Kamienica Gottlieba Beera w Łodzi


Kamienica Gottlieba Beera, uznawana za najstarszy piętrowy murowany dom w Łodzi, to obiekt o wyjątkowej wartości historycznej i architektonicznej. Jej lokalizacja przy ulicy Piotrkowskiej 243 sprawia, że jest ona ważnym punktem na mapie kulturowej tego miasta.

Warto zwrócić uwagę na bogatą historię tego budynku, który świadczy o rozwoju Łodzi oraz o jej zmieniającej się architekturze na przestrzeni lat.

Historia

Kamienica Gottlieba Beera w Łodzi ma bogatą historię, sięgającą 1835 roku, kiedy to tkacz Gotlieb Beer, znany także jako Baer, zlecił jej budowę. Początkowo planowany był parterowy budynek, porównywalny do innych, które stawiano wówczas wzdłuż ulicy Piotrkowskiej. Jednak właściciel postanowił rozbudować projekt, dodając dodatkowe piętro, co umożliwiło powstanie pierwszej kamienicy w Łodzi. Struktura kamienicy obejmowała trzy izby na parterze, cztery na piętrze oraz dwie w poddaszu.

W roku 1850 w budynku uruchomiono rządową szkołę elementarną o charakterze ewangelicko-katolickim. W związku z tym kamienica została znacząco rozbudowana, dodano dwie oficyny oraz specjalną część na podwórzu, która obejmowała aulę. W tym czasie fasada budynku przeszła renowację, wzbogaconą o neorenesansowe detale architektoniczne. Mimo przestronności, szkoła była wówczas mocno przepełniona, co ilustrują liczby – w roku otwarcia było to ponad 400 uczniów, a już w 1855 ich liczba wzrosła do ponad 600.

W 1857 roku problem z wynajmem pomieszczeń dla szkoły pojawił się, gdy wdowa po Gotliebie Beerze, Rachela Baer, postanowiła wypowiedzieć umowę. Wysokość czynszu, wynosząca 165 rubli rocznie, była dla niej niewystarczająca. Jednak dzięki interwencji pastora Karola Gustawa Manitiusa, udało się osiągnąć kompromis, w ramach którego wdowa zgodziła się na 300 rubli zamiast początkowo żądanych 360 rubli. Dwa lata później, w 1859 roku, zdecydowano o podziale szkoły, aby katolicy i ewangelicy uczęszczali do oddzielnych placówek. Przed tym podziałem, w 1860 roku, szkoła ewangelicko-katolicka przeniosła się na ulicę Główną 44, do budynku Traugotta Keilicha. W roku 1861 na miejsce dawnej szkoły pozostała jedynie placówka ewangelicka.

W latach 70. XIX wieku, nowy właściciel, Ludwik Keller, zdecydował się na rozbudowę, dodając północną oficynę oraz nowy segment od frontu. W 1889 roku wprowadzono dodatkowe zmiany, dobudowując od strony południowej trzyosiową przybudówkę w formie ryzalitu.

W roku 1910, w kamienicy swoją siedzibę miało Łódzkie Męskie Towarzystwo Śpiewacze, będące istotnym punktem życia społecznego i kulturalnego niemieckiej społeczności Łodzi. Na potrzeby towarzystwa w obrębie posesji powstała sala koncertowa. Po zakończeniu II wojny światowej, kamienica gościła Teatr Muzyczny Lutnia, a następnie kino. W latach 90. budynek na krótko stał się siedzibą Filharmonii Łódzkiej. Oprócz instytucji kulturalnych, w kamienicy mieściły się również usługi, takie jak bar ”Pod Lutnią”, zegarmistrz czy salon fryzjerski, a także pracownia witraży.

Niestety, przez długi czas budynek ulegał degradacji. W 2007 roku doszło do poważnego pożaru, który zniszczył dach oraz jego konstrukcję. Mieszkańcy części frontowej byli zmuszeni do ewakuacji. Naprawiono dach, a otwory okienne zostały zabezpieczone deskami. 18 października 2012 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków. W 2013 roku rozpoczęto kompleksowy projekt remontowy, znany jako Mia100 kamienic. Proces ten zakończył się w 2017 roku, kosztując około 10 milionów złotych. W wyniku tych prac oddano do użytku 16 lokali mieszkalnych (o powierzchni 40-56 m²) oraz 5 lokali użytkowych.

Obecnie w budynku działa Teatr DOM oraz perfumeria Impressium, przywracając kamienicy jej społeczne i kulturalne znaczenie.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. DOM | Teatr w Łodzi [online], teatrdom.pl [dostęp 28.07.2018 r.]
  3. MarekM. Lewoc: Łódzkie nieruchomości, o których nie wiedziałeś, ze są słynne [online], Morizon.pl, 28.07.2018 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  4. TomaszT. Biń: Zobacz, jak remont odmienił najstarszą kamienicę w Łodzi [online], Urząd Miasta Łodzi, 28.07.2018 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  5. RobertR. Zwoliński: Najstarszy piętrowy murowany dom w Łodzi coraz piękniejszy [ZDJĘCIA] [online], Radio Łódź, 05.07.2017 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  6. WiesławW. Pierzchała: Kamienica Beera w rejestrze zabytków – Dzienniklodzki.pl [online], Dziennik Łódzki, 06.06.2011 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  7. WiesławW. Pierzchała: Mia100 kamienic: Domy Beera i Kellera przy Piotrkowskiej będą jak nowe [online], Dziennik Łódzki, 06.01.2014 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  8. Najstarsza piętrowa kamienica w Łodzi zostanie wyremontowana [online], Budownictwo.abc.com.pl, 28.07.2016 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  9. KamilK. Śmiechowski: Piotrkowska 243 [online], Fabrykancka.pl, 22.10.2008 r. [dostęp 28.07.2018 r.]
  10. a b c d Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer drugi. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008.

Oceń: Kamienica Gottlieba Beera w Łodzi

Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:15