Ludwik Jerzy Kern

---

Życiorys

Ludwik Jerzy Kern, syn Ludwika Kerna oraz Marii Gertner, rozpoczął swoją edukację w Łodzi, gdzie ukończył Liceum Humanistyczne Aleksego Zimowskiego. Już w 1938 roku zadebiutował jako poeta, publikując swoje wiersze w „Ilustrowanym Kuryerze Codziennym”. W obliczu II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej, a w trudnych czasach utrzymywał się z prac fizycznych. Po zakończeniu powstania warszawskiego osiedlił się w Krakowie, gdzie w 1945 roku zaczął tworzyć pierwsze utwory satyryczne, które pojawiły się w „Szpilkach”. Po kilku latach, w 1947 roku, powrócił do Łodzi, gdzie związał się z Agencją Prasową „Polpress”, przekształconą później w Polską Agencję Prasową.

W kolejnych latach współpracował z różnymi czasopismami, w tym krótko z „Głosem Robotniczym” i „Rózgi biją co tydzień”. W 1948 roku na stałe zamieszkał w Krakowie, gdzie przez długie lata, aż do 1982 roku, pełnił funkcję w zespole redakcyjnym tygodnika „Przekrój”. Nawet po przejściu na emeryturę, do 2002 roku kontynuował współpracę z tym czasopismem, mimo przeniesienia redakcji do Warszawy, co przyjął z dezaprobatą.

Kern redagował m.in. dział „Rozmaitości” na ostatniej stronie „Przekroju”, tworząc między innymi popularne rubryki: „O Wacusiu” i „Prosimy nie powtarzać”. Publikował także wiele wierszy, takich jak cykle „Gry i zabawy ludu polskiego” i „Imiona nadwiślańskie”, a także reportaże z różnych zakątków świata, w tym Wielkiej Brytanii, Indonezji i Japonii. Był również autorem tłumaczeń literackich, które ukazały się pod pseudonimem „H. Olekinaz”, a swoje recenzje podpisywał jako „top”. Znany był także z książki „Moje abecadłowo”, wydanej w 2000 roku, która w znacznej mierze dotyczyła jego przyjaciół związanych z „Przekrojem”.

W 2002 roku ukazała się z kolei książka „Pogaduszki”, zawierająca rozmowy z prominentnymi postaciami krakowskiego środowiska literackiego, w tym z Tadeuszem Bazylewiczem, Marianem Eile, Jerzym Grohmanem, Janem Kalkowskim, Stefanem Kisielewskim, Marią Koterbską, Zbigniewem Lengrenem, Tadeuszem Łomnickim, Zbigniewem K. Rogowskim, Tadeuszem Sapińskim, Christą Vogel oraz Jerzym Waldorffem.

Oprócz tego, swoje utwory publikował w takich tygodnikach, jak „Świat”, „Płomyk” czy „Płomyczek”. Jego działalność translatorską obejmowała dzieła autorów takich jak Roald Dahl, Claude Aveline, Uri Eli Orlew, Isaac Bashevis Singer oraz Ogden Nash, z których wiele tekstów ukazało się na łamach „Przekroju”.

Kern był również autorem słów wielu popularnych piosenek, takich jak „W kalendarzu jest taki dzień”, „Lato, lato”, „Wojna domowa”, „Nie bądź taki szybki Bill” oraz „Cicha woda”, które wykonywali m.in. Mieczysław Fogg, Maria Koterbska, Halina Kunicka oraz Zbigniew Kurtycz. Jego twórczość znaleźć można także w filmach oraz serialach telewizyjnych, takich jak „Tajemnica dzikiego szybu” (1956), „Szatan z siódmej klasy” (1960) oraz „Wojna domowa” (1965).

Jako współautor satyrycznych programów telewizyjnych, jego prace obejmowały takie audycje jak „Kernalia” (1965), „3000 sekund z Ludwikiem Jerzym Kernem” (1965), „Kuchenny walc” (1967), „Karnawał ante portas” (1968), „U fotografa” (1968), „Na plaży” (1970), „Porachunki małżeńskie” (1974), „Kwadrans pod psem. Wiersze i piosenki” (1982) oraz „Kernalia, czyli cztery łapy” (1994).

