Monika Urbaniak-Lisik, która przyszła na świat 3 lipca 1957 roku w Łodzi, jest uznaną skrzypaczką o podwójnym obywatelstwie – polskim i szwajcarskim. Jej kariera jako solistki oraz kameralistki zyskała znaczące uznanie w kręgach muzycznych.
Obecnie Monika pełni również funkcję profesora w Hochschule der Künste w Bernie, gdzie dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z przyszłymi pokoleniami muzyków.
Życiorys
Monika Urbaniak, pochodząca z kreatywnej rodziny, z pasją dążyła do doskonalenia swoich umiejętności muzycznych. Studiowała w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, gdzie uzyskała prestiżowy dyplom z wyróżnieniem w klasie skrzypiec u profesora Zenona Płoszaja.
W 1979 roku zdobyła I nagrodę podczas Ogólnopolskiego Konkursu Skrzypcowego im. Zdzisława Jahnkego, a dwa lata później uhonorowano ją nagrodą specjalną na VIII Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Kiedy w latach 1985–1988 miała możliwość uczestniczyć w klasie mistrzowskiej prof. Igora Ozima w Musikhochschule w Bernie, wzbogaciła swoją wiedzę i umiejętności dzięki stypendium rządu szwajcarskiego, uzyskując dyplom solistyczny z wyróżnieniem.
Monika doskonaliła grę na skrzypcach, korzystając z licznych kursów mistrzowskich, gdzie uczyła się od takich wybitnych artystów jak Oleg Krysa, Viktor Malinin, Wanda Wiłkomirska, Max Rostal, Siegfried Palm oraz z kwartetem Tel-Aviv. Jej nieustanna pasja i determinacja przyczyniły się do wielkich osiągnięć na polu muzycznym.
Działalność pedagogiczna
Monika Urbaniak swoją karierę pedagogiczną rozpoczęła w Akademii Muzycznej w Łodzi, gdzie pełniła funkcję asystentki profesora Płoszaja w latach 1981-1985. Następnie, w okresie 1992–1997, pracowała jako asystentka w klasie mistrzowskiej prof. Ozima na Musikhochschule w Bernie, obecnie znanej jako Hochschule der Künste. Od roku 1997 pełni rolę profesora w klasie skrzypiec i kameralistyki na Hochschule der Künste, a w 2011 roku zaczęła prowadzić także klasę skrzypiec na Hochschule für Musik Kalaidos.
W latach 2014-2015 Monika była profesorem wizytującym w Akademii Muzycznej w Łodzi. W 2023 roku dołączyła do Langenthal International Strings Academy LISA. W ciągu swojej kariery wykształciła ponad 120 skrzypków z różnych zakątków świata. Jej wychowankowie często zdobywają renomowane nagrody zarówno w konkursach solowych, jak i kameralnych, organizowanych w takich krajach jak Szwajcaria, Polska, Wielka Brytania, Włochy oraz Niemcy.
Wielu z jej uczniów kontynuuje swoją karierę jako profesorowie i wykładowcy w wyższych uczelniach muzycznych, w tym w Guildhall School of Music and Drama w Londynie, Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, Boston Conservatory at Berklee oraz Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Absolwenci Moniki odnoszą sukcesy jako soliści, a także zakładają formacje kameralne, w tym tria fortepianowe i kwartety smyczkowe, bądź stają się członkami znanych orkiestr, takich jak Argovia Philharmonic, Auckland Symphony Orchestra, Basel Sinfonietta oraz wielu innych.
