Trasa W-Z w Łodzi

---

Opis trasy

„Trasa W-Z” to termin, który zyskał popularność pod koniec lat 70. XX wieku, odnosząc się do modernizacji drogi oraz infrastruktury tramwajowej na odcinku Retkinia–Widzew. Modernizacja ta miała miejsce w latach 1975–1979 i obejmowała kilka kluczowych ulic, które można wymienić jako punkty orientacyjne w tej trasie. W szczególności mowa tu o:

• aleja Adama Mickiewicza,
• ulica Główna,
• ulica Armii Czerwonej,
• zawarte pomiędzy aleją Włókniarzy oraz ul. Wysoką.

Warto wspomnieć, że w 2013 roku, podczas prezydentury Hanny Zdanowskiej, Urząd Miasta Łodzi podjął decyzję o rozpoczęciu jednej z najważniejszych inwestycji w modernizację infrastruktury miejskiej, projektującej „Modernizację i rozbudowę Trasy W-Z”. Cały projekt realizowany był w dwóch zasadniczych etapach. Pierwszy z nich skoncentrowany był w centrum miasta, w ramach którego powstał nowy tunel drogowy o długości 249 m.

Na powierzchni tunelu, pomiędzy ul. Piotrkowską a al. Tadeusza Kościuszki, zbudowano Dworzec Tramwajowy Centrum, potocznie nazywany przez mieszkańców Przesiadkowem lub Stajnią Jednorożców – miejsce, które stało się jednym z najbardziej charakterystycznych punktów w Łodzi. Drugi etap tego przedsięwzięcia skupił się na rozbudowie i modernizacji istniejących linii tramwajowych, co dało możliwość wprowadzenia nowych połączeń tramwajowych między dzielnicami Retkinia oraz Olechów. Nowa trasa została uroczysto otwarta w październiku 2015 roku.

Współcześnie, pojęcie „Trasa W-Z” można rozszerzyć również na inne ulice, które tworzą ciąg komunikacyjny, zaczynając od zachodu, a są to:

• aleja gen. Zygmunta Waltera-Janke,
• aleja ks. bpa Władysława Bandurskiego,
• aleja Adama Mickiewicza,
• aleja marsz. Józefa Piłsudskiego, (DW713),
• ulica Rokicińska, (DW713).

Do składu Trasy W-Z zalicza się również aleję ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, która stanowi główną arterię komunikacyjną Retkini.

Historia

Początki koncepcji trasy W-Z w Łodzi sięgają połowy lat 30. XX wieku. W tym czasie opracowano plan rozwoju miasta, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów w 1935 roku. Niestety, wybuch II wojny światowej uniemożliwił jego wprowadzenie w życie. Po pewnym czasie, niemiecki okupant wznowił prace nad tym projektem, wprowadzając pomysły dotyczące budowy trasy przebiegającej z zachodu na wschód Łodzi, wówczas znanej pod nazwą Litzmannstadt. Trasa miała się rozpoczynać na Karolewie, w rejonie dawnej fabryki Plihalów, znanej później jako fabryka „Femina”, aktualnie siedziba Urzędu Dzielnicowego Łódź-Polesie. W latach 1940-1943 prowadzone były prace budowlane, które zakładały również stworzenie wielkiego stadionu w kształcie podkowy.

Dalszy odcinek trasy miał przebiegać w pobliżu dworca Kaliskiego. ⚓ W okolicy, gdzie dziś krzyżują się ulice S. Żeromskiego i al. Mickiewicza, planowano budowę dużej hali ludowej mogącej pomieścić kilkanaście tysięcy ludzi. Inne założenia obejmowały stworzenie nowego centrum miasta z ratuszem koło parku im. J. Poniatowskiego, jednak te ambitne plany nigdy nie zostały zrealizowane. Do koncepcji powrócono w latach 70. XX wieku, w świetle nowego planu rozwoju i modernizacji Łodzi. Wówczas rozpoczęto budowę dwóch dużych osiedli na Retkini i Widzewie, które miały połączyć się z trasą przechodzącą przez centrum Łodzi.