Ludwik Jerzy Kern był autorem wielu znanych utworów dla dzieci, w tym „Ferdynand Wspaniały” i „Proszę słonia”, które stały się podstawą popularnych dobranocek. Otrzymał także odznaczenie Kawalera Orderu Uśmiechu. Na końcu swojego życia, publikował okazjonalnie w miesięczniku „Kraków”.

Był aktywnym członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy RP oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w latach 1945–1951 i 1982, a także Związku Literatów Polskich w latach 1953–1983 oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich od 1989 roku.

Zmarł w szpitalu po długiej i ciężkiej chorobie. Nabożeństwo pogrzebowe Ludwika Jerzego Kerna miało miejsce 5 listopada 2010 roku w kościele ss. Norbertanek, usytuowanym na krakowskim Zwierzyńcu. Ostatecznie spoczął w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXIX pas C-2-5).

Życie prywatne

Ludwik Jerzy Kern był w związku małżeńskim dwukrotnie. Jego pierwszą żoną była Adela Nowicka, z którą tworzył związek w latach od 1942 do 1948 roku. Po rozstaniu, w 1954 roku poślubił Martę Stebnicką, z którą żył aż do swojej śmierci.

Artysta spędził znaczną część swojego życia w Krakowie, gdzie także umiejscowione było jego miejsce zamieszkania.

Wyróżnienia i nagrody

Wiele wyróżnień i nagród, które zdobył Ludwik Jerzy Kern, potwierdzają jego znaczący wpływ na kulturę oraz literaturę dziecięcą w Polsce. Oto lista jego osiągnięć:

• medal 10-lecia Polski Ludowej (1955),
• Order Uśmiechu (1972; wicekanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu),
• Złoty Krzyż Zasługi (1973),
• Złota Odznaka „Za Pracę Społeczną dla m. Krakowa” (1975),
• odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1975),
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci (1976),
• medal Komisji Edukacji Narodowej (1977),
• Nagroda Miasta Krakowa (1979),
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci (1979),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980),
• medal Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” za twórczość dla dzieci (1981),
• nagroda rzymskiego miesięcznika „Scena Illustrata” – Premio Internazionale „Il migliori dell anno” (1986),
• Nagroda im. Andrzeja Waligórskiego (1996),
• Nagroda Wojewody Krakowskiego w dziedzinie kultury i sztuki (1997),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1998),
• Nagroda Krakowska Książka Miesiąca (2000),
• medal Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości (2007),
• Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury (2008).

Twórczość

Twórczość Ludwika Jerzego Kerna obejmuje wiele cennych dzieł, które zyskały uznanie zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Jego bajki są pełne uroku, a jednocześnie niosą ważne przesłania. Oto wybrane pozycje z jego dorobku literackiego:

