Manufaktura (Łódź)

---

Historia

Centrum powstało na terenach dawnej fabryki Izraela Poznańskiego w Łodzi, która była jednym z czołowych zakładów przemysłowych w mieście. Zakup gruntów przez Poznańskiego miał miejsce w 1871 roku, obejmując obszar po zachodniej stronie tzw. „Nowego Miasta”, wzdłuż ulicy Ogrodowej. W efekcie, do końca XIX stulecia, powstał kompleks liczący blisko 30 ha, w skład którego wchodziły: tkalnie, przędzalnia, bielnik i apretura, farbiarnia, drukarnia tkanin oraz wiele innych obiektów, takich jak ślusarnia, odlewnia, parowozownia, gazownia, remiza strażacka, a także budynki mieszkalne dla pracowników fabryki.

W przeciwieństwie do tradycyjnej manufaktury, produkcja w tym zakładzie nie opierała się na podziale pracy, co czyniło go unikalnym pod względem struktury organizacyjnej. Po zakończeniu II wojny światowej, fabryka przeszła na własność państwa i została przekształcona w Poltex, który w latach 70. był jednym z największych przedsiębiorstw włókienniczych w Polsce. Wówczas to produkcję z powodzeniem eksportowano do krajów bloku socjalistycznego.

Jednakże, wzrost konkurencji na rynkach europejskich i azjatyckich przyczynił się do upadku firmy w 1997 roku. Następnie dyrektor fabryki rozpoczął poszukiwania inwestorów, którzy mogliby zmodernizować stare budynki. W 1998 roku przetarg na realizację rewitalizacji zdobyła grupa francuskich inwestorów, a ich celem było nadanie nowego, szlachetnego wyrazu postindustrialnym terenom, nie zapominając jednocześnie o robotniczych korzeniach miasta.

Projekt rewitalizacji przewidywał integrację wielu aspektów, takich jak handel, gospodarka, sztuka i życie społeczne, przy jednoczesnym wydobywaniu bogatej wartości historycznej i kulturowej obiektu. Finalnie, w miejscu dawnej fabryki powstało centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe, które urzeka industrialną estetyką. Zlikwidowane zostały również bariery otaczające fabrykę, co umożliwiło mieszkańcom swobodny dostęp do tej przestrzeni.

Inicjatorem powstania Manufaktury był Cyprian Kosiński, biznesmen spod Łodzi, mieszkający w Szwajcarii, który wykorzystując swoje zagraniczne kontakty, pozyskał kapitał od Grupy Rotschilda (około 270 mln euro) na realizację tego przedsięwzięcia.

Otwarcie tego nowoczesnego obiektu miało miejsce 17 maja 2006 roku, po pięciu latach intensywnego opracowywania projektu oraz niemal czterech latach renowacji. Całkowita powierzchnia Manufaktury wynosi 27 ha, z czego 9 ha to powierzchnia po modernizacji oraz 9,5 ha nowo wybudowanej powierzchni użytkowej.

W 2012 roku Manufaktura została sprzedana niemieckiemu funduszowi inwestycyjnemu Union Investment Real Estate GmbH, a wartość transakcji oszacowano na około 350-400 mln euro.

Cechy charakterystyczne

Rewitalizacja dawnej fabryki zrealizowana została w taki sposób, aby częściowo zachować jedyny w swoim rodzaju klimat tego miejsca. Przeważają tutaj historyczne, pofabryczne budynki, które wyróżniają się czerwonymi, nieotynkowanymi cegłami. Warto zaznaczyć, że pomimo zachowania zewnętrznej formy, wnętrza obiektów przeszły znaczną modernizację. Działania te wpisują się w większy trend rewitalizacji, który obserwujemy w miastach z bogatą historią przemysłową. Celem tych aktów nie jest jedynie ochrona starych struktur, ale zapewnienie, że ich dusza przetrwa w nowoczesnych zastosowaniach.

Rewitalizacja objęła kilkanaście hal oraz budynków poprodukcyjnych, które w 1971 roku zostały zaliczone przez Konserwatora Miasta Łodzi Antoniego Szrama do czołowych zabytków przemysłowych w Łodzi. Niektóre z budynków, które nie miały znaczenia historycznego i zostały zbudowane po 1930 roku, zostały zburzone.

