Jadwiga Barańska

---

Życiorys

W 1958 roku Jadwiga Barańska zakończyła studia wPaństwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. Jej kariera teatralna rozpoczęła się na scenie Teatru Klasycznego, gdzie występowała w latach 1959–1966. Następnie była związana z Teatrem Polskim w Warszawie, w którym grała do roku 1972.

Barańska zdobyła uznanie jako aktorka filmowa, głównie dzięki współpracy z jej mężem, Jerzym Antczakiem. Jej najsłynniejszą rolą była postać Barbary Niechcic w adaptacji powieści Marii Dąbrowskiej „Noce i dnie”, a także tytułowa rola w filmie „Hrabina Cosel”. Poza tym, jej talent miał również okazję zaistnieć w Teatrze Telewizji, gdzie wcieliła się w Siostrę Marię w „Chłopcach” Stanisława Grochowiaka (reżyseria Tadeusz Jaworski; 1966) oraz Mademoiselle w „Asmodeuszu” François Mauriaca (reż. Jan Bratkowski, 1968).

W 1978 roku artystka wraz z mężem wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych, jednak wróciła do Polski na początku lat 90. Ten czas zaowocował filmem Antczaka „Dama kameliowa” (1994), którego scenariusz napisała Barańska, oraz dwoma spektaklami Teatru Telewizji w reżyserii Antczaka: „Cezar i Pompejusz” oraz „Ścieżki chwały”. W 2000 roku przystąpiła jako współautorka scenariusza i współreżyserka do filmu Antczaka dotyczącego związku Fryderyka Chopina z George Sand – „Chopin. Pragnienie miłości” (2002), w którym zagrała rolę Tekli Justyny Chopin, matki Fryderyka Chopina.

W 2013 roku obchodziła jubileusz 55-lecia pracy artystycznej, który odbył się w Warszawie. Z małżeństwa z Jerzym Antczakiem urodził się syn Mikołaj (ur. 1964), który jest fizykiem oraz programistą komputerowym. Artystka zmarła 13 listopada 2024 roku w Los Angeles, a w 90. rocznicę jej urodzin, jej prochy zostaną przeniesione i pochowane w Polsce.

Filmografia

Scenarzystka

Jadwiga Barańska to utalentowana scenarzystka, której prace zyskały uznanie w świecie filmowym. Wśród jej osiągnięć można wymienić:

• Dama kameliowa (1995),
• Chopin. Pragnienie miłości (2002).

Aktorka

W dorobku Jadwigi Barańskiej znajduje się wiele ról filmowych, które zapadły w pamięć widzów. Jej talent aktorski został uwieczniony w wielu produkcjach, a poniższa tabela przedstawia szczegóły dotyczące jej filmografii:

Filmy fabularne
Rok	Tytuł	Rola	Reżyseria
1958	Żołnierz królowej Madagaskaru	jedząca ciastko w „Arkadii”	Jerzy Zarzycki
1968	Hrabina Cosel	Anna Konstancja Cosel	Jerzy Antczak
1970	Kłopotliwy gość	sekretarka	Jerzy Ziarnik
1970	Epilog norymberski	więźniarka w Oświęcimiu	Jerzy Antczak
1975	Noce i dnie	Barbara Niechcic	Jerzy Antczak
1976	Trędowata	hrabina Idalia Elzonowska	Jerzy Hoffman
1977	Nido de viudas	Carmen	Tony Navarro
2002	Chopin. Pragnienie miłości	Tekla Justyna Chopin	Jerzy Antczak
Seriale telewizyjne
1968	Hrabina Cosel	Anna Konstancja Cosel	Jerzy Antczak
1977	Noce i dnie	Barbara Niechcic	Jerzy Antczak

Ordery i odznaczenia

Jadwiga Barańska to postać, która zdobyła wiele prestiżowych nagród oraz odznaczeń, wykazując się niezwykłym zaangażowaniem w rozwój kultury polskiej.

• złoty Krzyż Zasługi (1975),
• złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (10 października 2008),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej (4 stycznia 2024).

Nagrody i wyróżnienia

Jadwiga Barańska, uznawana za wybitną postać w polskim kinie, otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia za swoje artystyczne osiągnięcia, które stanowią dowód jej talentu i zaangażowania w sztukę aktorską.

• Złota Apsara – I nagroda za rolę tytułową w filmie Hrabina Cosel na II Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Phnom Penh w Kambodży (1969),
• Złoty Gwóźdź – nagroda w VII Plebiscycie Popularności (1974),
• Nagroda za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na II Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1975),
• Nagroda państwowa I stopnia (zespołowa) za film Noce i dnie (1976),
• Srebrny Niedźwiedź za najlepszą rolę kobiecą – Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (1976),
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za kreację aktorską w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1978),
• „Złoty Ekran” za rolę Barbary Niechcic w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1979),
• Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach (1999),
• Złota Sowa Polonii za twórczość filmową (2015),
• Diamentowe Lwy – nagrodę publiczności biorącej udział w plebiscycie na najlepszą polską aktorkę czterdziestolecia Festiwalu Filmów Polskich, m.in. za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie (2015),
• Modjeska Prize przyznawana przez Helena Modjeska Art and Culture Club w Los Angeles (2018),
• Diamentowy Nenufar za Całokształt Dokonań Artystycznych na Festiwalu Twórczości Jadwigi Barańskiej i Jerzego Antczaka w Sokołowie Podlaskim (2018).

Każda z tych nagród podkreśla jej niezłomność w dążeniu do doskonałości artystycznej i wpływ na polską kulturę filmową, co czyni ją nie tylko znakomitą aktorką, ale również wzorem do naśladowania dla przyszłych pokoleń artystów.

---

Oceń: Jadwiga Barańska

---