• Tu są bajki (Wydawnictwo Literackie 1953, 1954),
• Bajki drugie (Wydawnictwo Literackie 1954),
• Wolne wnioski (Czytelnik 1954; seria: „Biblioteka Satyry”),
• Do widzenia zwierzęta (Wydawnictwo Literackie 1956, 1966),
• Pierwszy i kilka innych wierszy (Nasza Księgarnia 1956),
• Menażeria kapitana Ali (Nasza Księgarnia 1957; Artus 1990, ISBN 83-85132-08-2; Literatura 2007, ISBN 978-83-60638-48-4),
• Wiersze i wierszyki (Iskry 1957),
• Kapitan Ali i jego pies (Wydawnictwo Literackie 1959),
• Powrót Ramony (Iskry 1961; seria: „Biblioteka Stańczyka”),
• Bajki, bajki, bajki… (Wydawnictwo Literackie 1963),
• Ferdynand Wspaniały (Nasza Księgarnia 1963, 1965, 1968, 1974, 1974, 1976, 1979, ISBN 83-10-07521-9; 1982, ISBN 83-10-07521-9; 1987, ISBN 83-10-07521-9; 1991, ISBN 83-10-07521-9; Siedmioróg 1993, ISBN 83-85193-94-4; 1997, ISBN 83-85959-64-5; Wydawnictwo Literackie 2003, ISBN 83-08-03472-1; Polityka SP/Fundacja ABCXXI Cała Polska czyta dzieciom 2008, seria: „Cała Polska czyta dzieciom”),
• Spacer z koniem (Iskry 1963, „Biblioteka Stańczyka”),
• Proszę słonia (Nasza Księgarnia 1964, 1967, 1972, 1985, ISBN 83-10-08732-2; Siedmioróg 1993, ISBN 83-85193-69-3),
• Zbudź się, Ferdynandzie (Nasza Księgarnia 1965, 1970, 1983, ISBN 83-10-0622-1-5; 1985, ISBN 83-10-08221-5; Wydawnictwo Literackie 2004, ISBN 83-08-03538-8),
• Z Florkiem przez pół świata (Nasza Księgarnia 1966),
• Zemsta szafy (Iskry 1967; seria: „Biblioteka Stańczyka”),
• Karampuk (Nasza Księgarnia 1968, 1986, 1988, ISBN 83-10-08937-6; Agencja Artystyczna Prospero 2002, ISBN 83-900822-5-X; wersja na 4 CD: Akademia Rozwoju Wyobraźni „Buka” 2006),
• Najwyższe wykształcenie (Wydawnictwo Literackie 1969),
• Kernalia (Iskry 1969; seria: „Biblioteka Stańczyka”),
• Cztery łapy (Nasza Księgarnia 1969, 1984, ISBN 83-10-08602-4; 1999, ISBN 83-10-10468-5; Wydawnictwo Literackie 2008, ISBN 978-83-08-04278-6),
• Przygoda w plamie (Nasza Księgarnia 1971),
• Podglądanie rodaków (Wydawnictwo Literackie 1972),
• Mądra poduszka (ilustr. Zbigniew Rychlicki; Nasza Księgarnia 1972, 1977, 1986, ISBN 83-10-08853-1),
• Nasze podwórko (Nasza Księgarnia 1975, 1980, ISBN 83-10-07538-3; 1990, ISBN 83-10-09113-3, ISBN 83-10-07538-3 [opr.]),
• Jaśnie Pan Rym (opracowanie graficzne Jan Młodożeniec; Iskry 1982, ISBN 83-207-0279-8; seria: „Biblioteka Stańczyka”),
• Rower z rowerowa (Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 1980),
• Wiersze pod choinkę (Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, ISBN 83-03-00078-0; 1990, ISBN 83-03-03145-7, ISBN 83-03-03146-5 [opr.]),
• Pierwszy (Nasza Księgarnia 1988, ISBN 83-03-02187-7; seria: „Z wiewiórką”),
• Bukiet z wierszy (Nasza Księgarnia 1990, ISBN 83-10-09224-5),
• Portrety kwiatów (Wydawnictwo Kwiaty 1992, ISBN 83-900786-0-0),
• Żółta lokomotywa (Agencja Wydawnicza i Reklamowa Akces 1995, ISBN 83-903394-5-5),
• Kolekcja (ilustr. Jerzy Flisak; Agencja Wydawnicza i Reklamowa Akces 1996, ISBN 83-906496-3-2),
• Same rodzynki (Siedmioróg 1997, ISBN 83-7162-240-6) Wiersze dla dzieci (Podsiedlik Raniowski i Spółka 1998, ISBN 83-7212-110-9) [Oliwia],
• Moje abecadłowo (Wydawnictwo Literackie 2000, ISBN 83-08-03057-2; 2003, ISBN 83-08-03467-5),
• Łapy pióra i rymów cała fura (Wyd. Literatura 2002, ISBN 83-88484-84-2; 2006, ISBN 83-89409-75-5),
• Niespodzianka (Literatura 2002, ISBN 83-88484-72-9; Liwona Sp. z o.o. 2003, 2004, ISBN 83-89052-39-3),
• O Wacusiu, czyli Saga rodu Falczaków (The Falczaks): powieść współczesna, wybitnie krótkoodcinkowa / wymyślił, podsłuchał, podpatrzył, powyonacał Ludwik Jerzy Kern (Wydawnictwo Literackie 2002, ISBN 83-08-03306-7),
• Pogaduszki (Wydawnictwo Literackie 2002, ISBN 83-08-03194-3),
• Imiona nadwiślańskie (Wydawnictwo Literackie 2003, ISBN 83-08-03469-1),
• Ludwik Jerzy Kern (wybór wierszy; wstęp i oprac. edytorskie Grzegorz Leszczyński; ilustr. Suren Vardanian; Wilga 2003, ISBN 83-7375-045-2),
• Wiersze (Wilga 2003, ISBN 83-7156-733-2),
• Dyskretne podglądanie rodaków (Wydawnictwo Literackie 2004, ISBN 83-08-03638-4),
• Kot rybołówca (Wilga 2004, ISBN 83-7375-177-7, ISBN 83-7156-823-1; 2007, ISBN 978-83-7375-504-8, seria: „Poeci dzieciom”),
• Co w drókó piszczy, czyli póstynia błendofska (Wydawnictwo Literackie 2006, ISBN 83-08-03849-2),
• Kapitan dalekomorskiej wanny (Literatura 2006, ISBN 83-60638-08-X),
• Konik polny i mrówka (2007, ISBN 978-83-7375-671-7, seria: „Poeci dzieciom”),
• Litery cztery (wiersze prawie wszystkie) (wybór: Krzysztof Lisowski; Wydawnictwo Literackie 2008, ISBN 978-83-08-04206-9),
• Nosorożce w dorożce i inne wiersze (wersja na CD; Akademia Rozwoju Wyobraźni „Buka” 2009, ISBN 978-83-922248-5-3).