W sercu tego kompleksu znajduje się imponująca pięciokondygnacyjna przędzalnia bawełny, wybudowana w latach 1877–1878 z czerwonej, nieotynkowanej cegły, zlokalizowana przy ul. Ogrodowej. 15 czerwca 2009 roku otwarto w niej czterogwiazdkowy hotel andel’s, który oferuje największe centrum konferencyjne w mieście. Obiekt ten należy do austriackiej sieci Vienna International Hotels i został zbudowany przez austriacką firmę Warimpex.

Pozostałe budynki w Manufakturze mają zbliżoną estetykę, jednak ich wielkość nie dorównuje przędzalni. Do Manufaktury prowadzi jedna z najpiękniejszych bram, przypominająca triumfalny łuk. Bramę wybudowano w latach 1878–1880 i została ozdobiona odrestaurowanymi żeliwnymi wrotami oraz działającym zegarem. Powstała ona w warsztacie Karla Krempfa. Choć planowano jej zburzenie w latach 50. XX wieku, ocalała dzięki interwencji działacza komunistycznego Juliana Marchlewskiego.

Odrestaurowana brama stanowi prawdziwy majstersztyk, składając się z 4500 elementów, które ważą 3,7 tony, posiada 7,5 m wysokości oraz 4,8 m szerokości. Jej rekonstrukcja wymagała aż 10 miesięcy pracy 6 osób w warsztacie Jana Cygankiewicza. Fragmenty oryginalnych wrót oraz drugi zegar, którego montaż został przeprowadzony nad bramą, a także oryginalne cegły sygnowane napisami IKP (Izrael Kalmanowicz Poznański) czy IP (Izrael Poznański), są dostępne w Muzeum Fabryki.

Nowoczesna galeria handlowa, stworzona z wykorzystaniem szkła i stali, została wkomponowana w otaczającą ceglaną architekturę, co dodaje uroku całemu kompleksowi. Architektura budynku łączy w sobie historię z nowoczesnością, co jest efektem pracy londyńskiej firmy Virgile&Stone we współpracy z biurem Sud Architectes z Lyonu. Warto również wspomnieć, że pierwotnym architektem kompleksu fabrycznego był od 1872 roku Hilary Majewski.

Na terenie Manufaktury zrekonstruowano w sumie aż 90000 m² obiektów ceglastych, stworzono ponad 3-hektarowy rynek, wybudowano parkingi dla 3500 samochodów oraz posadzono 600 drzew, każde o pięcioletnim wieku. Całe przedsięwzięcie pochłonęło około 200 milionów euro, a inwestorami były francuskie firmy Paris Orléans i Foncière Euris. Deweloperem tego projektu została firma Apsys.

W 2011 roku kompleks zajął drugie miejsce w Europie Wschodniej pod względem powierzchni oraz trzecie pod względem przestrzeni handlowej w Polsce, ustępując jedynie Bielanom Wrocławskim oraz Arkadii. Powierzchnia najmu brutto wynosi 110 000 m².

Sklepy, obiekty

W Manufakturze znajdziemy nie tylko bogaty wybór sklepów, ale także szereg atrakcji, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. W skład ofert obiektów wchodzą:

• centrum rozrywki z kinem Cinema City, które dysponuje 15 salami, w tym jedną o specjalnym efekcie 4DX; oferujące również kręgielnię, sztuczną ścianę wspinaczkową o wysokości 10,5 m, z 28 stanowiskami, oraz ponad 50 trasami o różnym poziomie trudności, a także fitness klub, bilard, i arkadę gier,
• kompleks kulturalny, w skład którego wchodzą m.in. Muzeum Sztuki, Centrum Rozrywki Bajkowy Labirynt oraz takie obiekty jak Muzeum Historii Miasta Łodzi i Muzeum Fabryki. Znajduje się tu także Experymentarium – Centrum Nauki,
• kompleks około 60 restauracji i kawiarni, które serwują różnorodne dania kuchni z całego świata.

