Antoni Ludwik Pański to postać niezwykle interesująca i wieloaspektowa w historii Polski. Urodził się 8 października 1895 roku w Łodzi, co już na początku jego życia wskazywało na miejsce, które wkrótce stanie się jednym z centrów przemysłowych kraju.
Jego działalność obejmowała wiele dziedzin, ponieważ był nie tylko publicystą, ale również tłumaczem, filozofem oraz działaczem społecznym. Jego różnorodne zainteresowania i umiejętności pozwoliły mu na aktywne uczestnictwo w kształtowaniu myśli społecznej i kulturalnej Polski w pierwszej połowie dwudziestego wieku.
Antoni Pański zmarł 9 stycznia 1942 roku w Wilnie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo intelektualne oraz ślady swojej pracy w wielu obszarach życia społecznego.
Życiorys
Antoni Pański był najstarszym synem znanego łódzkiego neurologa, Aleksandra Pańskiego, oraz jego żony, Róży Pańskiej, z domu Seideman. Po rozpoczęciu studiów na Uniwersytecie Warszawskim poświęcił się filozofii, gdzie miał zaszczyt być uczniem Tadeusza Kotarbinskiego, wpływowego myśliciela swojego czasu. Jako osoba zaangażowana w ruch robotniczy, w 1932 roku pełnił funkcję wydawcy i redaktora dwutygodnika „Przegląd Socialistyczny”, wydawanego w Warszawie przy ul. Koszykowej 51 m 22.
Pracował także w wydziale statystycznym magistratu Warszawy, gdzie mógł wykorzystać swoje umiejętności jako znawca języka i literatury angielskiej. Jego talent przetłumaczył na język polski niektóre istotne prace Bertranda Russella oraz Davida Lloyda George’a. Po rozpoczęciu II wojny światowej znalazł się w Wilnie, gdzie przez dziewięć miesięcy pełnił funkcję sekretarza generalnego Komitetu Pomocy Uchodźcom, organizacji mającej na celu wsparcie osób dotkniętych bytem uchodźczym w tym trudnym czasie.
Współpracował z przedstawicielami Misji Hoovera (Commission for Polish Relief), która działała na rzecz pomocy Polakom. Niestety, po zajęciu Wilna przez Niemców w czerwcu 1941 roku, Antoni został aresztowany przez Gestapo. Zmarł najprawdopodobniej 9 stycznia 1942 roku w więzieniu na Łukiszkach, co pozostawia wiele pytań i niedopowiedzeń w kontekście jego tragicznego losu.
Jego życie osobiste również było zawirowane. Jego pierwszą żoną była Elza Aftergut. W różnych etapach życia Antoniego, miał on także bliskie relacje z daleką kuzynką Janiną Hosiasson, a po śmierci Adolfa Lindenbauma w 1941 roku, przypuszcza się, iż Antoni został jej mężem. W literaturze, jego życie zostało opisane w jednym z rozdziałów książki Antoniego Marianowicza. Warto także wspomnieć o jego braciach – Wacławie Solskim oraz Jerzym Pańskim, którzy również odcisnęli swoje ślady w historii rodziny Pańskich.
Przypisy
- Purdy, Robert i Zygmunt, Jan: Adolf Lindenbaum, Metric Spaces and Decompositions w "The Lvov-Warsaw School. Past and Present". Springer, 2018. Brak numerów stron w książce
- Polska AkademiaP.A. Umiejętności Polska AkademiaP.A., Polski słownik biograficzny: pt. 4, Skład główny w księg. Gebethnera i Wolffa, 1980 [dostęp 05.06.2024 r.] Brak numerów stron w książce
- Marianowicz, Antoni: Życie surowo wzbronione. Czytelnik, 1995. Brak numerów stron w książce
- Z Pola walki, 1974, nr 3, s. 210
- Dziadek (Adolf Seidemann) Antoniego Pańskiego był bratem babci (Leona Feigenblatt z domu Seidemann) Janiny Hosiasson.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanisław Feliksiak | Henryk Paszkiewicz | Robert Zajonc | Stefan Jackowski | Zdzisław Pomykalski | Zofia Sykulska | Tadeusz Penczak | Sławomir Bralewski | Julian Ławrynowicz | Adam Pelikant | Maciej Kokoszko | Robert Zakrzewski (chemik) | Jacek Bartyzel | Herman Müntz | Łukasz Bogucki | Józef Mayer | Waldemar Ceran | Marek Górski | Aleksandra Majewska | Paweł MaślankaOceń: Antoni Pański