Kamienica Abrahama Prussaka w Łodzi

---

Historia

Kamienica Abrahama Prussaka, zlokalizowana w Łodzi, to przykład architektury z okresu II połowy XIX wieku. Powstała w latach 50-tych lub około 1870 roku na miejscu wcześniejszego drewnianego, parterowego domu. Budowa była zlecona przez Abrahama Prussaka (1832–1884), który pochodził z Drobin. W 1847 roku Prussak przeprowadził się do Łodzi, gdzie początkowo zdobywał doświadczenie pracując u stryja, Abrama Mojżesza. Wkrótce potem, na tyłach posesji przy Piotrkowskiej 5, uruchomił tkalnię oraz przędzalnię wełny. Już w kolejnych latach, pomieszczenia fabryki zostały przekształcone w mieszkania.

Od 1858 roku Prussak stał się właścicielem pierwszej w Łodzi częściowo mechanicznej tkalni wełny, którą założył przy ul. Długiej, obecnie znanej jako Gdańska 137. W 1861 roku, w trakcie łódzkiego buntu tkaczy ręcznych, jego fabryka padła ofiarą „niszczycieli maszyn”, co było istotnym wydarzeniem w historii przemysłu w regionie. Na parterze kamienicy mieścił się nie tylko kantor Prussaka, ale również zegarmistrz, a w latach 1873-1887 prosperowała tutaj księgarnia i antykwariat Szlamy Mittlera.

Na przełomie XIX i XX wieku, kamienica oraz posesja przy Piotrkowskiej 5 przeszły w ręce rodziny Rappaport. Flora Rappaport postanowiła zlecić projekt przebudowy pomieszczeń parteru na sklepy, którego autorem był architekt Kazimierz Sokołowski (1854–1909). Już w 1910 roku, na tyłach nieruchomości, przy Zachodniej 38 (dzisiejszy adres to Zachodnia 56), powstał zakład kąpielowy „Centralne Kąpiele” Hernsza Offenbacha. W budynku znajdowało się również biuro sprzedaży wyrobów włókienniczych firmy „M. Fogel i S-ka”, jak również „III Łódzkie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu”. W okresie międzywojennym siedzibę miała tam centrala Łódzkiego Banku Depozytowego. W 1964 roku w kamienicy powstała Spółdzielnia Turystyczno-Wypoczynkowa „Turysta”, której lokal zaprojektował prof. Władysław Bojkow.

Architektura

Fasada frontowa kamienicy Abrahama Prussaka wyróżnia się stylem eklektycznym, łączącym cechy architektury renesansowej, barokowej oraz stylu empire. Na szczególną uwagę zasługuje środkowa część elewacji, której brama wjazdowa na posesję została uświetniona na piętrach pilastrami w wielkim porządku. Elementy te zdobione są pośrodku trzonu efektownymi rozetami, a ich głowice przyjmują formę porządku korynckiego.

Okna pierwszego piętra otoczone są ozdobnymi obramieniami, które zwieńczone są trójkątnymi naczółkami z akroterionami, oparte na charakterystycznych wolutowych konsolkach. Powyżej okien drugiego piętra znajdują się palmety, które są delikatnie podkreślone wolutami po bokach.

W wyniku zmian, jakie miały miejsce po II wojnie światowej, w miejsce oryginalnych okien, które harmonizowały z całą fasadą budynku, zdecydowano się na zamontowanie nowoczesnych okien wystawowych.

---

Oceń: Kamienica Abrahama Prussaka w Łodzi

---