Samuel Hirszenberg

---

Życiorys

Okres edukacji

Samuel Hirszenberg był synem Surze (Sara) Perli Awner (1845-1906) oraz Dawida Hirszenberga (1844-1907), a jego rodzina liczyła jedenaścioro dzieci. W okresie jego młodości, od 1877 do 1880 roku, uczęszczał do Szkoły Rzemiosła w Łodzi. Niezwykły talent młodego artysty został dostrzegnięty przez dyrektora Szpitala im. Poznańskich, doktora Maksymiliana Cohna. Dzięki jego wsparciu Samuel otrzymał stypendium od łódzkich przemysłowców, w tym od Izraela Poznańskiego, które pozwoliło mu w latach 1881–1883 kształcić się w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Tam miał okazję pracować w renomowanych pracowniach, takich jak te prowadzone przez Feliksa Szynalewskiego, Izydora Jabłońskiego oraz Władysława Łuszczkiewicza. Następnie, od 1883 roku, kontynuował studia na akademii monachijskiej pod opieką Alexandra Wagnera aż do 1887 roku oraz w Paryżu, gdzie uczęszczał do Akademii Colarossiego (1888–1889). W 1885 roku, w Monachium, Samuel zdobył srebrny medal, a w 1887 roku ukończył obraz „Jeszybot” („Szkoła Talmudystów”), który przyniósł mu pierwszy sukces oraz wyróżnienia, m.in. srebrny medal na Wystawie Światowej w Paryżu w 1889 roku oraz zamówienie na namalowanie obrazu Hamana i Esterę dla rodziny Poznańskich w tym samym roku.

Praca twórcza

Po zakończeniu edukacji, Hirszenberg wrócił do Łodzi na przełomie 1889 i 1890 roku, gdzie aktywnie zaangażował się w lokalne środowisko artystyczne, współpracując m.in. z Natanem Altmanem, Henrykiem Glicensteinem oraz Leopoldem Pilichowskim. W 1891 roku przeniósł się na stałe do Monachium, gdzie założył własną pracownię. W tym okresie stworzył m.in. obrazy „Wszechświat” oraz „Cmentarz żydowski”. Po dwóch latach wrócił do Łodzi, wynajął pracownię oraz mieszkanie w kamienicy Pinkusa, gdzie namalował dzieło „Konferencyjkę” i zbudował lokalne środowisko artystyczne. W 1894 roku wziął udział w wystawie organizowanej przez Secesję Monachijską, prezentując m.in. „Sjesta sobotnia”. Hirszenberg wielokrotnie uczestniczył w plenerach oraz letnich wakacjach fundatorki Teresy Silberstein w Lisowicach od 1895 do 1904 roku, gdzie dokumentował członków rodziny i malował okoliczne pejzaże. W drugiej połowie 1896 roku spędził czas w Monachium, a jego prace były prezentowane zarówno na wystawie Secesji Monachijskiej, jak i w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie.

W 1898 roku przebywał w Normandii, gdzie malował sceny rodzajowe oraz pejzaże morskie, a rok później ukończył swoje monumentalne dzieło „Żyd wieczny tułacz”. W 1901 roku odwiedzał Włochy, szczególnie Rzym, gdzie malował wiele pejzaży oraz portretów, które następnie wystawiał w Łodzi oraz na indywidualnej wystawie w Salonie Krywulta w Warszawie. W 1903 roku znów odwiedził Monachium, gdzie realizował projekty oraz malował obrazy na zlecenie Leoni Poznańskiej do dekoracji pałacu Izraela Poznańskiego. W 1904 roku w Krakowie ukończył obraz „Wychodźcy” oraz wziął udział w jubileuszowej wystawie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych pod koniec roku. Rok później został zaprezentowany na Salonie Société des Artistes Français w Paryżu, wystawiając swoje prace, w tym „Wychodźców”, a także „Święto w getcie” oraz „Niedzielę”. Lato 1906 spędził w Rytrze, gdzie tworzył portrety oraz studia pejzażowe techniką pastelową.

W 1907 roku Samuel Hirszenberg stracił ojca i stworzył dzieło „Spinoza wyklęty”. W tym samym roku udał się do Francji, krótko przebywając w Bretanii i Paryżu, po czym na zaproszenie Borysa Schatza wyjechał do Jerozolimy, aby objąć posadę profesora w Szkole Sztuk Pięknych i Rzemiosł Besaleela. W Niemczech zaprezentował swoje prace, w tym „Wychodźców”, na wystawie Sztuki Żydowskiej w Berlinie. W 1908 roku nauczał rysunku i malarstwa w Besaleel, a także malował pejzaże oraz portrety mieszkańców Palestyny. Ostatecznie spoczął na cmentarzu na Górze Oliwnej.

Twórczość

Samuel Hirszenberg, artysta malarz, był znany ze swojego realistycznego podejścia do malarstwa, które z czasem ewoluowało w kierunku impresjonizmu. Jego dzieła często są zainspirowane symbolizmem, a czasami również dotykają ekspresjonizmu. Prace Hirszenberga ukazują melancholijne sceny rodzajowe, w szczególności te odnoszące się do kultury żydowskiej. Często tworzył duże alegoryczne kompozycje, czerpiąc inspiracje z literatury.

Tematyka jego malarstwa obejmowała prześladowania i pogromy Żydów, a także ukazywała obrzędy i tradycje żydowskie, ilustrując ich powolny proces asymilacji w szerszym społeczeństwie. Hirszenberg malował również portrety, pejzaże, kompozycje dekoracyjne, a sporadycznie także akty.

Artysta zaprezentował swoje prace po raz pierwszy na wystawie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1885 roku. Jego wystawy miały również miejsce w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, a także w Berlinie, Monachium oraz Paryżu.

Niektóre z jego prac uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej, a wiele z zachowanych dzieł zostało rozproszonych w prywatnych kolekcjach. Do jego najbardziej znanych obrazów należy: Żyd wieczny tułacz, Urania, Spinoza wyklęty, Cmentarz żydowski, Jeszyboth, Pod ścianą płaczu, Synagoga oraz Czarny sztandar.

---

Oceń: Samuel Hirszenberg

---