Józef Litwin

---

Życiorys

Józef Litwin był obdarzony niezwykłym dziedzictwem, będąc synem łódzkich lekarzy stomatologów, Rafała Litwina i Justyny Zonenberg, którzy mieli korzenie żydowskie. W 1923 roku ukończył Wyższą Szkołę Realną Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, po czym rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, które trwały od 1923 do 1927 roku. Następnie, w latach 1928-1934, Litwin odbył aplikację sądową oraz adwokacką w Łodzi, co doprowadziło go do założenia własnej kancelarii adwokackiej.

Współpraca z Wolną Wszechnicą Polską rozpoczęła się w 1932 roku, gdzie pełnił rolę starszego asystenta w Katedrze Prawa Administracyjnego. W tym okresie aktywnie publikował prace naukowe, wzbogacając wiedzę prawną w Polsce. Litwin uzyskał stopień podporucznika w 1932 roku, zajmując 2633 miejsce w korpusie oficerów rezerwy piechoty, a w 1934 roku był przydzielony do 10 Pułku Piechoty w Łowiczu.

W 1939 roku, podczas wrześniowej kampanii, brał udział jako podporucznik rezerwy w obronie Warszawy. Po kapitulacji znalazł się w niewoli niemieckiej, gdzie przez długi czas przebywał w obozie, w tym najdłużej w Oflagu II C Woldenberg. Tam aktywnie uczestniczył w samokształceniu, prowadząc wykłady dla polskich oficerów.

Po wojnie, Józef Litwin wznowił swoją praktykę adwokacką w kancelarii prowadzonej z żoną, co trwało do 1965 roku. W tym okresie zasłynął jako obrońca ppłk. Stanisława Kasznicy, jednego z najwyższych dowódców Narodowych Sił Zbrojnych. Oprócz praktyki adwokackiej, pełnił także funkcję radcy prawnego w różnych urzędach publicznych, w tym w Zarządzie Miejskim w Łodzi oraz w Departamencie Ustawodawczym Ministerstwa Sprawiedliwości.

W 1947 roku uzyskał tytuł doktora nauk prawnych na podstawie pracy prowadzonej pod okiem prof. Mariana Zimmermanna. W roku 1948 objął stanowisko zastępcy profesora oraz kierownika Katedry Prawa Administracyjnego Uniwersytetu Łódzkiego. W kolejnych latach, dostępując wszelkich zaszczytów akademickich, w tym profesury nadzwyczajnej oraz zwyczajnej, Litwin odgrywał kluczową rolę w rozwoju nauki prawa w Polsce.

Jako jeden z pionierów w dziedzinie prawa cywilnego, Litwin jest uważany za twórcę polskiego prawa o aktach stanu cywilnego po II wojnie światowej. Był również współautorem projektów wielu kluczowych ustaw, w tym kodeksu postępowania administracyjnego oraz ustawy o sądownictwie administracyjnym. Jego zainteresowania sięgały również numizmatyki, gdzie został uznanym kolekcjonerem. W 1983 roku Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne uhonorowało go medalem, który na awersie przedstawiał jego podobiznę.

Litwin aktywnie działał również w instytucjach publicznych, będąc radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi, przewodniczącym Komisji Porządku Publicznego oraz członkiem wielu innych istotnych organów. Jego archiwa naukowe zostały zachowane w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego, co stanowi trwałe ślady jego wkładu w polską naukę i administrację.

Członkostwo w korporacjach zawodowych i naukowych

Józef Litwin był aktywny w wielu gabinetach i instytucjach zawodowych, przyczyniając się tym samym do rozwoju środowiska prawniczego i naukowego w Polsce. Jego najważniejsze działania obejmowały:

• członkostwo w Naczelnej Radzie Adwokackiej w latach 1947–1950,
• udział w Zarządzie Głównym Zrzeszenia Prawników Polskich,
• aktywność w Łódzkim Towarzystwie Naukowym,
• przynależność do Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

Ordery i odznaczenia

Józef Litwin zdobył liczne wybitne odznaczenia i wyróżnienia, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w życie społeczne i zawodowe. Poniżej przedstawiono listę jego odznaczeń:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• złoty krzyż zasługi,
• medal 10-lecia Polski Ludowej,
• honorowa odznaka Miasta Łodzi,
• złota odznaka Zrzeszenia Prawników Polskich.

Życie prywatne

W 1935 roku Józef Litwin poślubił Marię Stefanię Litwin, która z zawodu była prawniczką oraz adwokatką. To małżeństwo nie doczekało się potomstwa. W trakcie tragicznych wydarzeń Holokaustu, cała rodzina Józefa tragicznie zginęła. Jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz komunalny Doły w Łodzi.

