Waldemar Ceran

---

Życiorys

Waldemar Ceran to postać, która uczyniła znaczący wkład w historię i kulturę akademicką. Ukończył I Gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcące im. S. Czackiego w Gdańsku w roku 1953, a następnie w 1960 roku zdobył dyplom magistra na Uniwersytecie Łódzkim. Jego kariera zawodowa rozpoczęła się w 1968 roku, kiedy to zatrudniony był jako asystent. Po uzyskaniu tytułu doktora kontynuował pracę jako adiunkt. W roku 1980 uzyskał habilitację i został mianowany kierownikiem Zakładu Historii Starożytnej i Średniowiecznej UŁ, którym kierował do 1991 roku.

W latach 1981-1990 pełnił rolę prodziekana Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ, z przerwą w latach 1984-1987. Jego zaangażowanie w rozwój Zakładu Historii Starożytnej i Średniowiecznej doprowadziło do jego przemianowania w Katedrę Historii Bizancjum. Ceran miał również wpływ na edukację w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie pracował jako wykładowca. Był aktywnym członkiem Senatu Uniwersytetu Łódzkiego, a także pełnomocnikiem rektora do spraw współpracy z Uniwersytetem w Lyonie. W 1990 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.

18 października 2002 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski nadał mu tytuł profesora, co stanowiło zwieńczenie jego osiągnięć naukowych. Od 1995 do 2005 roku był przewodniczącym Komisji Bizantynologicznej przy Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk. W latach 2002-2006 piastował stanowisko dyrektora Instytutu Historii UŁ, a po przejściu na emeryturę w 2006 roku pozostał związany z uczelnią jako emerytowany profesor.

Waldemar Ceran jest również znany jako długoletni współpracownik redakcji czasopisma „Byzantinoslavica”, a także jako członek Rady Programowej takich publikacji jak „Piotrkowskie Zeszyty Naukowe”, „Przegląd Nauk Historycznych” oraz „Przegląd Historyczny”. Jego twórczość akademicka obejmuje ponad 70 prac naukowych, w tym jest współautorem „Encyklopedii kultury bizantyńskiej” oraz „Wielkiej Encyklopedii PWN”. Ponadto, był twórcą i redaktorem serii „Byzantina Lodziensia”. Warto nadmienić, że w młodości trenował boks, reprezentując barwy Gedanii Gdańsk oraz Łódzkiego Klubu Sportowego. Jest także ojcem dziennikarki Doroty Ceran-Pikali.

Odznaczenia

Waldemar Ceran jest osobą niezwykle uhonorowaną za swoje osiągnięcia i wkład w rozwój edukacji oraz nauki. Otrzymał liczne odznaczenia, które potwierdzają jego znaczenie w tych dziedzinach.

Wśród jego nagród znajdują się:

• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi,
• Nagroda III stopnia Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki (przyznana trzykrotnie).

Wybrane publikacje

Książki

W dorobku naukowym Waldemara Cerana znajdują się liczne publikacje, które znacząco przyczyniły się do rozwoju wiedzy w dziedzinie bizantynologii. Jego prace obejmują różnorodne zagadnienia historyczne i kulturowe dotyczące Bizancjum. Oto lista ważnych tytułów:

• Rzemieślnicy i kupcy w Antiochii i ich ranga społeczna (II połowa IV wieku), (= Komitet Nauk o Kulturze Antycznej, Archiwum Filologiczne XIX), Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1969, ss. 134,
• Kościół wobec antychrześcijańskiej polityki cesarza Juliana Apostaty (= „Acta Universitatis Lodziensis”, seria I, nr 63), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1980, ss. 235,
• Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej 1800-1998, t. 1–2, Łódź 2001, Byzantina Lodziensia VI, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2001, ss. 786,
• Teodozjusz I Wielki, Kraków: Wydawnictwo WAM 2003, ss. 89,
• Początki i etapy rozwoju bizantynologii polskiej, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Instytut Historii 2005, ss. 45. Labarum 1. (wyd. 2 poprawione 2006),
• Artisans et commerçants à Antioche et leur rang social : (seconde moitié du IVe siècle de notre ère), trad. de la lang. pol. par Elżbieta Kolańska, éd. rev., corr. et mise à jour par Paweł Filipczak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, cop. 2013. Byzantina Lodziensia, XVIII.

Artykuły

Waldemar Ceran opublikował również szereg istotnych artykułów, które wzbogacają polską myśl bizantynologiczną. Wśród nich znajdują się:

