Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego

---

Historia

Katedra Historii Sztuki powstała na Uniwersytecie Łódzkim w roku 1945, co stanowi ważny moment w dziejach tej uczelni. Na początku kierownicze stanowiska pełnili prof. Wacław Husarski oraz dr hab. Mieczysław Wallis, którzy znacząco przyczynili się do rozwoju kierunku. W okresie od 1945 do 1952 roku zorganizowano studia magisterskie z historii sztuki, które jednak zostały wkrótce zlikwidowane.

W 1965 roku jednostkę przekształcono w Katedrę Historii Sztuki i Kultury, lecz już w 1968 roku zlikwidowano. Historia Katedry obfituje w zmiany, gdyż została reaktywowana w 1975 jako zakład, a powrót do nazwy Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego miał miejsce w 1998 roku.

Od 1980 roku kierownikiem jednostki była prof. Wanda Nowakowska. Z jej inicjatywy, po wielu latach przerwy, udało się zorganizować ponownie studia magisterskie z historii sztuki. Te studia istniały na UŁ od 1945, lecz zostały zlikwidowane w 1952 roku. Przywrócenie kierunku nastąpiło dzięki decyzji ówczesnego rektora, prof. Michała Seweryńskiego, w 1992 roku.

Obecnie, od roku akademickiego 2016/2017, na czoło Katedry Historii Sztuki UŁ stanął dr hab. Piotr Gryglewski, który jest także dyrektorem nowo powołanego Instytutu, co otwiera nowe perspektywy dla tego obszaru badań i edukacji w Łodzi.

Poczet kierowników i dyrektorów

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego posiada bogatą historię kierowników i dyrektorów, którzy znacząco wpłynęli na rozwój tej placówki. Poniżej przedstawiamy niepełną listę osób pełniących te funkcje:

• prof. dr hab. Wanda Nowakowska (1980–1999),
• prof. dr hab. Grzegorz Sztabiński (1999–2009),
• prof. dr hab. Krzysztof Stefański (2009–2016),
• dr hab. Piotr Gryglewski (od 2016).

Wszyscy z nich przyczynili się do wzbogacenia oferty instytutu oraz jego renomy w Polsce i za granicą.

Władze Instytutu

W bieżącej kadencji, która trwa od 2020 do 2024 roku, przedstawiamy skład władz Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego.

Stanowisko	Imię oraz nazwisko
Dyrektor	dr hab. Piotr Gryglewski
Wicedyrektor	dr Agnieszka Świętosławska

Struktura organizacyjna

Katedra Historii Architektury

W ramach tej katedry znajdują się samodzielni pracownicy naukowi, którzy przyczyniają się do rozwijania wiedzy na temat architektury. Wśród nich jest prof. dr hab. Krzysztof Stefański, odpowiedzialny za kierowanie Katedrą, a także:

• dr hab. Tadeusz Bernatowicz,
• dr hab. Piotr Gryglewski,
• dr hab. Julia Sowińska-Heim.

Katedra Historii Malarstwa i Rzeźby

Kolejnym ważnym elementem struktury organizacyjnej instytutu jest Katedra Historii Malarstwa i Rzeźby, która skupia w swoich szeregach specjalistów w dziedzinie sztuk pięknych. Na czołowej pozycji znajduje się dr hab. Aneta Pawłowska, pełniąca funkcję kierownika tej katedry. W skład zespołu wchodzą również:

• dr hab. Agnieszka Gralińska-Toborek,
• dr hab. Eleonora Jedlińska.

Byli pracownicy Instytutu

Wśród byłych pracowników Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego, znajdujemy wielu znakomitych badaczy i nauczycieli akademickich. Oto ich lista:

• prof. dr hab. Leszek Kajzer,
• prof. dr hab. Jadwiga Lipińska,
• prof. dr hab. Wanda Nowakowska,
• prof. dr hab. Irena Popławska,
• prof. dr hab. Grzegorz Sztabiński,
• dr hab. Zbigniew Bania,
• dr hab. Mieczysław Wallis.

Studia

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego oferuje wysokiej jakości kształcenie w zakresie historii sztuki, które obejmuje różne ogólne i specjalistyczne programy studiów.

• program licencjacki I stopnia lasting three years,
• program magisterski II stopnia lasting two years.

W ramach studiów magisterskich istnieje możliwość wyboru jednej z następujących specjalizacji:

• krytyka artystyczna i upowszechnianie sztuki – ten profil przygotowuje studentów do pracy w redakcjach czasopism, galeriach oraz instytucjach zajmujących się handlem dziełami sztuki,
• ochrona zabytków i zarządzanie dobrami kultury materialnej – program skierowany jest do osób, które pragną pracować w muzeach oraz instytucjach związanych z ochroną zabytków i zarządzaniem dobrami kultury.

Wybrane konferencje zorganizowane przez Instytut

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego ma na swoim koncie wiele znaczących wydarzeń naukowych. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przegląd wybranych konferencji, które miały miejsce w ostatnich latach.

• „Tekst a dzieło sztuki“ (Łódź, 18-20.05.2015),
• Międzynarodowa konferencja naukowa „African Tradition – African Modernity” (19-20.11.2015),
• Międzynarodowa konferencja naukowa „Historia – konserwacja – rewitalizacja”. Funkcjonowanie rezydencji regionu łódzkiego w kontekście doświadczeń europejskich (26-28.09.2016). Komitet naukowy: prof. T. Bernatowicz, prof. P. Gryglewski, prof. k. Stefański,
• „Okno, przez które wkracza do nas rzeczywistość Boga. Ołtarz w świetle historii sztuki i teologii liturgii” (01-02.06.2017). Komitet naukowy: prof. T. Bernatowicz, prof. P. Gryglewski.

