Mirosław Zbigniew Wojalski

---

Wykształcenie i praca zawodowa

Mirosław Zbigniew Wojalski to postać z bogatym doświadczeniem edukacyjnym. Ukończył łódzkie V Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Reymonta, co stanowi ważny krok w jego drodze do kariery naukowej. Następnie zdobył tytuł magistra fizyki, co umocniło jego wiedzę i umiejętności w tej dziedzinie.

W swojej karierze zawodowej pełnił rolę emerytowanego nauczyciela w łódzkich szkołach średnich, gdzie miał okazję wpływać na rozwój wielu młodych ludzi, przekazując im pasję do nauk ścisłych.

Zainteresowania pozazawodowe

– Mirosław Zbigniew Wojalski jest Honorowym Członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich SAP, a również Honorowym Członkiem Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi.

– Od samego początku działalności Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Łodzi, pełnił funkcję wiceprezesa Oddziału TOnZ, nieprzerwanie przez dziewięć kadencji aż do 2009 roku.

– Jako aktywny działać PTTK, był w przeszłości członkiem zarządu Oddziału PTTK oraz prezesem Klubu Fotografii Krajoznawczej PTTK.

– Regularnie wygłasza wykłady na temat historii oraz zabytków Łodzi, prowadząc wycieczki i spotkania dla łodzian, które chcą lepiej poznać swoje dziedzictwo. Szczególnie często spotyka się z młodzieżą szkolną, inspirując ich do odkrywania bogatej historii i zasobów zabytkowych Łodzi. Odbył już kilkaset spotkań autorskich.

– Posiada imponującą kolekcję ponad 15 000 ekslibrisów, w tym więcej niż 3500 ekslibrisów stworzonych przez Kazimierza Zbigniewa Łońskiego, które wystawia na wystawach publicznych zarówno w Łodzi, jak i poza nią (m.in. w Krakowie w Galerii Ekslibrisu DK „Podgórze”).

– Zorganizował i od 30 lat prowadzi galerię ekslibrisu, znaną jako Widzewska Galeria Ekslibrisu w Łodzi, z siedzibą od początku w Domu Kultury „502”, znajdującym się na ul. Gorkiego 16 w Widzewie-Wschodzie. Jest to jedyna stała galeria ekslibrisu w Łodzi i jedna z czterech w Polsce, przy tym najstarsza.

– W ciągu 30-letniej działalności galeria gościła 104 wystawy ekslibrisów, dla których opracowywane były katalogi. 91. wystawa nosi tytuł „Ekslibrisowe pasje Andrzeja Zaręby” i prezentuje 100 ekslibrisów „z parowozami”.

– Znaczące wydarzenie miało miejsce 28 lutego 2017 r., gdy otwarto wystawę „80 ekslibrisów dla Mirosława Zbigniewa Wojalskiego w 80-lecie urodzin”, co było połączone z promocją publikacji na płytce „Działacze krajoznawstwa, turystyki, opieki nad zabytkami, przewodnicy, z Łodzi i regionu”, Łódź 2017. W wernisażu uczestniczyli m.in. wiceprezydent Łodzi Krzysztof Piątkowski oraz Przewodniczący Rady Miejskiej Łodzi Tomasz Kacprzak. Odczytany został również list gratulacyjny od Prezydent m. Łodzi Hanny Zdanowskiej.

– Poprzednio miała miejsce wystawa „500-lecie polskiego ekslibrisu”. Ponadto, 13 października 2015 r. została otwarta wystawa „Hanna Ewa Stańska. Ekslibrisy łodzian”, zorganizowana z okazji 25-lecia Galerii, której patronat objęła Hanna Zdanowska, Prezydent miasta Łodzi.

– 101. wystawa była poświęcona ekslibrisomRyszarda Bandosza, natomiast 102. dotyczyła Juliusza Szczęsnego Batury, 103. przedstawiała prace Romana Muchy i jego córki Marzanny, a 104. pokazania ekslibrisów Zbigniewa Dolatowskiego, z okazji 30-lecia Galerii, na którą również patronat objęła Prezydent miasta Łodzi Hanna Zdanowska.

