Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Politechniki Łódzkiej

---

Historia Instytutu

Początki działalności Instytutu sięgają roku 1962, kiedy to utworzono Katedrę i Zakład Chemii Radiacyjnej. Jednakże już po czterech latach, w 1966 roku, katedrę przekształcono w Instytut Techniki Radiacyjnej, którym pokierował prof. Jerzy Kroh. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Państwowa Agencja Atomistyki nadały instytutowi status międzyresortowy, co doprowadziło do obecnej nazwy MITR.

Działalność Instytutu

Instytut prowadzi badania nie tylko na poziomie podstawowym, ale także w kierunku różnorodnych zastosowań w praktyce. Prace badawcze koncentrują się na zróżnicowanej tematyce z pogranicza chemii i fizyki. W szczególności obejmują one:

• chemię fizyczną,
• chemię radiacyjną oraz radiochemię,
• fizykę chemiczną,
• fotochemię,
• spektroskopię,
• fizykochemię polimerów,
• biofizykę,
• biochemię.

Warto również zauważyć, że w 2000 roku w Instytucie zainaugurowano przedsięwzięcie, które nosi nazwę Centrum Doskonałości „Zastosowanie Laserów i Biomateriałów w Medycynie”.

Oprócz tego, dydaktyka w Instytucie obejmuje nauczanie na różnych wydziałach Politechniki Łódzkiej oraz na wszystkich poziomach kształcenia.

Władze Instytutu

W Międzyresortowym Instytucie Techniki Radiacyjnej Politechniki Łódzkiej, struktura zarządzająca składa się z wybitnych specjalistów. Obecnie na czołowych stanowiskach znajdują się:

• Dyrektor Instytutu – prof. dr hab. inż. Andrzej Marcinek,
• Zastępca dyrektora ds. naukowych – prof. dr hab. inż. Piotr Ulański,
• Zastępca dyrektora ds. dydaktycznych – dr hab. inż. Adam Sikora, prof. uczelni.

Struktura Instytutu

Instytut, o którym mowa, dysponuje wieloma różnorodnymi pracowniami radiochemicznymi, komputerowymi oraz spektroskopowymi, które obejmują m.in. metodologię radiolizy impulsowej, laserowej spektroskopii molekularnej, fotolizy błyskowej, elektronowego rezonansu spinowego oraz spektroskopii mas. Oprócz tego, prowadzone są prace w dziedzinie chemii, w tym fizykochemii roztworów i syntezy organicznej. Tematyka badań jest niezwykle szeroka.

Laboratorium laserowej spektroskopii molekularnej

Laboratorium laserowej spektroskopii molekularnej, znane jako LLMS z angielska (Laboratory of Laser Molecular Spectroscopy), angażuje się w badanie niezwykle szybkich zjawisk fizycznych i chemicznych, które zachodzą w piko- i femtosekundowej skali. Do kluczowych badań należą fotochemia, procesy przeniesienia elektronów oraz reakcje utleniania i redukcji, zwłaszcza w kontekście pochodnych ftalocyjaniny. LLMS ma na celu także zastosowanie metod laserowych w czasie rzeczywistym, by analizować ultraszybkie zjawiska w białkach, które pełnią kluczowe funkcje biologiczne, takich jak bakteriorodopsyna.

Badania koncentrują się również na dynamice lokalizacji i solwatacji elektronów nadmiarowych oraz dynamice wibracyjnej w związkach tworzących wiązania wodorowe. W zakresie osiągnięć laboratorium należy wyróżnić opracowanie techniki opartej na rozpraszaniu Ramana, wykorzystywanej w diagnostyce nowotworowej, szczególnie w wykrywaniu wczesnych zmian w tkance gruczołu piersiowego we współpracy z Oddziałem Chirurgii Onkologicznej w Łodzi. Kierownikiem LLMS jest prof. Halina Abramczyk.

Zespół chemii radiacyjnej stosowanej

Działalność zespołu skupia się na badaniach mechanizmów oraz kinetyki reakcji indukowanych radiacyjnie lub ultradźwiękami w makrocząsteczkach, jakie występują w roztworach. Współpraca zespołowa obejmuje również opracowywanie nowoczesnych materiałów medycznych, takich jak hydrożele, polimeryczne układy do dostarczania leków oraz sztuczne narządy. Dodatkowo, przeprowadzane są testy biokompatybilności implantów.

Zespół może poszczycić się ponad 30 patentami, obejmującymi między innymi technologię produkcji hydrożelowych opatrunków oraz metody wytwarzania nanożeli polimerowych. Dowodzi nim prof. Janusz Rosiak.