Monika prowadziła kursy mistrzowskie w Szwajcarii, Niemczech, Austrii oraz Polsce, a niektóre z istotniejszych wydarzeń w jej karierze to:
- Herbstakademie Hochschule der Künste Bern i Blonay (1992–1997),
- Kammermusik Akademie Blonay (2016–2019),
- Hochschule für Künste Bremen (2009, 2019, 2023),
- Bohemia Festival Kostelec & Praga (1995–1996),
- MingClassics Festival & Academy (Männedorf/Zurych, 2021),
- Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie (od 2003),
- Uniwersytet w Grazu (2009),
- Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi (2011),
- Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu (2018),
- Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina: filia w Białymstoku (2017) oraz w Warszawie (2019),
- Międzynarodowe Warsztaty Skrzypcowe w Norweskiej Dolinie (2019),
- Letnia Akademia Mistrzowska „Maestro” w Suchej Beskidzkiej (2020, 2023),
- Swiss Summer Music Academy and Festival Eywald (od 2021),
- Warsztaty Skrzypcowe w OSM II st. im. Z. Brzewskiego w Warszawie (2023).
Monika Urbaniak wielokrotnie pełniła rolę eksperta w szwajcarskich uczelniach muzycznych, takich jak Musik-Akademie der Stadt Basel (od 2013) oraz Haute École de Musique w Lozannie i Sionie (od 2020). Wzięła również udział w jurorowaniu licznych konkursów muzycznych, np. Kiefer Hablitzel Stiftung w Bernie (2003–2011), Schweizerischer Jugendmusikwettbewerb w Zürichu (od 2016) oraz Tibor Varga Junior International Violin Competition w Sionie (2022).
W 2016 roku została wybrana do zarządu szwajcarskiej sekcji Europejskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Instrumentów Smyczkowych ESTA. W 2024 roku otrzymała brązowy medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za swoją działalność pedagogiczną.
Działalność koncertowa
Monika Urbaniak posiada niezwykle bogaty repertuar koncertowy, który obejmuje zarówno utwory solistyczne, jak i kameralne, reprezentujące różne epoki muzyczne. Jej występy szczególnie promują dzieła polskich kompozytorów, w szczególności Karola Szymanowskiego. Artystka zrealizowała wiele znaczących koncertów, w tym wykonania I Koncertu Szymanowskiego z Berner Symphonieorchester i Cairo Symphony Orchestra, a także recitale w takich miastach jak Berno, Zurych, czy Paryż. Warto również wspomnieć o nagraniach Sonaty dla radia szwajcarskiego, które wzbogacają jej dorobek artystyczny.
Urbaniak ma także w swoim dorobku wykonania utworów Czesława Marka, prezentując jego kompozycje w Europejskich miastach, takich jak Berno, Paryż i Warszawa. W ramach swojej działalności napisała artykuł dotyczący Sonaty na skrzypce i fortepian op. 13, który odnosi się do młodzieńczej twórczości tego kompozytora.
Jako solistka brała udział w licznych festiwalach, takich jak Biennale Bern (1999–2005), Saitenfestival Bern (2006), Culturescapes Bern (2019), oraz koncertowała w Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie (2017). Jej aktywność artystyczna to nie tylko solowe występy, ale i koncerty kameralne z wybitnymi muzykami, takimi jak m.in.: Corina Belcea, Conradin Brotbek, Elena Casoli, Tomasz Herbut, Patrick Jüdt, Paweł Mazurkiewicz, Antônio Meneses, Barłomiej Nizioł, Denis Severin, Liga Skride, Maria Szwajger-Kułakowska oraz Xiaoming Wang, a także aktorką Dorothée Reize.
W 2004 roku Monika Urbaniak założyła Trio Ardito, z którym z powodzeniem koncertowała zarówno w Polsce, jak i w Szwajcarii. Jeszcze w 2022 roku utworzyła kwartet fortepianowy Amabile, rozwijając swój artystyczny zasięg. Warto zaznaczyć, że artystka często występuje również jako solistka na koncertach organowych, współpracując z takimi osobami jak Andrzej Chorosiński oraz Magdaleną Oliferko-Storck.