– W sumie zorganizowano ponad 30 wystaw autorskich, w tym m.in. prace Rajmunda Aszkowskiego, Ryszarda Bandosza, Juliusza Szczęsnego Batury (kilkukrotnie), Krzysztofa Marka Bąka, Tadeusza Wacława Budynkiewicza, Wojciecha Cieślaka, Anny Czapskiej, Jana T. Czecha, Zbigniewa Dolatowskiego, Józefa Golca, Henryka Grajka, Henryka Górskiego, Krzysztofa Kmiecia (kilkakrotnie), Kariny Kopczyńskiej-Janiszewskiej, Andrzeja Kota, Kazimierza Zbigniewa Łońskiego (kilkakrotnie), Zbigniewa Osenkowskiego, Henryka Płóciennika, Bohdana Rutkowiaka, Heleny Sawickiej, Małgorzaty Seweryn, Hanny Ewy Stańskiej, Bogusława Szczepańczyka, Leszka Frey-Witkowskiego.

– Wśród wystaw tematycznych wymienić można „Architektura”, „Biblioteki publiczne”, „Kwiaty”, „Kobieta”, „Mikołaj Kopernik”, „Ary Sternfeld”, „Muzyka”, „Medycyna”, „Krajoznawstwo”, „Numizmatyka”, „Szachy”, „Dobry wojak Szwejk”, „Kosmos”, „Podróże”, „Portrety pisarzy i poetów”, „Orły”, „Heraldyka”, „Koleje i tramwaje”, „Samochody”, „Diabły”, „Polskie zabytki UNESCO na ekslibrisach”, „Ekslibrisy »koronkowe«”, „Ekslibrisy przyrodnicze”, „Niebo i kosmos”, „Zabytki Łodzi”, „weterynaryjne”, „komputerowe”.

– W przeszłości zorganizowano wystawę „Zabytki Łodzi na ekslibrisach Kazimierza Zbigniewa Łońskiego”, która odbyła się w ramach obchodów 20-lecia Galerii. Patronat nad tą uroczystością objęła Hanna Zdanowska, Prezydent miasta Łodzi, a katalog wystawy uzyskał numer ISBN 978-83-88638-55-8.

– Dnia 7 grudnia 2017 r. w „Dzienniku Łódzkim” ukazał się artykuł autorstwa Anny Gronczewskiej „Pięćset lat polskich ekslibrisów”. W artykule Mirosław Z. Wojalski, regionalista i kolekcjoner ekslibrisów, mówił o pierwszym polskim ekslibrisie sprzed 501 lat (i drugim z 1517 r.) przeznaczonym dla Macieja Drzewickiego, dostojnika kościelnego oraz dyplomaty. Obydwie rocznice zostały uświetnione w 2016 r. wystawami odbywającymi się w Miejskiej Galerii Sztuki, a także w Widzewskiej Galerii Ekslibrisu.

– W artykule podkreślono, że w Łodzi powstaje wiele ekslibrisów, m.in. autorstwa Kazimierza Zbigniewa Łońskiego, który zafascynowany miastem, wzbogacił swoje prace o zdjęcia łódzkich zabytków w kilkuset ekslibrisach.

– Ekslibrisy wciąż są tworzone, zdobią książki oraz są tematem badań akademickich. Na przykład w Krakowie, na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej, odbyła się w dniu 15 listopada 2017 r. międzynarodowa konferencja pt. „Ekslibris. Znak własnościowy – Dzieło sztuki. Tradycja, współczesność, perspektywy”, w której Mirosław Zbigniew Wojalski przedstawił referat na temat „27 lat Widzewskiej Galerii Ekslibrisu z Łodzi”.

– W artykule podniesiono również kwestię pierwszego znaczka pocztowego o tematyce ekslibrisowej, dostępnego aktualnie w sprzedaży — na znaczku o wartości 6 zł przedstawiono pierwszy polski ekslibris, a obok znajduje się reprodukcja drugiego ekslibrisu dla Mikołaja Drzewickiego z 1517 roku.