Laboratorium badań efektów izotopowych

Laboratorium zajmuje się badaniem aktywności biologicznej wybranych klas związków organicznych oraz mechanizmów reakcji enzymatycznych. Metodyka opiera się na modelowaniu molekularnym i badaniach eksperymentalnych, a także teoretycznych obliczeniach efektów izotopowych różnych pierwiastków, w tym wodoru, węgla, azotu, tlenu oraz chloru. Nadzór nad pracami sprawuje prof. Piotr Paneth.

Zespół chemii biomedycznej

W ramach zespołu chemii biomedycznej badane są reakcje produktów pośrednich reakcji chemicznych oraz mechanizmy molekularne próbek dedykowanych do detekcji reaktywnych form tlenu i azotu. Zespół zajmuje się również syntezą oraz oceną reaktywności różnych soli pirydyniowych.

Grupą kierował prof. Jerzy Lech Gębicki.

Laboratorium metod izotopowych

Prowadzone przez prof. Henryka Bema laboratorium koncentruje się na tematyce związanej z radioekologią oraz energetyką jądrową. Teren badań obejmuje takie aspekty jak transport nuklidów w atmosferze oraz ich redukcję w krajowych fosfogipsach. Analizowane są również procesy migracji radionuklidów oraz infiltracja wód w obrębie matryc cementowych.

Zespół fizyki/chemii obliczeniowej

Zespół ten zajmuje się teoretycznymi analizami procesów fizykochemicznych w układach poddanych napromienieniu, modelowaniem procesów fotofizycznych oraz symulacjami komputerowymi zachowań stochastycznych, w tym dyfuzji oraz kinetyki reakcji w skomplikowanych układach biologicznych. Funkcję kierownika zespołu sprawuje prof. Mariusz Wójcik.

Laboratorium fizykochemii roztworów

W laboratorium prowadzone są badania dynamicznych właściwości roztworów elektrolitów i polielektrolitów w systemach wieloskładnikowych. Bada się tu współzależności między solwatacją a asocjacją jonów, stosując zarówno metody eksperymentalne, jak i teoretyczne. Zespół przewodzi prof. Ewa Hawlicka.

Laboratorium zaawansowanych technik utleniania

Zespół badawczy labolatorium analizuje nowoczesne metody uzdatniania wody oraz oczyszczania ścieków, kładąc szczególny nacisk na zanieczyszczenia chemiczne, takie jak barwniki czy detergenty. Badania koncentrują się na modelowych układach czystych barwników oraz procesach fotokatalitycznych, które redukują wybrane związki.

W laboratorium podejmowane są również działania w zakresie dezynfekcji obiektów zabytkowych, głównie wykonanych z drewna. Zespół prowadzi prof. Magdalena Szadkowska-Nicze.

Laboratorium fotolizy laserowej

Zespół, pod kierownictwem dra hab. Mariana Wolszczaka, bada zjawiska związane ze strukturą oraz dynamiką zorganizowanych układów, takich jak micele i dendrymery. Analizowane są również procesy migracji ładunków w obrębie helisy DNA, a także interakcje pomiędzy lekami a albuminą osocza.

Laboratorium elektronowego rezonansu paramagnetycznego

Laboratorium to, kierowane przez prof. Ewę Szajdzińską-Piętek, prowadzi badania dotyczące struktury oraz reaktywności produktów przejściowych, jakie powstają pod wpływem promieniowania jonizującego lub UV. Zespół zidentyfikuje centra paramagnetyczne oraz bada dynamikę mikroheterogenicznych układów.

Laboratorium biochemii fizycznej

Badania w laboratorium koncentrują się na reakcjach związków biologicznie istotnych, zwłaszcza w kontekście ich interakcji z reaktywnymi formami tlenu oraz modyfikacjami białek. Funkcję kierownikiem laboratorium pełniła prof. Lidia Gębicka.

Pracownie radiochemiczne

Instytut dysponuje dwiema kluczowymi pracowniami radiochemicznymi. Pierwsza z nich to pracownia radiolizy impulsowej, zbudowana wokół liniowego akceleratora elektronów, a druga to pracownia zamkniętych źródeł promieniowania, wyposażona w komorę radiacyjną oraz bombę kobaltową BK-10000. Nadzór nad tymi laboratoriami sprawuje dr inż. Krzysztof Hodyr.

---

Oceń: Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Politechniki Łódzkiej

---