Wybrane publikacje Instytutu

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego prezentuje szereg wartościowych publikacji, które przyczyniają się do zgłębiania tematów związanych z sztuką oraz architekturą. Seria wydawnicza „Sztuka Polski Środkowej” jest jednym z kluczowych elementów ich dorobku.

• W tomie Studia [I]. Architektura nowożytna, red. Z. Bania, wydanym w Łodzi w 2000 roku, podjęto się analizy nowożytnej architektury regionu,
• w 2002 roku ukazała się publikacja Studia [II]. Architektura średniowieczna i nowożytna, również pod redakcją Z. Bani i E. Kubiak, która zgłębia architekturę obu tych okresów,
• W tym samym roku ukazała się praca P. Gryglewskiego zatytułowana Vetusta monumenta. Szlacheckie mauzoleum od poł. XV w. do XVII w., stanowiąca cenny wkład w badania nad architekturą sepulkralną,
• Studia III. Sztuka nowożytna i nowoczesna, redagowana przez P. Gryglewskiego, E. Kubiak i K. Stefańskiego w 2008 roku, skupiają się na sztuce danej epoki,
• Kontynuację tego tematu przedstawia Studia IV. Sztuka nowożytna i nowoczesna, wydane w Łodzi w 2010 roku, pod red. Gryglewskiego, Kubiak i Stefańskiego,
• Rok później, w 2011 roku, publikacja Studia V. [Sztuka dawna, nowoczesna i współczesna], również pod red. Gryglewskiego, Kubiak i Stefańskiego, poszerza tematykę o współczesne aspekty sztuki,
• Najświeższym tytułem z tej serii jest Studia VI. Sztuka nowożytna i nowoczesna, pod red. Gryglewskiego oraz A. Barczyka z roku 2016.

W zakresie monografii instytut wydaje wiele książek, które są istotnym źródłem wiedzy:

• K. Stefański w dziele Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 r.) z 2009 roku, przybliża sylwetki osób wpływających na architekturę miasta,
• W 2012 roku P. Gryglewski publikuje De Sacra Antiquitate. Odwołania do przeszłości w polskiej architekturze sakralnej XVI wieku, dokumentując historyczne odniesienia w tym obszarze,
• W 2013 roku ukazuje się tom Centrum, prowincje, peryferia – wzajemne relacje w dziejach sztuki, redagowany przez P. Gryglewskiego, K. Stefańskiego i R. Wróbla, który bada relacje artystyczne w różnych kontekstach,
• A. Pawłowska w dziele Sztuka i kultura Afryki Południowej. W poszukiwaniu tożsamości artystycznej na tle przekształceń historycznych omawia znaczenie sztuki w Afryce,
• Również w 2013 roku K. Stefański przedstawia publikację o Łódzkich willach fabrykanckich, podkreślając bogatą historię architektoniczną regionu,
• W 2014 roku ukazuje się praca Wielkie rody fabrykanckie Łodzi i ich udział w ukształtowaniu oblicza miasta, skupiając się na kluczowych rodzinach i ich dokonaniach,
• W 2015 roku D. Łarionow w swojej publikacji Wystarczy tylko otworzyć drzwi… Przedmioty w twórczości Tadeusza Kantora analizuje dorobek tego wybitnego artysty,
• E. Kubiak w Reinterpretacjach. Percepcja i recepcja dzieł architektury na przykładzie świątyń jezuickich Ameryki Południowej z 2015 roku bada wpływ kulturowy tych obiektów,
• E. Jedlińska dokumentuje Powszechną wystawę światową w Paryżu w 1900 roku. Splendory Trzeciej Republiki w 2015 roku,
• A. Świętosławska w przeszłorocznym dziele Obrazy codzienności. Polskie malarstwo rodzajowe I połowy XIX wieku, omawia codzienne sceny w malarstwie,
• B. Ciarkowski przedstawia w publikacji Łódź, która nie powstała wizję alternatywnej historii miasta w 2016 roku,
• W 2016 roku wydano również zbiorowe prace Sztuka Afryki. Afrykańska tradycja – afrykańska nowoczesność i Afryka i (post)kolonializm, które są redagowane przez A. Pawłowską i J. Sowińską-Heim,
• W tym samym roku pojawiła się publikacja Audiodeskrypcja dzieł sztuki – metody, problemy, przykłady pod redakcją A. Pawłowskiej i J. Sowińskiej-Heim,
• Na koniec, w 2016 roku, ukazała się książka Acta Artis Studia ofiarowane Profesor Wandzie Nowakowskiej, redagowana przez A. Pawłowską, E. Jedlińską i K. Stefańskiego.

Instytut nieustannie rozwija także swoją działalność w zakresie czasopism, wydając od 2010 roku „TECHNE/ΤΕΧΝΗ– Pismo Łódzkich Historyków Sztuki” oraz „TECHNE. Seria nowa” od 2018 roku. Te periodyki dostarczają bieżących informacji oraz analiz dotyczących historii sztuki w regionie i nie tylko.

---

Oceń: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego

---