Marc Brafman

---

Życiorys

Marc Brafman urodził się i dorastał w Łodzi, w rodzinie, której korzenie sięgały przemysłu tekstylnego. Jego ojciec był właścicielem Tkalni Wyrobów Dekoracyjnych, w której pracowało piętnastu tkaczy, natomiast matka pełniła funkcję księgowej. Wczesną edukację rozpoczął w Szkole Zgromadzenia Kupców w Łodzi. Niestety, ze względu na ograniczenia wynikające z jego pochodzenia, nie miał możliwości kontynuowania nauki w Polsce, co skłoniło go do podjęcia decyzji o wyjeździe do Francji.

W 1936 roku, Brafman opuścił Łódź, aby studiować chemię w Montpelier, a następnie kontynuował naukę na Sorbonie w Paryżu. Jednak jego życie w stolicy Francji zostało brutalnie przerwane przez wybuch II wojny światowej oraz nasilające się prześladowania Żydów. Po tym, jak został aresztowany w 1941 roku i internowany w Pithiviers, trafił transportem kolejowym do KL Dachau. Udało mu się jednak uciec i dotrzeć do Tuluzy, gdzie dołączył do 35. Brygady „Marcel Langer”, która była częścią Francs-tireurs et partisans – Main d’oeuvre immigrée (FTP-MOI), grupy składającej się głównie z obcokrajowców. Jako członek tej formacji, Brafman brał udział w misjach wywiadowczych oraz sabotażowych, takich jak wysadzanie fabryk, wykolejanie pociągów, a nawet ataki na banki oraz eliminowanie kolaborantów i gestapo.

W 1944 roku, w wyniku swoich działań, awansował na dowódcę oddziału w stopniu pułkownika. Niestety, w tym samym roku został pojmany przez niemieckie siły i osadzony w więzieniu Saint-Michel w Tuluzie, gdzie był brutalnie torturowany. Pomimo tego, że nie przyznał się do działalności w ruchu oporu, trafił ponownie do obozu w Dachau, gdzie spędził pozostałą część wojny. Tragiczne losy jego rodziny, która została osadzona w getcie piotrkowskim, skończyły się w Treblince, gdzie zginęli.

Po zakończeniu wojny, Brafman powrócił do nauki na Sorbonie, gdzie dokończył swoje studia. W latach 1946–1949 pracował w Instytucie Badań Lotniczych w Paryżu. Po przypadkowym spotkaniu ze szkolnym kolegą, Michałowskim, w ambasadzie Polski w Paryżu, podjął decyzję o powrocie do kraju w poszukiwaniu rodziny. Jednak jego wizyta przyciągnęła uwagę Urzędu Bezpieczeństwa, który oskarżył go o szpiegostwo. Po osadzeniu w więzieniu, Brafman otrzymał ultimatum – mógł opuścić zakład karny pod warunkiem, że podejmie pracę w Polsce w swoim zawodzie, co było skutkiem deficytu wykształconych specjalistów. Zgodził się, przez co pozostał w Polsce, gdzie pracował w różnych instytucjach, takich jak Centralne Laboratorium Przemysłu Metali Nieżelaznych oraz Huta Aluminium w Skawinie.

W kolejnych latach zajmował wysokie stanowiska, w tym był dyrektorem Zakładu Surowców Hutniczych w Górce Narodowej oraz pracował jako naukowiec w Zakładzie XVI Instytutu Badań Jądrowych, gdzie uzyskał tytuł profesora i kierował laboratorium. W 1968 roku, z powodu kontrowersji politycznych, został usunięty z instytutu. Z żoną opuścił Polskę, wyjeżdżając najpierw do Wiednia, a później do Francji, gdzie znalazł zatrudnienie w koncernie naftowym.

W latach 50. i 60. XX wieku był poddawany inwigilacji z powodu podejrzeń o kontakty z francuskim wywiadem. Co więcej, w latach 1973–1979 figurował w indeksie osób uznawanych za niepożądane przez władze PRL. Interesującym epizodem w jego życiu było również przynależenie do Francuskiej Partii Komunistycznej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1949–1957.

Życie prywatne

Brafman zawsze czuł się Polakiem i był głęboko związany z Polską. Pomimo swojego żydowskiego pochodzenia, brak znajomości języka hebrajskiego oraz niechęć do przeprowadzki do Izraela były dla niego ważnymi aspektami tożsamości. Ożenił się z Polką, lwowianką, wyznania katolickiego, co jeszcze bardziej podkreśla jego związek z polską kulturą i społeczeństwem.

Odznaczenia

Marc Brafman to postać, która wyróżnia się licznymi odznaczeniami, przyznawanymi za zasługi w różnych dziedzinach. Poniżej przedstawione są jego istotne odznaczenia:

• kawaler Narodowego Orderu Legii Honorowej, przyznany 8 maja 1987,
• oficer Narodowego Orderu Legii Honorowej, przyznany 29 kwietnia 1992.

Upamiętnienie

Życie oraz działalność Marca Brafmana znalazły swój wyraz w produkcji filmowej Michała Fajbusiewicza, która nosi tytuł „Oficer Legii Honorowej” i została wydana w 1993 roku.

---

Oceń: Marc Brafman

---