Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

---

Historia muzeum

Historia Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi sięga lat pięćdziesiątych XX wieku, gdy pierwsze inicjatywy w kierunku jego utworzenia miały miejsce w 1952 roku. Wtedy to Krystyna Kondratiuk zainicjowała powstanie Działu Tkactwa w łódzkim Muzeum Sztuki. Zaledwie dwa lata później, w 1954 roku, Rada Narodowa Miasta Łodzi podjęła decyzję o utworzeniu muzeum włókiennictwa, które ulokowano w historycznym obiekcie – Białej Fabryce Ludwika Geyera. To monumentalne, czteroskrzydłowe założenie architektoniczne odgrywa kluczową rolę w przemyśle tekstylnym Łodzi.

Dzięki wpisaniu Białej Fabryki do rejestru zabytków 6 listopada 1954 roku, władze mogły wystąpić z wnioskiem o przekazanie budynku na cele muzealnicze. Po pięciu latach działania, przekształcono Dział Tkactwa w samodzielną instytucję, która działała jako odrębny oddział Muzeum Sztuki. 6 października 1959 roku powstało Muzeum Historii Włókiennictwa, na czele którego stanęła Krystyna Kondratiuk, będąca pomysłodawczynią jego organizacyjnej struktury. Wówczas to działalność muzeum obejmowała północne skrzydło oraz część zachodnią kompleksu, a cały proces przekazywania budynków trwał przez wiele lat.

Od 2008 roku muzeum wzbogaciła Łódzki Park Kultury Miejskiej, przestrzeń, w której zgromadzone są obiekty typowe dla architektury Łodzi i okolicy z końca XIX i początku XX wieku. W parku można zobaczyć m.in.: kościół z Nowosolnej, willę letniskową z Rudy Pabianickiej, drewnianą kamienicę oraz historyczną poczekalnię tramwajową z ok. 1901 roku, znajdującą się przy ul. Mazowieckiej.

W 2013 roku muzeum zyskało dodatkową przestrzeń wystawienniczą po rewitalizacji budynku kotłowni, gdzie zainstalowano interaktywną wystawę korzystającą z nowoczesnych technologii multimedialnych. W tej przestrzeni umieszczono także zabytkową maszynę parową, która została przeniesiona z cegielni na ul. Franciszka.

W 2018 roku ruszyła modernizacja siedziby placówki, finansowana z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014–2020. W ramach tych prac przewidziano odnowienie elewacji budynku A, a także południowej elewacji sąsiedniego budynku C. I. Dodatkowo, projekt obejmował budowę magazynu studyjnego oraz prace konserwatorskie w Skansenie Łódzkiej Architektury Drewnianej. Zakończenie prac miało miejsce w 2020 roku, kiedy otwarto nową wystawę stałą.

Dyrektorzy

W historii Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, dyrektorzy odgrywali kluczową rolę w kształtowaniu i rozwijaniu instytucji. Oto lista osób, które były na czołowych pozycjach w tym muzeum:

• Krystyna Kondratiuk (1960–1976),
• Adam Nahlik (1976–1980),
• Janusz Bujacz (1980-1981),
• Norbert Zawisza (1981–2013),
• Marcin Oko (2013–2016),
• Aneta Dalbiak (od 2016).

Działalność

Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi prowadzi działalność, która koncentruje się na szerokim zakresie zainteresowań związanych z włókiennictwem. Jego misja obejmuje zarówno badania naukowe, jak i działalność kolekcjonerską i popularyzatorską, koncentrując się na wszelkich aspektach produkcji włókienniczej. Muzeum gromadzi różnorodne materiały – od surowców po zaawansowane technologie produkcji oraz gotowe wyroby włókiennicze, zróżnicowane pod względem techniki i stopnia przetworzenia. Zbiory są starannie opracowywane naukowo, konserwowane oraz udostępniane zwiedzającym dzięki pracy wyspecjalizowanych działów muzealnych.

Od roku 1972, instytucja ta aktywnie współorganizuje Międzynarodowe Triennale Tkaniny w Łodzi, a od roku 1982 pełni rolę jedynego organizatora tego ważnego wydarzenia. Łódzkie triennale jest uznawane za najstarszą i największą międzynarodową wystawę promującą współczesną tkaninę artystyczną na świecie.

Wystawy stałe

• Miasto – Moda – Maszyna,
• Sala maszyn w ruchu,
• Łódzkie mikrohistorie. Ludzkie mikrohistorie,
• Google arts & culture.

Oferta edukacyjna

Dział Edukacji Centralnego Muzeum Włókiennictwa planuje i organizuje różnorodne warsztaty plastyczne oraz lekcje muzealne. Działania te odbywają się zgodnie z koncepcją muzeum partycypacyjnego, a tematyka zajęć jest ściśle związana z profilem instytucji. W programie podejmowane są zagadnienia związane z historią, sztuką współczesną, a także zbiorami muzeum oraz aktualnymi wystawami.

Wydarzenia specjalne

• Urodziny Geyera – coroczne wydarzenie, które ma miejsce w styczniu, celebrujące rocznicę urodzin założyciela Białej Fabryki, Ludwika Geyera,
• Geyer Music Factory – cykl koncertów, organizowanych w sezonie wakacyjnym na dziedzińcu Białej Fabryki, które mają miejsce od 2009 roku,
• Noc Muzeów.

Wyróżnienia

W październiku 2013 roku Centralne Muzeum Włókiennictwa zajęło drugą lokatę w prestiżowym plebiscycie na „7 nowych cudów Polski”, który został zorganizowany przez miesięcznik National Geographic Traveler.

Wystawa Miasto-Moda-Maszyna zyskała znaczące uznanie, zdobywając pierwsze miejsce w kategorii Wystawa podczas piętnastej edycji konkursu Wydarzenie Historyczne Roku. Dodatkowo, otrzymała tytuł Wystawy roku według głosów internautów w konkursie Plaster Kultury 2021, a także przyznano jej nagrodę Sybilla 2021 w 42. Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku, w kategorii Nowe i zmodernizowane wystawy stałe.

Wystawa „Łódzkie mikrohistorie. Ludzkie mikrohistorie” także zdobyła I miejsce w kategorii Wystawa podczas czternastej edycji konkursu Wydarzenie Historyczne Roku.

W 2022 roku muzeum otrzymało wyróżnienie w konkursie „Zabytek Zadbany” w kategorii „Zabytki techniki”. Ponadto, w 2023 roku stało się punktem kotwicznym Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego.

---

Oceń: Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

---