Publikacje w pracach zbiorowych

W zbiorze prac poświęconych postaci Lucjana Wolanowskiego znajduje się interesujące wspomnienie o nim, które można znaleźć w tomie zatytułowanym Wokół reportażu podróżniczego. Tom 3. Lucjan Wolanowski (1920-2006). Studia – szkice – materiały. Książka ta została wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w 2009 roku, jako część serii „Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 2683”. Publikacja ta ma numer ISBN 978-83-226-1802-8 oraz ISSN 0208-6336.

Wspomnienie to stanowi doskonałą okazję do zapoznania się z życiem i twórczością Lucjana Wolanowskiego, ukazującą nie tylko jego osobowość, ale także wpływ na rozwój kultury i literatury.

Przekłady (wybór)

Oto wybór przekładów autorstwa Ludwika Jerzego Kerna, który przekładał znane i cenione dzieła w literaturze dziecięcej oraz młodzieżowej.

• Claude Aveline, Historyjki o lwie, o słoniu, o kotku i kilka innych jeszcze w środku (Nasza Księgarnia 1957, 1968),
• Claude Aveline, Tik-Tak (Nasza Księgarnia 1967, wydanie pt. Drzewo Tik-Tak: Nasza Księgarnia 1968),
• Claude Aveline, O lwie, który lubił tylko truskawki (Nasza Księgarnia 1970),
• Roald Dahl, Jakubek i brzoskwinia olbrzymka (Nasza Księgarnia 1982, ISBN 83-10-08000-X; 1989, ISBN 83-10-09366-7),
• Uri Orlew, Wyspa na ulicy Ptasiej (Nasza Księgarnia 1990, ISBN 83-10-09528-7).

Opracowania

Wśród licznych opracowań dotyczących Ludwika Jerzego Kerna można znaleźć interesujący tytuł autorstwa Mariana Załuckiego. Jego praca nosi tytuł **Kpiny i kpinki**, wydana przez Wydawnictwo Literackie w 1985 roku. Publikacja ta jest dostępna pod numerem ISBN 83-08-01167-5.

---

Oceń: Ludwik Jerzy Kern

---