Na wschód od ul. Piotrkowskiej

Piotrkowska – Targowa

Obecna trasa W-Z ma swoje korzenie w drodze Rokicińskiej, łączącej Łódź z Rokicinami. Przed inauguracją Drogi Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej w 1866 roku, surowce do fabryk w Łodzi dostarczano tą szosą wozami konnymi ze stacji w Rokicinach, znajdującej się na trasie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Od Traktu Piotrkowskiego, dziś ulicy Piotrkowskiej, prowadził główny szlak transportowy w kierunku Rokicin. W przeszłości ta droga nosiła różne nazwy:

• szosa/ulica Rokicińska (do 1827),
• ulica Główna (1827–1940) (Hauptstr. 1915–1918),
• Rudolf Heß Strasse (1940–1941), (Ostlandstr. 1941–1945),
• ulica Główna (1945),
• ulica Józefa Stalina (?–1956),
• ulica Główna (1956–1979),
• aleja Adama Mickiewicza (1979–1990),
• aleja marsz. Józefa Piłsudskiego (od 1990).

Targowa – wiadukt na Widzewie

Wspomniana trasa przeszła wiele przekształceń, m.in. odcinek od ulicy Targowej do Przędzalnianej wybudowano w 1948 roku. Przez następne 25 lat był to jedyny zmodernizowany odcinek, dobrze przygotowany z dwoma jezdniami i torowiskiem tramwajowym między nimi. W latach 70. XX wieku zrealizowano modernizację kolejnego fragmentu drogi, co powiększyło jezdnię kosztem zniszczenia wielu kamienic oraz podwórzy z północnej strony. Modernizacja ta była częścią „budowy trasy W-Z”. Ponadto, odcinek Piotrkowska–Sienkiewicza został zabudowany w latach 70. XX wieku kompleksem biurowo-handlowym.

Obecnie na Skrzyżowaniu Marszałków (aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego / aleja Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego / ul. Stefana Kopcińskiego), trasa W-Z łączy się z drogą krajową DK14 i staje się punktem wyjazdu drogi wojewódzkiej DW713, prowadzącej do Januszewic przez Andrespol, Rokiciny, Ujazd oraz Tomaszów Mazowiecki.

Wiadukt na Widzewie – granica miasta

Do wybuchu II wojny światowej teren podłódzkiej szosy Rokicińskiej obejmował:

• szosa Rokicińska,
• ulica Rokicińska (do dnia dzisiejszego).

Obecnie stanowi ona drogę wojewódzką DW713.

Na zachód od ul.Piotrkowskiej

Piotrkowska – Dworzec Łódź Kaliska

Na wschód od Piotrkowskiej ówczesna ulica nosiła nazwę Główna, później Anny (Rosickiej) / świętej Anny. Trasa, pierwotnie kończyła się na ulicy Wólczańskiej, lecz później została wydłużona do ul. Łąkowej. Na koniec lat 70. XX wieku była decyzja o zajęciu północnej części Parku im. ks. J. Poniatowskiego, gdzie wybudowano drogę z torowiskiem w środku, co pozwoliło przedłużyć trasę od ul. Łąkowej do Dworca Łódź Kaliska.

Droga ta zmieniała nazwy w różnych okresach, a oto niektóre z nich:

• ulica Główna (1827–1845),
• ulica świętej Anny (ulica Anny Rosickiej, 1845–1933) (Annenstr. 1915–1918),
• ulica Bandurskiego (1933–1940),
• Annenstr. (1940), Rudolf Hess Str. (1940–1941), Ostlandstr. (1941–1945),
• ulica Bandurskiego (1945–1947),
• aleja Adama Mickiewicza (od 1947).

Na obszarze Dworca Łódź Kaliska, trasa W-Z krzyżuje się z aleją Włókniarzy oraz aleją Jana Pawła II, które są częścią drogi krajowej DK1.

Dworzec Łódź Kaliska – Retkinia

To najpóźniej zrealizowany odcinek trasy W-Z, powstał w latach 1994–1997. Początkowo, zgodnie z planami projektowymi z lat 70. i 80. XX wieku, patronem tej arterii miał być Adam Mickiewicz, jednak finalnie nadano mu nazwę:

• aleja ks. bpa Władysława Bandurskiego (od 1994).

Retkinia – Obywatelska

Droga łącząca Retkinię z ulicą Obywatelską przez długi czas nie miała nazwy. Stacja benzynowa, usytuowana przy tej drodze, wprowadzała adres do Obywatelskiej. Roboczo drogę tę do 1987 roku nazywano Trasą N-S. Później mianowano ją:

• ulica Władysława Gomułki (1987–1991),
• aleja gen. Zygmunta Waltera-Janke (od 1994).

