Pałac Izraela Poznańskiego

---

Opis

W 1877 roku Izrael Poznański, podejmując decyzję o zakupie narożnej kamienicy, zainicjował niezwykłą transformację terenu. W obrębie tej skromnej elewacji oraz sąsiedniego budynku magazynowego, znajdujących się na przecięciu ul. Ogrodowej i ul. Stodolnianej – dziś Zachodniej, postanowił wzniesienie reprezentacyjno-handlowego obiektu, który miał stać się nie tylko siedzibą dla jego rodziny, ale również świadectwem potęgi przemysłowej.

Budynek, który powstał, stał się największą rezydencją fabrykancką w Polsce, a także jedną z pierwszych łódzkich rezydencji zelektryfikowanych. Wnętrza pałacu charakteryzują się zarówno ogromnymi salonami, jak i przytulnymi pomieszczeniami mieszkalnymi. Pierwsze piętro zostało przeznaczone na część prywatną rodziny Poznańskich, podczas gdy parter pełnił funkcję administracyjną z gabinetem prezesa, kantorami oraz biurami.

W bocznym skrzydle ulokowane były pomieszczenia gospodarcze i kuchenne, w piwnicach zorganizowano przestrzeń dla zaplecza, a poddasze zarezerwowano dla służby. Budowla, zaprojektowana na planie litery L, charakteryzowała się subtelnym rozmieszczeniem przestrzeni. Najokazalsza część budowli, zwieńczona wypiętrzonymi, kopułastymi dachami, przyciągała wzrok swoją dekoracją w postaci figur alegorycznych, które symbolizowały przemysł.

Pałac, rozwijany przez lata, przechodził zmiany pod okiem różnych architektów, których wpływy kształtowały jego wygląd. Pierwotny projekt, stworzony przez Hilarego Majewskiego, został rozszerzony przez Adolfa Zeligsona oraz Franciszka Chełmińskiego. W trakcie przebudowy w 1898 roku dodano niezwykły ogród zimowy, pokryty szklanymi kopułami, a także przedłużono południowe skrzydło, by stworzyć salę balową.

Do pałacu dostawiono również dwa pawilony – jednopiętrową oranżerię ze szklaną kopułą oraz parterowy pasaż, który stanowił łącznik z fabryką. Reprezentacyjny charakter dopełniał ogród spacerowy, zaprojektowany przez Leona Grabowskiego, w tym pięknie zdobioną fontannę. Ostateczny kształt budowli, której finalizację przypisuje się już po śmierci Izraela Poznańskiego, osiągnięto w 1903 roku.

Wystrojem jadali i sali balowej zajął się artysta Samuel Hirszenberg, działający na zlecenie Leoni Poznańskiej. W okresie międzywojennym, pałac zyskał nowe oblicze, pełniąc funkcję siedziby Urzędu Wojewódzkiego (1927–1939). Nowe zmiany nastąpiły w 1975 roku, gdy główną część budynku przejęło Muzeum Historii Miasta Łodzi.

W latach 70. XX wieku, zrealizowano adaptację piwnic oraz rekonstrukcję wnętrz, by dostosować przestrzeń do potrzeb muzealnych, według projektu Stanisława Cuchry-Cukrowskiego. W 2015 roku pałac uzyskał miano pomnika historii, a w 2017 wystartowały prace remontowe fasady budynku w ramach długoterminowej rewitalizacji, która obejmowała także renowację ogrodu. Całe przedsięwzięcie zakończyło się w 2020 roku.

---

Oceń: Pałac Izraela Poznańskiego

---