Nowosolna

---

Obszar

Obszar osiedla Nowosolna charakteryzuje się niskim poziomem zaludnienia, co jest zjawiskiem dość rzadkim w miastach. Ten rozległy teren składa się głównie z otwartych pól oraz nieużytków, a także mniejszych lasów sosnowych i łąk, które nadają mu naturalny urok. Istotnym elementem są również ogródki działkowe, które dopełniają krajobraz, oferując mieszkańcom możliwość spędzania czasu na świeżym powietrzu.

W centrum osiedla znajduje się zwarty obszar zabudowy, który w przeważającej części przyjmuje formę osiedli podmiejskich. Układ urbanistyczny oparty jest na placu, z którego w kierunkach kardynalnych rozchodzą się ulice. Zauważalne jest, że zabudowa mieszkalna koncentruje się w mniejszych ilościach na wspomnianych ośmiu drogach odchodzących od placu, co tworzy unikalny charakter tego obszaru.

Warto również wspomnieć, że część osiedla leży w granicach Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, co podkreśla jego walory przyrodnicze. Rzeka Miazga przepływa przez teren osiedla, dodając mu nieco naturalnego krajobrazu. Od wschodu, Nowosolna graniczy z gminą Nowosolna, której nie jest częścią od 1988 roku, co ma swoje znaczenie w kontekście lokalnej administracji i organizacji przestrzennej.

Historia

Pierwotna forma nazwy wsi brzmiała Neu-Sulzfeld, co miało związek z większością osadników, którzy przybyli z okolic wirtemberskiego miasta Sulzfeld. Z upływem czasu nazwa uległa dostosowaniu do polskiego języka i przyjęła formę Nowosolna, która jest wolnym tłumaczeniem jej pierwotnego brzmienia.

Osada została założona około roku 1802 w ramach kolonizacji fryderycjańskiej, a większość jej mieszkańców stanowili niemieccy protestanci, głównie pochodzący z regionu Wirtembergii. W Nowosolnej osiedlili się również kolonści pochodzący z takich miejsc jak Badenia, Lotaryngia, Prusy oraz obszar poznańskiego.

W pierwotnych planach Nowosolna miała funkcjonować jako miasto powiatowe. W 1823 roku liczyła 1059 mieszkańców, a ich miejsce zamieszkania stanowiło 86 domów, co wówczas przewyższało liczbę mieszkańców pobliskiej Łodzi. Ta sytuacja jednak nie trwała długo, ponieważ niedługo później, w wyniku decyzji administracyjnych Królestwa Polskiego, Łódź przekształcono w osadę fabryczną, co spowodowało niezwykle szybki wzrost liczby jej mieszkańców do 4 tysięcy w 1830 roku.

Wieś została zaplanowana w formie ośmioramiennej gwiazdy, co jest rzadko spotykanym rozwiązaniem w architekturze wiejskiej. Centralnym punktem układu był plac, z którego promieniście wychodziły ulice co 45 stopni. Wraz z miejscowością Pokój, położoną w województwie opolskim, Nowosolna stanowi unikatowy przykład takiego rozplanowania. Niestety, przez długi czas brak zainteresowania ze strony władz, szczególnie po II wojnie światowej, doprowadził do zaniedbania tego miejsca, które utraciło swój pierwotny urok na rzecz chaotycznej zabudowy oraz nieczytelnego układu komunikacyjnego.

Nowosolna przez długi okres zachowywała swój unikalny charakter etniczny. Jeszcze w 1921 roku ponad 95% z 1126 mieszkańców miasta stanowili Niemcy. Jednak koniec drugiej wojny światowej przyniósł zasadnicze zmiany. W 1945 roku niemieccy mieszkańcy opuścili miejscowość z obawy przed wojskami radzieckimi, bądź zostali wysiedleni przez nową polską administrację w następnych latach. Ich mienie zostało zagrabione przez państwo polskie.

W 1988 roku Nowosolna została włączona w granice administracyjne Łodzi, włączając się tym samym do dzielnicy Widzew. Na wschód od rynku w Nowosolnej przebiega autostrada A1, wzdłuż której znajduje się węzeł komunikacyjny „Brzeziny”.

Historia administracyjna

W przeszłości Nowosolna była niezależną miejscowością, jednak od roku 1867 należy do gminy o tej samej nazwie. W okresie międzywojennym, obszar ten wchodził w skład powiatu łódzkiego w województwie łódzkim. Zgodnie z danymi z 1921 roku, liczba mieszkańców wynosiła 1126.

1 września 1933 roku powołano do życia gromadę, czyli sołectwo, Nowosolna, która obejmowała wyłącznie samą wieś. W czasie II wojny światowej miejscowość została włączona do III Rzeszy, natomiast po zakończeniu konfliktu wróciła do struktur powiatu łódzkiego jako jedna z 7 gromad gminy Nowosolna.

Jesienią 1954 roku, w wyniku reorganizacji administracji wiejskiej, Nowosolna weszła w skład nowej gromady, również pod nazwą Nowosolna. Do roku 1971 populacja tej wsi wzrosła do 1776 mieszkańców. Od 1 stycznia 1973 roku Nowosolna ponownie została częścią gminy na terenie powiatu łódzkiego.

W latach 1975–1987 miejscowość była administracyjnie przypisana do województwa łódzkiego. 1 stycznia 1988 roku, obszar Nowosolnej o powierzchni 1576,93 ha został włączony do granic Łodzi.

Ważniejsze obiekty

W Nowosolnej znajduje się wiele interesujących obiektów, które przyciągają uwagę mieszkańców oraz turystów. Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

• Szkoła podstawowa nr 202 przy ul. Jugosłowiańskiej im. Jana Pawła II to jedna z najstarszych szkół w regionie Łodzi. Jej historia sięga lat 1832–1833, kiedy powstała przy parafii ewangelicko-augsburskiej. Pierwotnie zlokalizowana była w budynku znajdującym się przy ulicy Pomorskiej 585. Po I wojnie światowej konieczność rozbudowy obiektu stała się wyraźna, co zaowocowało wmurowaniem kamienia węgielnego pod nową szkołę 19 lipca 1925 roku. Nowa siedziba została oddana do użytku w 1928 roku. W okresie II wojny światowej placówka funkcjonowała jako instytucja niemiecka. W 1999 roku zainicjowano budowę nowego budynku, oddanego do użytku 1 września 2001 roku. Następnie, 7 kwietnia 2005 roku, rada pedagogiczna postanowiła nadać szkole imię Jana Pawła II, które zatwierdzono uchwałą Rady Miejskiej w Łodzi 22 czerwca 2005 roku.
• Drewniany kościół pw. św. Andrzeja Boboli, mający swoje początki w 1838 roku, pierwotnie pełnił rolę zboru ewangelickiego. Obecnie zabytek ten znajduje się w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej.
• Na terenie Nowosolnej można również spotkać jedno z dwóch w Polsce skrzyżowań „słonecznych” vel „promieniowych”, mające formę ośmioramiennej gwiazdy.
• Warto również wspomnieć o młynie motorowym z okresu międzywojennego, który stanowi ciekawy element lokalnej historii.

---

Oceń: Nowosolna

---