Michał Marzyński

---

Życiorys

Urodził się jako syn łódzkiego lekarza, Józefa Maybauma-Marzyńskiego (1870-1946), oraz Stefanii Racheli z Grossmanów (1879-1971), która pochodziła z Częstochowy. Stefania była córką Jana Grossmana (1851-1924), znanego przemysłowca i aktywnego działacza społecznego, a także wnuczką Lazarusa Grosmana (1820–1892), księgarza i fabrykanta. Jej pradziadkiem był Abraham Buchner, postać kontrowersyjna wśród Żydów, który był nauczycielem warszawskiej Szkoły Rabinów oraz orędownikiem Haskali, czyli żydowskiego oświecenia. Józef Maybaum-Marzyński specjalizował się jako gastrolog i był pionierem w zakresie leczenia onkologicznego.

W 1927 roku objął stanowisko pierwszego kierownika Instytutu Leczenia Radem, z siedzibą przy ul. Piotrkowskiej 175, gdzie jego rodzina również zamieszkiwała. Z kolei Stefania Maybaum-Marzyńska aktywnie uczestniczyła w działaniach na rzecz ubogich, dzieci oraz kobiet. Na początku XX wieku, w 1904 roku, wspólnie z mężem oraz współpracującymi lekarzami, założyła instytucję zdrowotną dla dzieci, znaną jako Kropla Mleka – była to pionierska organizacja w Polsce, która funkcjonowała do czasu wybuchu II wojny światowej, kiedy to została zlikwidowana przez niemieckich okupantów.

Rodzina Maybaumów miała starszego syna, Stanisława, który był architektem, profesorem oraz budowniczym kościołów. Członkowie rodziny identyfikowali się jako „Polacy wyznania mojżeszowego”, co znajduje odzwierciedlenie w dokumentach, takich jak świadectwa szkolne Stanisława. W 1917 roku cała rodzina przeszła na katolicyzm, a w 1921 roku zmieniła swoje nazwisko na Marzyńskich, które brzmiało bardziej polsko.

W 1918 roku Michał ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie służył aż do 1921 roku. Kontynuował studiowanie medycyny na Uniwersytecie Warszawskim i uzyskał dyplom w 1928 roku. Po ukończeniu studiów do 1930 roku pracował w szpitalu psychiatrycznym „Kochanówka”. Następnie, w 1930 roku, został asystentem w Klinice Chorób Nerwowych i Umysłowych na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, którą w 1931 roku objął Maksymilian Rose.

Michał wziął udział w licznych stażach i szkoleniach zagranicznych, m.in. w klinice Oskara Vogta. Przez trzy lata prowadził szpital psychiatryczny w Kojranach, a w 1937 roku uzyskał habilitację na podstawie rozprawy na temat Opieki nad umysłowo chorymi w województwach wschodnich, pod kierunkiem Rosego. Po śmierci kierownika przeniósł się do Łodzi, gdzie pracował jako lekarz w Ubezpieczalni Społecznej. Po mobilizacji w 1939 roku do Warszawy, zaangażował się w działalność Armii Krajowej w powiecie koneckim, gdzie pełnił funkcję delegata Powiatowej Delegatury Rządu Końskie.

Po zakończonej wojnie Michał powrócił do Łodzi, gdzie od 1949 roku rozpoczął pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Łódzkiego. W 1953 roku, po śmierci Stanisława Słomczyńskiego, objął stanowisko dyrektora „Kochanówki”, które piastował do 1961 roku. Następnie został dyrektorem Szpitala w Bolesławcu. W 1969 roku, z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, przeszedł na emeryturę i zamieszkał w rodzinnym mieście, gdzie zmarł. Spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi.

W swoim życiu otrzymał liczne odznaczenia, w tym Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi oraz Śląski Krzyż Powstańczy, a także odznakę Za wzorową pracę w służbie zdrowia.

Wybrane prace

W dorobku Michała Marzyńskiego znajduje się wiele ważnych publikacji, które miały istotny wpływ na rozwój psychiatrii. Oto wybrane prace tego wybitnego specjalisty:

• Baranowski L., Borysowicz J., Marzyński M., Ossendowski A., Parandowski, Witek S. „Metodyka leczenia schizofrenji insuliną”. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 12, s. 554, 1935,
• Borysowicz J., Marzyński M. „Dalsze spostrzeżenia przy leczeniu schizofrenji dużemi dawkami insuliny”. Rocznik Psychjatryczny 28, s. 70-93, 1936,
• „Opieka nad umysłowo chorymi w województwach wschodnich”. Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego 1936, R. 12 z. 6,
• „Ergebnisse der Insulinshockbehandlung bei Schizophrenie”. 1937.

---

Oceń: Michał Marzyński

---