– Oprócz tego, Mirosław Zbigniew Wojalski organizował wystawy swoich zbiorów, takie jak „Dawna Łódź na starych i nowych widokówkach” oraz „Kartografia Łodzi. Plany miasta”, do których przygotowywał katalogi.

– Należy zauważyć, że jest on właścicielem wielu różnorodnych kolekcji, w tym „Sternfeldiana”, pocztówek krajoznawczych, wizytówek, autografów, biletów komunikacyjnych z różnych miast oraz epok, książek, a szczególnie „łodziana”, w tym starych widokówek oraz fotografii Łodzi.

– Uzyskał tytuł „Ekslibrisu bibliofila krajoznawcy” oraz „Plakietki zbiorów krajoznawczych PTTK”. W dniu 16 października 2017 r. „Dziennik Łódzki” opublikował jego biogram oraz portret w dodatku zatytułowanym „Poczet zasłużonych łódzkich nauczycieli”.

– W Klubie Miłośników Starych Tramwajów zapoczątkował wydawanie pisma klubowego „Pantograf”, pełniąc jednocześnie rolę pierwszego redaktora naczelnego.

– Jako fotograf-krajoznawca, Mirosław Wojalski posiada obszerny zbiór czarno-białych oraz kolorowych zdjęć przedstawiających Łódź, prowadził prezentacje multimedialne dotyczące tematyki łódzkiej.

– Jego prace były wielokrotnie doceniane podczas przeglądów PTTK, w tym „Diakraj”. Publikował także zdjęcia zabytków Łodzi w almanachu „Polska. Fotografia krajoznawcza”, wydanym przez Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK w Łodzi, gdzie na stronie 190 znajdował się jego biogram oraz pięć zdjęć barwnych przedstawiających łódzkie zabytki (w tym kamienicę Szai Goldbluma, witraż w pałacu Juliusza Kindermana, a także secesyjną willę Roberta Nestlera przy ul. Łąkowej).

– Pełnił rolę instruktora Fotografii Krajoznawczej PTTK oraz był członkiem Ogólnopolskiego Forum Fotografii Krajoznawczej PTTK.

– Otrzymał Dużą Złotą Odznakę Fotografii Krajoznawczej, Medal 150 Lat Fotografii oraz Medal Jana Sunderlanda, a także Nagrodę Honorową im. Fryderyka Kremsera, w której obecnie jest członkiem Kapituły.

– Uczestniczy w Ogólnopolskim Forum Publicystów Krajoznawczych PTTK, a także jest instruktorem Opieki nad Zabytkami PTTK.

– Jego wypowiedzi można usłyszeć w Radiu Łódź oraz w Telewizji Łódź.

– Jest także autorem ponad 250 artykułów publikowanych w prasie regionalnej oraz ogólnopolskiej, głównie poświęconych historii Łodzi – technice oraz urządzeniom komunalnym w tym mieście, a także jego zabytkom.

Nagrody i odznaczenia

Mirosław Zbigniew Wojalski został uhonorowany licznymi nagrodami oraz odznaczeniami w dziedzinie kultury. Poniżej przedstawiamy jego osiągnięcia:

• Złoty Krzyż Zasługi (2019),
• Srebrny Krzyż Zasługi (2002),
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Odznaka „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi,
• Srebrna i Złota Honorowa Odznaka PTTK,
• Nagroda Miasta Łodzi (2002),
• Nagroda Prezydenta miasta Łodzi w dziedzinie kultury (2019).

Publikacje

Mirosław Zbigniew Wojalski jest autorem wielu interesujących publikacji dotyczących m.in. historii Łodzi oraz jej zabytków. Jego książka zatytułowana Działo się w Łodzi…, której drugie wydanie ukazało się w 1996 roku, nosi ISBN 83-86699-00-0 i zdobyła wyróżnienie Złoty Ekslibris Książnicy Miejskiej. Praca ta jest zbiorem esejów opisujących historię techniki oraz instytucji komunalnych w Łodzi.