• Polskoe vizantinovedenije v 1957-1961, „Vizantijskij Vremiennik” 22, 1963, s. 100-107,
• Antonine et Bélisaire, [w:] Byzantinische Beiträge, hrsg. J. Irmscher, Berlin 1964, s. 55-71 (współautor),
• Stagnation or Fluctuation in early Byzantine Society?, „Byzantinoslavica” 31, 1970, fasc. 2, s. 192-203,
• Les études byzantines en Pologne, „Byzantion” 44, 1974, fasc. 2, s. 530-557 (współautor: Halina Evert-Kappesowa),
• Les études byzantines au cours des 25 années de la Pologne Populaire, [w:] L’antiquité classique au cours des 25 années de la Republique Populaire de Pologne, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1974, s. 117-141 (= Bizantynistyka w Polsce Ludowej w okresie 25-lecia, [w:] Bałkanistyka polska, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1974, s. 7-30),
• Profesor dr Halina Evert-Kappesowa. Sylwetka uczonej i pedagoga, „Rocznik Łódzki” 20(23), 1985, s. 5-21,
• „Emporoi” we wczesnobizantyńskiej Antiochii, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 23, 1986, s. 17-28,
• Atos w średniowieczu i dziś, [w:] III Dni Kultury Greckiej. Sesja popularno-naukowa, Łódź: Biblioteka im. L. Waryńskiego 1987, s. 14-34,
• Kierunki badań nad historią starożytną i średniowieczną powszechną, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 31, 1988, s. 20-24,
• Cesarz w politycznej teologii Euzebiusza z Cezarei i nauczaniu Jana Chryzostoma, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 44, 1992, s. 13-27,
• Jan Chryzostom o leczeniu i lekarzach, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 48, 1993, s. 3-26,
• „Basileia” i „patris” w ujęciu Antiocheńczyków okresu wczesnobizantyńskiego, [w:] Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Gdańsk-Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 1995, t. I, cz. 1, s. 107-116,
• Les études byzantines en Pologne (1974-1994), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 56, 1996, s. 5-47,
• Nowa seria pism Ojców Kościoła, „Homo Dei” 64, 1996, nr 2-3, s. 151-154,
• Źródła myśli teologicznej. Seria wydawnicza Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy, „Homo Dei” 67, 1997, nr 4, s. 153-156,
• Bizancjum, [w:] Uniwersytet Łódzki, Informator Instytutu Historii, Łódź 1998, s. 52-55,
• Libanius et Jean Chrysostome – deux attitudes envers la centralisation et la bureaucratisation de l’Empire byzantin au IVe siecle, [in:] Mélanges d’histoire byzantine offerts a Oktawiusz Jurewicz a l’occasion de son soixante-dixieme anniversaire, Byzantina Lodziensia III, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1998, s. 29-42,
• Bizantynistyka w Polsce, [w:] Antiquarum non immemores… Polskie Towarzystwo Filologiczne (lata 1893-1993), Acta Societatis Philologae Polonorum, Warszawa-Wrocław: OBTA 1999, s. 73-89,
• Recenzja dorobku naukowego Profesora Ihora Ševčenko (w związku ze wszczętym postępowaniem o nadanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, [w:] Uroczystość wręczenia dyplomu Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Warszawskiego profesorowi Ihorowi Sevcence 5 grudnia 2001 roku, Warszawa: Biuro Informacji i Promocji UW 2001, s. 30-39,
• Główne osiągnięcia polskich badań nad historią sztuki bizantyńskiej (do roku 1998), [w:] Sztuka średniowiecznego Wschodu i Zachodu. Osiągnięcia i perspektywy poznawcze u progu XXI wieku, red. Małgorzata Smorąg-Różycka, Kraków: Universitas 2002, s. 9-42,
• Omówienie stanu badań bizantynologicznych w Polsce oraz perspektywy rozwoju kadry naukowej (1999-2002), „Meander” 58, 2003, nr 2, s. 171-182,
• Bizantynistyka na Uniwersytecie Łódzkim w latach 1999-2003, „Przegląd Historyczny” 95, 2004, nr 1, s. 109-118,
• VII Sympozjum Kazimierskie poświęcone kulturze późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa (Kazimierz Dolny, 7-9 października 2004), „Przegląd Nauk Historycznych” 3, 2004, nr 2(6), s. 226-235,
• Teatr we wczesnym Cesarstwie Bizantyńskim, „Przegląd Historyczny” 95, 2004, nr 3, s. 1-11,
• Wstęp do trzeciego wydania, [w:] Georg Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa: PWN 2008, s. 9-16.

Przekłady

W obszarze tłumaczeń Waldemar Ceran także odniósł znaczące sukcesy, przyczyniając się do popularyzacji wiedzy na temat Bizancjum poprzez przetłumaczenie wielu istotnych pozycji. Jego prace w tej dziedzinie obejmują:

• Georg Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa: PWN 1967, s. 47-93, 369-445 (tłumaczenie z niemieckiego, rozdz. I i VIII; wyd. 1968, wyd. 3 2008),
• Cywilizacje starożytne, Praca zbiorowa pod red. A. Cotterella, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1990, s. 151-184; 216-306; 381-395 (tłumaczenie z angielskiego),
• A. Cotterell, Słownik mitów świata, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1993, s. 5-85, 193-280, 425-438 (tłumaczenie z angielskiego). Wydanie 2: Katowice: Wydawnictwo „Książnica” 1996, s. 5-65, 143-215, 316-321; dodruk 1999; wydanie 3: Katowice: Wydawnictwo „Książnica” 2001; wydanie 4: Wydawnictwo „Książnica” 2006,
• Oksfordzka encyklopedia świata. Od prehistorii do 1800 r., (140 stron), Łódź: Pro-media 1996 (tłumaczenie z angielskiego), płyta kompaktowa,
• Oxford. Ilustrowana encyklopedia uniwersalna. Historia świata. Od pradziejów do 1800 roku, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW 1997, ss. 387 (tłumaczenie z angielskiego),
• Michel Balard, Łaciński Wschód XI-XV wiek, Kraków: WAM 2010 (tłumaczenie z francuskiego).

---

Oceń: Waldemar Ceran

---