Publikacje

Józef Litwin, wybitny autor, zaprezentował wiele znaczących publikacji w zakresie prawa i administracji. Oto niektóre z jego najbardziej istotnych dzieł:

• Prawo o aktach stanu cywilnego: komentarz (1965),
• La lutte contre la pollution des eaux par l’industrie / rapport général de M. Joseph Litwin, accompagné des rapports nationaux émanant d’Allemagne fédérale, des Etats-Unis, de France, des Pays-Bas, de Pologne, du Royaume-Uni, de Suede et de Yougoslavie (1965),
• Bibliografia polskiego pieniądza papierowego (1963),
• Les conflits d’attributions entre les organes administratifs et les tribunaux de droit commun d’après un projet de loi polonais de 1962 (1962),
• Prawo o aktach stanu cywilnego: komentarz (1961),
• Uchwały rad narodowych: wzory i przykłady (1955),
• Likwidacja analfabetyzmu – likwidacją ograniczenia prawnego (1950),
• Zmiany w prawie o aktach stanu cywilnego (1950),
• Prawo o aktach stanu cywilnego: z komentarzem: ustawodawstwo, komentarz, przepisy związkowe, wzory aktów i wpisów (1949),
• Postępowanie administracyjne, postępowanie karno-administracyjne, postępowanie przymusowe w administracji: objaśnione orzecznictwem sądów najwyższych i okólnikami ministerialnymi (1948),
• Najnowsze polskie ustawy z zakresu prawa cywilnego a potrzeby wojska (1947),
• Prawo o aktach stanu cywilnego, jego geneza i zasady przewodnie (1946),
• Prawo o zmianie imion i nazwisk (1946),
• Pseudonim wojskowy (1945),
• Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika (1945),
• O potrzebie republikacji obowiązujących przepisów prawnych zaborczych w polskich tekstach autentycznych (1937),
• Postępowanie administracyjne, postępowanie karno-administracyjne, postępowanie przymusowe w administracji: objaśnione orzecznictwem (1937),
• Wstęp do ustawy i jego renesans (1934),
• Stosunek okólnika do prawa przedmiotowego w świetle orzecznictwa sądów (1934),
• Municypalne fabryki włókiennicze dawnej Łodzi: oprac. na podstawie materiałów Archiwum Akt dawnych m. Łodzi (1932),
• Zbiór przepisów prawnych w sprawach rejestracji stanu cywilnego wydanych po odzyskaniu niepodległości państwowej: ustawodawstwo, rozporządzenia wewnętrzne władz administracyjnych, orzecznictwo sądów (1931),
• Civitas Tusinensis: karty z przeszłości miasta Tuszyna: na podstawie materjałów w archiwum miejskiem (1930),
• Łódzkie surogaty monety zdawkowej z okresu powstania styczniowego (1928),
• Rosyjsko-polski słownik prawniczy (wspólnie m.in. z Józefem Nawrockim, 1960),
• Psie historie: [opowiadania] (autor wyboru, 1959),
• Prawo szkół wyższych: teksty i komentarze (współautorzy: Maurycy Jaroszyński, Walery Taborski, 1955),
• Radzieckie prawo karne wojskowe: część ogólna (autor: W. M. Czchikwadze; autorzy przekładu polskiego: Józef Litwin i Maria S. Litwin, 1952),
• Radzieckie prawo karne wojskowe: część szczegółowa (autor: W. M. Czchikwadze; autorzy przekładu polskiego: Józef Litwin i Maria S. Litwin, 1952),
• Teoria dowodów sądowych w prawie radzieckim (autor: Andrzej J. Wyszyński; autorzy przekładu polskiego: Józef Litwin, Leon Schaff; przedmowa: Stanisław Ehrlich, 1949),
• Odtwarzanie i umarzanie dokumentów utraconych, zniszczonych lub zagubionych: przepisy obowiązujące (1947),
• Prawo o aktach stanu cywilnego, 1945 r. wraz z przepisami wprowadzającymi (1945),
• Imię i nazwisko: zbiór przepisów polskiego prawa cywilnego i administracyjnego: zmiana i nadanie imienia i nazwiska przez władzę administracyjną: nazwisko rozwódki, dziecka rytualnego, uznanego nieślubnego: pseudonim: sprostowanie imienia i nazwiska: teksty ustawodawstwa, rozporządzeń wewnętrzno-administracyjnych oraz orzecznictwa sądowego i administracyjnego (1931).

Publikacje Józefa Litwina obejmują szeroki zakres tematów, od prawa cywilnego po kwestie administracyjne i dziedzictwo kulturowe, co czyni go niezwykle wpływowym autorem w polskiej literaturze prawniczej.

---

Oceń: Józef Litwin

---