W latach 1986–2001 była jedyną Polką w renomowanej orkiestrze kameralnej Camerata Bern, gdzie pełniła rolę solistki i koncertmistrzyni. Z tą orkiestrą miała okazję występować na pięciu kontynentach, co potwierdza jej międzynarodowy zasięg działalności. Wśród miejsc, w których miała przyjemność zagrać, wymienia się Alice Tully Hall, Carnegie Hall, Concertgebouw, Filharmonię Berlińską, Filharmonię Narodową w Warszawie, Herkulessaal, KKL Luzern, a także Sydney Opera House i Tonhalle Zürich. Zespół koncertował także na wielu ważnych festiwalach, takich jak Lockenhaus Chamber Music Festival oraz Lucerne Festival.
Współpraca artystki z innymi wybitnymi muzykami, takimi jak Kolja Blacher, Bruno Canino, Ana Chumachenco, Thomas Demenga, Thomas Füri, Heinz Holliger, Erich Höbarth, Gidon Kremer, Elisabeth Leonskaja, András Schiff, Peter Serkin, czy Thomas Zehetmair, przyczyniła się do wielu udanych koncertów. W jej bogatej karierze nie brakuje także nagrań, które zdobyły liczne nagrody i uznanie wśród krytyków.
Monika Urbaniak jest również znana z pracy z Berner Symphonieorchester (1977–1991), grając w sekcji pierwszych skrzypiec oraz z Berner Klavierquartett (1987), jak i w oktecie Schweizer Solisten (1987–1991), gdzie miała okazję występować w Szwajcarii, Niemczech, Francji oraz Anglii, w wiodących salach koncertowych, takich jak Salle Gaveau w Paryżu czy Wigmore Hall w Londynie (1989).
Nagrania
Nagrania solowe
W dorobku artystycznym Moniki Urbaniak znajduje się wiele znaczących nagrań, które ukazują jej talent oraz wszechstronność jako artystki. Oto niektóre z nich:
- Grażyna Bacewicz, Violinissimo, z Amelią Maszońską, Martą Mazurek, Katarzyną Seremak, Jackiem Świcą i Tiffany Tan (Acte Préalable, 2022),
- Giovanni Simone Mayr, Messe für Chor, Solisten und Orchester c-Moll, jako koncertmistrz z orkiestrą Klangforum (Müller & Schade, 2017),
- George de Benoit, Arthur Furer, Albert Moeschinger, Bärner Musig, z pianistką Anną de Capitani (Müller & Schade, 2009),
- Felix Mendelssohn, Hans Huber, Moritz Moszkowski, Trios for Two Violins and Piano, Trio Ardito, z Agnieszką Maruchą i Wojciechem Jasińskim (Acte Préalable, 2007).
Nagrania z Cameratą Bern
Współpraca z Cameratą Bern przyniosła wiele interesujących projektów, których efekty można znaleźć na poniższej liście:
- Hommage à Paul Klee: Sándor Veress, Éric Gaudibert, Jean-Luc Darbellay (Con Legno, 2004),
- Verklärte Nacht: Anton Schönberg, Sándor Veress, Béla Bartók (ECM, 2001),
- Johann Sebastian Bach, Oboe Concertos, solista: Heinz Holliger (Philips, 1998),
- Johann Sebastian Bach, Double & Triple Concertos, soliści: András Schiff, Peter Serkin, Bruno Canino, Aurèle Nicolet, Yuuko Shiokawa (Decca, 1997),
- Antonio Vivaldi, Le Quattro Stagioni, solista Thomas Zehetmair (Berlin Classics, 1996),
- Martin, Kelterborn, Holliger, Schoeck & Huber: Music for Chamber Orchestra (Musikszene Schweiz, 1995),
- Sándor Veress, Passacaglia Concertante, Songs Of The Seasons, Musica Concertante (ECM, 1993),
- Giuseppe Tartini, Violinkonzerte, solista Thomas Füri (Novalis, 1993),