Inne znaczące pozycje to:

• 100 lat łódzkich tramwajów, wydane w 2002 roku, ISBN 83-88638-05-X,
• Kieszonkowa kronika dziejów Łodzi, która doczekała się pięciu wydań, ostatnie w 2006 roku, ISBN 83-88638-27-0,
• 575 lat miasta Łodzi (także pięć edycji), ostatnie z 2006 roku, ISBN 83-88638-28-9,
• Cmentarz Żydowski w Łodzi, trzecie wydanie z 2002 roku, ISBN 83-86699-56-6, tłumaczone na język angielski jako The Jewish Cemetery in Lodz oraz na niemiecki jako Der jüdische Friedhof in Lodz, ISBN 83-88638-06-8,
• Koleją do „Ziemi Obiecanej”, 2000, ISBN 83-86699-09-4,
• Orbity sputników Ary Sternfeld obliczał w Łodzi w latach 1932–1933, wydanie II z 2002 roku, ISBN 83-88638-10-6.

Warto również zwrócić uwagę na inne jego prace:

• Łódzkie telefony nie mają jeszcze 100 lat,
• O niektórych łódzkich szkołach…, wydanie z 1998 roku, ISBN 83-86699-17-5,
• Łódzkie zabytki, wydanie z 2005 roku, ISBN 83-88638-22-X,
• Łódzkie tramwaje na ekslibrisach, 2002, ISBN 83-86699-20-5.

Wśród innych tytułów znajdziemy Stary Cmentarz w Łodzi przy ul. Ogrodowej-Srebrzyńskiej (ISBN 83-900806-7-2), Julian Tuwim, Zabytki Łodzi oraz

• Dobry wojak Szwejk na ekslibrisach Kazimierza Z. Łońskiego, 2005, ISBN 83-88638-24-6,
• Jak fotografować kompaktem – poradnik dla początkujących, ISBN 83-900806-1-3,
• Zabytki Łodzi. Grafiki Kazimierza Zbigniewa Łońskiego, ISBN 978-83-88638-47-3,
• „Cieszynalia”. Ekslibrisy Józefa Golca, katalog wydany w październiku 2011 roku, ISBN 978-83-88638-61-9, pod patronatem Hanny Zdanowskiej, Prezydenta miasta Łodzi.

Wśród jego współautorstw należy wymienić:

• iflet Łódź pełna zabytków, 1995, ISBN 83-900806-4-8,
• Zabytki Łodzi na ekslibrisach, 1998, ISBN 83-86699-19-1,
• Z dziejów miejskich tramwajów elektrycznych w Łodzi, ISBN 83-900806-2-1,
• dwa albumy zdjęć Łódź, ISBN 83-906249-0-7 oraz ISBN 83-906249-3-1.

Wszechstronność Wojalskiego można dostrzec w publikacjach takich jak:

• Polscy Żydzi – bohaterowie ekslibrisów Józefa Golca, 2009, ISBN 978-83-88638-46-6,
• Łódzka fotografia krajoznawcza. Zarys dziejów, CFK PTTK Łódź, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, 2011, ISBN 978-83-88638-60-2,
• Aleksander Górski, Czesław Marmura, Mirosław Zbigniew Wojalski, Henryk Górski. Wojskowy. Lekarz. Twórca ekslibrisów, Łódź 2016, ISBN 978-83-88638-72-5.

Jest również redaktorem książek o zabytkach Łodzi, w tym serii brązowej wydawanych pod egidą Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Znajdziemy tam tytuły takie jak Stare fabryki Łodzi, Pałace „Ziemi Obiecanej”, Łódzka secesja i wiele innych, w których większość zdjęć pochodzi z jego zbiorów.

Nieprzerwanie angażuje się w lokalne inicjatywy, takie jak redagowanie biuletynów oraz informatorów związanych z konkursem fotograficznym „Zabytki Łodzi”, organizowanym przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Ostatnie edycje odbyły się w latach 2006-2010, z różnymi ISBN dla każdej z nich.

Mirosław Zbigniew Wojalski pozostaje cennym źródłem wiedzy o Łodzi, a jego prace przyczyniają się do popularyzacji historii i kultury tego miasta.

---

Oceń: Mirosław Zbigniew Wojalski

---