W Manufakturze funkcjonuje około 260 sklepów, w tym dwa hipermarkety. Do dyspozycji klientów jest także przestrzeń usługowa, zajmująca 12000 m², w której znajduje się bank. W skład kompleksu wchodzi również czterogwiazdkowy hotel andel’s, oferujący 200 komfortowych pokoi.

Środkową część Manufaktury zdobi 3,5-hektarowy rynek, na którym odbywają się koncerty, zawody sportowe oraz różnorodne imprezy. Latem możemy korzystać z piaszczystej plaży, a zimą z lodowiska. Dodatkową atrakcją jest najdłuższa w Europie fontanna, o długości 300 m, zaprojektowana przez hiszpańską firmę GHESA, która w wieczornych godzinach jest podświetlana, przedstawiając wrażenie tańca w rytm muzyki emitowanej z głośników.

Aby ułatwić poruszanie się po Manufakturze, klienci mogą skorzystać z dwóch trambusów, które pokonują trasę liczącą około 300 m w tempie pieszym. Ich kursy rozpoczęły się 21 listopada 2006 roku, z placu Wolności do wejścia do Manufaktury od strony ul. Drewnowskiej.

Wyróżnienia

Manufaktura w Łodzi to miejsce, które zdobywało liczne wyróżnienia za swoje osiągnięcia oraz innowacyjność w dziedzinie handlu i rekreacji. W lutym 2007 roku obiekt został nagrodzony w konkursie CEE Real Estate Quality Awards 2006, uzyskując tytuł najlepszego projektu związane z handlem i rekreacją w Europie Środkowo-Wschodniej.

W marcu 2007 roku Manufaktura osiągnęła potrójne zwycięstwo w konkursie ICSC Solal Marketing Awards, organizowanym przez Międzynarodową Radę Centrów Handlowych. W kategorii „Grand Opening” (Wielkie Otwarcia) doceniono kampanię zatytułowaną „Manufaktura napędza Łódź od 1852 roku”. Dodatkowo, Fashion Week pod hasłem „Paris, Milano, Manufaktura” zyskał uznanie w kategorii „Sales promotion and events” (Promocja Sprzedaży i Wydarzenia), a letnia plaża w rynku, znana jako „Raj na Ziemi”, została finalistą w kategorii „Community Relations” (Współpraca ze Społecznością).

W czerwcu 2007 roku Manufaktura zdobyła prestiżowe wyróżnienie od Urban Land Institute – organizacji międzynarodowej, która koncentruje się na rozwoju miast, budownictwie i inwestycjach deweloperskich. Projekty wyróżnione w kategorii najlepszych europejskich inicjatyw doceniły innowacyjność oraz szacunek dla środowiska naturalnego. W listopadzie tego samego roku obiekt zdobył również Urban Land Institute – Global Awards 2007, biorąc pod uwagę jakość zagospodarowania przestrzeni oraz tworzenie przestrzeni publicznej.

W czerwcu 2010 roku Manufaktura uzyskała Solal Gold Award 2010 w kategorii Cause Related Marketing dzięki akcji „Podwójna okazja do świętowania”, co jeszcze bardziej potwierdziło jej znaczenie na międzynarodowej arenie. Również w 2010 roku obiekt został uhonorowany Złotym Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej, otrzymując status najlepszego produktu turystycznego roku. Tytuł ten uzyskują produkty, które wcześniej zdobyły Certyfikat POT, a przeszły znaczną transformację w swojej działalności. Warto dodać, że walory turystyczne Manufaktury zostały po raz pierwszy docenione przez Polską Organizację Turystyczną w 2006 roku, kiedy to zyskano tytuł Polskiego Produktu Turystycznego Roku.

W 2022 roku Manufaktura zdobyła dwie Gold Solal Marketing Award: „Człowiek z Manufaktury” w kategorii marketing strategiczny oraz „Wielkie Przeobrażenie” w kategorii wielkie otwarcie/rozbudowa. Dodatkowo, w tej samej edycji przyznano jej także Silver Solal Marketing Award w kategorii Public Relations dla kampanii „Człowiek z Manufaktury”. Wszystkie te wyróżnienia świadczą o dynamicznym rozwoju oraz uznaniu Manufaktury jako jednego z najważniejszych centrów handlowych w Polsce.

---

Oceń: Manufaktura (Łódź)

---