Anna Burdówna

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodziła się 5 lipca 1911 roku w Łodzi, będąc potomkiem Karola oraz Marianny. Jej edukacja rozpoczęła się w prestiżowym gimnazjum im. Sczanieckiej, które ukończyła z dużymi osiągnięciami. W wieku zaledwie 12 lat przystąpiła do drużyny harcerskiej Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) noszącej imię Baśki Wołodyjowskiej. W 1932 roku miała zaszczyt założyć I Drużynę Harcerską w Konstantynowie, dzisiejszym Konstantynowie Łódzkim.

Po zakończeniu Szkoły Instruktorskiej zdobyła tytuł podharcmistrzyni. Jej współpraca z Referatem Zagranicznym Chorągwi Łódzkiej ZHP oraz uczestnictwo w letnich obozach dla dzieci Polonii Belgijskiej w latach 1937-1938 były dowodem jej zaangażowania w działalność społeczną. Ukończyła również Seminarium Nauczycielskie, gdzie nauczała w języku francuskim, a swoją pierwszą posadę nauczycielki zdobyła w Szkole Powszechnej w Konstantynowie.

Praca w Polskiej Macierzy Szkolnej

W 1938 roku Anna Burdówna rozpoczęła pracę w Polskiej Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsku. Pracowała najpierw w Szymankowie, a niecałe miesiące przed wybuchem II wojny światowej objęła stanowisko kierowniczki szkoły w Ełganowie. Jej pierwsza misja z dziećmi do Poznania w ramach współpracy z polskimi szkołami świadczyła o jej determinacji i oddaniu szkolnictwu. W dniu 3 maja 1939 roku miała okazję uczestniczyć w ceremonii, podczas której Przysposobienie Wojskowe Kobiet ofiarowało szkole sztandar.

Sztandar z reprezentacyjnym godłem, Orłem Białym, oraz wizerunkiem Matki Boskiej, był symbolem tożsamości narodowej. Niestety, w czasie wojny jego los był niepewny, gdyż wielu mieszkańców Ełganowa twierdziło, że został on ukryty przez niemiecką rodzinę, co świadczy o solidarności z Polakami.

28 sierpnia 1939 roku, decyzją Komisariatu Generalnego RP, polskie szkoły miały zostać zamknięte. Mimo nakazu opuszczenia placówki, Anna zdecydowała się pozostać, co świadczy o jej odwadze oraz oddaniu. W dniach 30 i 31 sierpnia uczniowie nie mieli zajęć, a szkoła wykorzystywana była jedynie jako miejsce spotkań.

II wojna światowa

1 września 1939 roku, w towarzystwie Kunegundy Pawłowskiej, udały się na poranną Mszę Świętą do Trąbek Wielkich. W drodze usłyszały alarmujący huk ostrzału Westerplatte, co zwiastowało nadchodzące zagrożenie. Po powrocie do Ełganowa, Anna została brutalnie zatrzymana przez żandarma i SS-manów. Ówczesna sytuacja stała się dramatyczna, gdy jej klucze do polskiej szkoły zostały odebrane.

Przewieziono ją, wraz z innymi aresztowanymi, do szkoły niemieckiej w Trąbkach. Podczas brutalnych przesłuchań, które trwały wiele godzin, wszyscy byli traktowani niezwykle okrutnie. Po pewnym czasie, zwolniono wszystkie kobiety z wyjątkiem Anny oraz Kunegundy Pawłowskiej, które były zmuszone do przebywania w ciasnej komórce.

Dopiero 3 września mogły liczyć na posiłek i dostęp do podwórka więziennego. 4 września przetransportowano je do gdańskiego więzienia, prowadząc do dalszych przymusowych prac w majątku Wyszecino.

KL Ravensbrück

10 kwietnia 1940 roku trafiły do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, gdzie Annie nadano numer 3048. Była jedną z pierwszych Polek, które doświadczyły brutalności obozowego życia. Włączyła się w działalność konspiracyjną, wspierając tajną drużynę harcerek „Mury”. Pracowała w obozowej kuchni, przemycając dodatkowe racje żywnościowe i lekarstwa. Jej odwaga wiązała się z konsekwencjami w postaci kar, w tym pobytem w karcerze.

Podczas ewakuacji, postanowiła pozostać w obozie, aby opiekować się chorymi współwięźniarkami, co znów świadczy o jej niesamowitym poświęceniu.

Okres powojenny

Po wojnie, w sierpniu 1945 roku, wróciła do rodzinnego miasta Łodzi, gdzie zajęła się opieką nad rodzicami. Jej niezłomna postawa w obliczu wojennych wyzwań została nagrodzona przez władze oświatowe, które przyznały jej mieszkanie na ul. Emilii Plater. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego w łódzkich szkołach średnich i aktywnie uczestniczyła w harcerstwie, będąc instruktorką ZHP.

W 1976 roku przeszła na emeryturę, jednak nie zakończyła swojej działalności społecznej. Uczestniczyła w pielgrzymkach byłych więźniarek Ravensbrück do Częstochowy, co podkreślało jej ciągłe związki z przeszłością. W 2006 roku przyznano jej tytuł Honorowego Obywatela Gminy Trąbki Wielkie.

13 maja 2009 roku, Prezydent Miasta Łodzi Jerzy Kropiwnicki, w imieniu Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, wręczył Annie Burdównie Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w walce o niepodległość oraz za działalność na rzecz kształtowania patriotyzmu wśród młodzieży.

Zmarła 1 listopada 2010 roku, a jej pogrzeb odbył się 5 listopada tego samego roku na cmentarzu rzymskokatolickim Doły w Łodzi przy ul. Smutnej.

---

Oceń: Anna Burdówna

---