Salon przewidywał przedłużenie alei Waltera-Janke poprzez wytyczenie ul. Obywatelskiej w kierunku Pabianic, do czego zbudowano nieużywane mosty tramwajowe nad Jasieniem, jednak w końcu ta rola przypadła rozbudowanej ulicy Pabianickiej.

Retkinia

Podczas budowy osiedla na Retkini w latach 70. i 80. XX wieku stworzono główną trasę komunikacyjną, której patronami zostali Ernst Thälmann (od rzeźby „Bocianów”) oraz Julian Marchlewski. W 1989 roku, uchwała Rady Miejskiej nadała tej arterii nazwę: aleja ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Plany obejmowały przedłużenie W-Z z tramwajami przez osiedle Smulsko jednakże nie zrealizowano ich, co skutkowało fizycznym podziałem tego osiedla przez szeroki pas wolnego terenu.

Tramwaj W-Z

Modernizacja trasy W-Z w Łodzi, która miała miejsce w latach 1975–1979, rozpoczęła nowy rozdział w historii lokalnego transportu tramwajowego. W ramach tego projektu zbudowano układ z dwiema jezdniami oraz wydzielonym torowiskiem, co znacząco poprawiło efektywność przewozów. Tramwaj na trasie W-Z, w połączeniu z linią nr 10, uzyskał status priorytetowy w planach lokalnych władz miasta, które kierowały najnowsze składy tramwajowe właśnie na tę trasę, aby zwiększyć komfort podróży mieszkańców.

W październiku 2015 r. zakończono dwuletnią rozbudowę oraz modernizację trasy tramwajowej. W efekcie tych prac połączono Retkinię z Olechowem, a cały projekt obejmował 13,2 km nowej infrastruktury. W szczególności, pomiędzy aleją Kościuszki a ulicą Piotrkowską powstał Dworzec Tramwajowy Centrum, który stanowi ważny węzeł komunikacyjny, łączący ŁTR z tramwajami kursującymi na trasie W-Z.

Dzięki tej modernizacji, na odcinku od ul. Gdańskiej (z pominięciem przejazdu pod ul. Żeromskiego) do ul. Kilińskiego, ruch samochodowy częściowo przebiega teraz przez podziemny tunel. Pojawiły się również zmiany w dostępie do przejść podziemnych – zostały one zlikwidowane w obszarze ulic Piotrkowskiej i Sienkiewicza.

Dodatkowo, w celu usprawnienia komunikacji miejskiej na al. Wyszyńskiego, autobusy poruszają się po specjalnym pasie wydzielonym dla transportu publicznego. Odnowione przystanki na całej długości trasy oferują pasażerom nowoczesne elektroniczne tablice systemu informacji pasażerskiej, co poprawia komfort korzystania z tramwajów w Łodzi.

Remont trasy W-Z

1 października 2013 roku rozpoczęły się intensywne prace związane z przebudową trasy W-Z, które mają trwać przez dwa lata. Projekt przewiduje szereg istotnych zmian, w tym budowę centrum przesiadkowego na al. Mickiewicza, które rozciąga się pomiędzy ulicą Piotrkowską a aleją Kościuszki, a także wydłużenie linii tramwajowej na Olechów i budowę tunelu dla samochodów.

