uwagę, jest zespół, który koncentruje się na badaniach w dziedzinie krystalografii i rentgenografii strukturalnej. Obszary badań obejmują:

• analizę krystalicznych i cząsteczkowych struktur nieorganicznych oraz organicznych, ze szczególnym uwzględnieniem połączeń o znaczeniu biologicznym i farmakologicznym,
• komputerowe modelowanie struktury związków farmakologicznych,
• badania związków o dużym znaczeniu aplikacyjnym, takich jak leki, barwniki, pigmenty i polimery,
• programowanie obliczeń krystalograficznych w oparciu o nowoczesne techniki.

Pierwszym kierownikiem Zespołu był Zdzisław Gałdecki, który pełnił tę rolę do 1994 roku, kiedy to kierownictwo przejął prof. dr hab. inż. Marek Główka.

Zespół Chemii Nieorganicznej i Analitycznej

Zespół ten ma na celu badanie wielu istotnych zagadnień związanych z chemią nieorganiczną, a do jego kluczowych kierunków badań należą:

• analityka środowiska, koncentrując się na oznaczaniu analitów nieorganicznych w glebach i produktach spożywczych,
• analiza odpadów oraz synteza nowych związków koordynacyjnych lantanowców,
• badanie równowagi kompleksowania w układach dwufazowych,
• efekty synergetyczne podczas ekstrakcji lantanowców.

W początkowej fazie działalności zespół kierowany był przez prof. dra inż. Andrzeja Cygańskiego, następnie przez dra hab. inż. Bogdana Ptaszyńskiego, a od 2007 roku przez prof. dra hab. inż. Wojciecha Wolfa.

Zespół Technologii Chemicznej i Ochrony Środowiska

Na koniec warto omówić zespół, który kontynuuje prace rozpoczęte w Katedrze Technologii Chemicznej Nieorganicznej. Ich badania początkowo skupiały się na:

• badaniach kinetyki konwersji tlenku węgla na katalizatorze w złożu fluidalnym,
• opracowywaniu metod pozyskiwania saletry wapniowej oraz chloru z odpadów produkcji sody,
• analizie systemów wodno-ściekowych w zakładach przemysłowych.

Później ich prace zyskały na znaczeniu, szczególnie w kontekście ochrony środowiska, a także ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami. Do 2001 roku zespół był prowadzony przez doc. dra inż. Konrada Janio, a potem przez doc. dra Zbigniewa Gorzkę, dra inż. Marka Kaźmierczaka, aż do obecnego kierownika, prof. dra hab. inż. Tomasza Manieckiego, który prowadzi zespół od 2013 roku.

Naukowcy związani z Instytutem

W ramach Instytutu Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej pracuje zespół znakomitych naukowców. Oto lista wybitnych postaci związanych z tym instytutem:

• Prof. dr hab. inż. Tadeusz Bartczak,
• Prof. dr hab. inż. Maria Bukowska-Strzyżewska,
• Prof. dr hab. inż. Andrzej Cygański,
• Prof. dr hab. Danuta Czakis-Sulikowska,
• Prof. dr inż. Zdzisław Gałdecki,
• Prof. dr hab. inż. Marek Główka,
• Prof. dr hab. inż. Janina Karolak-Wojciechowska,
• Dr hab. inż. Andrzej Korczyński, prof PŁ,
• Prof. dr hab. inż. Tadeusz Paryjczak,
• Dr hab. inż. Bogdan Ptaszyński, prof PŁ,
• Prof. dr hab. inż. Jacek Rynkowski,
• Prof. dr hab. inż. Wojciech Wolf.

---

Oceń: Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej Politechniki Łódzkiej

---