Przebieg prac

• Październik 2013: rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na alei Mickiewicza. Wstrzymano kursowanie linii tramwajowych 1, 7, 10, 15A, a pięć linii tramwajowych zmieniło swoje trasy. Wprowadzono również 10 tymczasowych przystanków oraz cztery linie zastępcze za tramwaje, co wpłynęło na zmiany w kursowaniu pięciu linii autobusów dziennych i wszystkich linii autobusów nocnych. Demontaż torów rozpoczął się 7 października.
• Listopad 2013: od 4 listopada zamknięto skrzyżowania alei Mickiewicza z aleją Kościuszki oraz z ulicą Wólczańską. Tylko taksówki oraz komunikacja zbiorowa miały dostęp do alei Mickiewicza od ulicy Wólczańskiej do ulicy Kilińskiego, gdzie wyznaczono buspasy dla komunikacji zbiorowej.
• Lipiec 2014:
  • 1 lipca: zamknięcie skrzyżowania Żwirki z Piotrkowską. W efekcie zmieniono trasy tramwajów 2, 3, 6, 7, 11, 16, a tramwaje 2, 6, 11, 16, 16A zaczęły kursować przez Politechnikę i Gdańską, 3 do Chocianowic, a 7 przez Śmigłego-Rydza oraz Pomorską.
  • 14 lipca: zamknięcie torowiska na odcinku od Piłsudskiego/Kilińskiego do Piłsudskiego, Rokicińska i Augustów. Zmieniły się trasy dla linii 3, 9, 9A, zaś linia 14 została zawieszona.
  • 21 lipca: linia 14 powraca na tory i kursuje na trasie Dąbrowa–Wyszyńskiego.
  • 26 lipca: zamknięcie torowiska na odcinku Wyszyńskiego–Bratysławska. Wszystkie tramwaje dojeżdżały do pętli Bratysławska, a zamiast tramwaju uruchomiono linię Z10 na trasie Augustów–Wyszyńskiego.
• Sierpień 2014: nastąpiło ograniczenie kursowania linii 14; w godzinach szczytu kursowała co 20 minut, natomiast poza nimi co 40 minut.
• Wrzesień 2014: 1 września otwarto skrzyżowanie Piotrkowska/Żwirki, co pozwoliło na powrót tramwajów linii 2, 3, 11 na swoje trasy. Tramwaj „trójka” teraz kursował do Dworca Łódź Żabieniec, a 6, 16, 16A nadal jeździły objazdem z powodu jednotorowego odcinka na skrzyżowaniu Mickiewicza/Kościuszki.
• Październik 2014: 27 października tramwaje 6, 16 i 16A wróciły do pierwotnych tras na Piotrkowskiej i Kościuszki, a skrzyżowanie Mickiewicza/Kościuszki zostało otwarte.
• Listopad 2014: 22 listopada zawieszono ruch tramwajowy na Retkini. Linie 8 została wstrzymana, 12 kursowała w kierunku Chochoła, natomiast linia 14 na Dworzec Łódź Żabieniec.
• Luty 2015: 1 lutego zamknięto skrzyżowanie Piłsudskiego/Kilińskiego, a trasy linii Z1 i Z5 uległy zmianom.
• Marzec 2015:
  • 1 marca rozpoczęto prace na skrzyżowaniach: Marszałków, Piłsudskiego–Niciarniana oraz na skrzyżowaniu Jana Pawła II/Włókniarzy–Mickiewicza/Bandurskiego, co spowodowało zmiany w trasach dla 50, 52, 54, 54A, 64, 65, 65A, 70, 70A, 70B, 75, 82, 82A, 85, 85A, 86, 93, 96, 98, 98A, Z10, N1, N2, uruchomiono również linię Z8 i Z98, a zawieszono 98B.
  • 16 marca doszło do zmian tras dla 4, 9, 9A, 13, 14, 57, Z1, zakończono kursowanie linii 7 i Z5, natomiast uruchomiono linię 1 oraz Z4.
• Maj 2015: 2 maja zmieniono trasy 76, 99 oraz 99A na Retkini.
• Czerwiec 2015: 14 czerwca rozpoczął się II etap prac na skrzyżowaniu przy Dworcu Kaliskim. Zmiany dotyczyły tras 12, 14, 50, 52, 65, 65A, 80, 86, 93, 98, 98A, 99, 99A, Z10, N2, zawieszono 13 oraz uruchomiono Z12.
• Lipiec 2015:
  • 5 lipca rozpoczęto remont alei Mickiewicza oraz zmieniono trasy dla 98, 98A i Z10.
  • 13 lipca: II etap prac na skrzyżowaniu Marszałków spowodował zmiany tras: 54, 54A, 64, 70, 70A, 70B, 75, 82, 82A, 85, 85A, 96, 98, 98A, N1, Z4, Z10, Z98, natomiast Z8 zostało zawieszone.
• Sierpień 2015: w nocy z 15 na 16 sierpnia miały miejsce prace remontowe na alei Mickiewicza, zmieniając trasy 98, 98A, Z10, N2, N4, N5, N6, N7.
• Wrzesień 2015: 1 września zakończono prace na skrzyżowaniu Włókniarzy/Jana Pawła II–Mickiewicza/Bandurskiego oraz zlikwidowano przejazd na al. Piłsudskiego przy ul. Nowej. Zmiany dotyczyły również tras 12, 14, 50, 52, 65, 65A, 80, 86, 93, 98, 98A, 99, 99A, Z10, N1, N2, a linia Z12 została zlikwidowana.

---

Oceń: Trasa W-Z w Łodzi

---