- Francesco Geminiani, 6 Concerti grossi Op. 3 (Novalis, 1992),
- Benjamin Britten, Works for String Orchestra: Simple Symphony, Variations on a Theme of Frank Bridge, Prelude & Fugue (Denon, 1991),
- Classical Highlights (Novalis, 1990),
- Antonio Vivaldi, Die vier Jahreszeiten, Konzerte für 3 und 4 Violinen, soliści: Thomas Füri, Karel Boeschoten, Monika Urbaniak, François Gottraux (Novalis, 1990),
- Wolfgang Amadeus Mozart, Die Lodronischen Nachtmusiken (Novalis, 1989),
- Carl Philipp Emmanuel Bach, 6 Hamburg Symphonies Wq 182 (Novalis, 1989),
- Robert Fuchs, Edward Elgar, Josef Suk, Serenaden der Romantik (Novalis, 1988),
- Wolfgang Amadeus Mozart, Die Hornkonzerte, z Marie-Luise Neunecker (Novalis 1988),
- Antonín Dvořák, Serenade E-dur, Sextett A-dur (Novalis, 1987),
- Georg Friedrich Händel, Water Musick (Denon/Nippon Columbia, 1987),
- Antonio Vivaldi, Concerti (Novalis, 1987),
- Johann Sebastian Bach, Ouvertures Nos. 3&4, Suites for Orchestra BWV 1068, 1069 (Denon, 1986).
Źródła: Allmusic i Discogs.
Przypisy
- PLWABN|9812833323605606 [online], viaf.org [dostęp 24.10.2023 r.]
- Tibor Junior Competition 2022: registration is open! [dostęp 20.03.2023 r.] https://sion-concours.ch/tibor-junior-competition-2022-registration-is-open/
- Culturescapes 2019. Polen, Meisterwerke der polnischen muzyki [dostęp 20.03.2023 r.] https://archive.culturescapes.ch/polen/program/meisterwerke-der-polnischen-musik-kammerorchester-der-hochschule-der-kuenste-bern-monika-urbaniak-lisik-leitung-violine-michal-orgasinski-klavier-1
- Swiss Summer Music Academy and Festival Eywald [dostęp 20.03.2023 r.] https://summermusicacademy.ch/
- Zespół Państwowych Szkół Muzycznych Nr 1 w Warszawie. Seminarium i warsztaty dla skrzypków [dostęp 20.05.2023 r.] https://www.gov.pl/web/zpsm1warszawa/seminarium-i-warsztaty-dla-skrzypkow-2023-kw
- Geigen klingen über den Zürichsee, CCB Ming Classics Festival & Academy [dostęp 12.10.2021 r.] https://www.ming-classics.com/webinar-registration-1
- Maestro – Letnia Akademia Mistrzowska [dostęp 10.03.2023 r.] https://maestro-masterclasses.eu/monika-urbaniak/
- Finałowy koncert I Międzynarodowych Warsztatów Skrzypcowych w Norweskiej Dolinie, Szklarska Poręba [dostęp 10.03.2023 r.] https://www.szklarskaporeba.com.pl/?dzial=imprezy&id_imprezy=7750
- Kalaidos Fachhochschule [dostęp 10.03.2023 r.] https://www.kalaidos-fh.ch/de-CH/Kontakt/Personenverzeichnis/U/Urbaniak-Lisik-Monika
- Langenthal International String Academy (LISA) [dostęp 10.04.2023 r.] https://www.lisa-academy.org/dozenten/
- Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi [dostęp 10.04.2023 r.] https://www.amuz.lodz.pl/pl/lifemotion/pl/aktualnosci/2011/148714-mistrzowski-kurs-skrzypcowy-prof-monika-urbaniak-lisik-2
- VIII Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego, Poznań, 10-25 X 1981 r. [dostęp 30.03.2023 r.] https://www.wieniawski.pl/viiimks.html
- II Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy im. Zdzisława Jahnkego, Poznań: 21–28 XI 1979 [dostęp 17.03.2023 r.] https://www.wieniawski.pl/iioks.html
- Ellenberger Wettbewerb 2023 [dostęp 10.04.2023 r.] https://msrthun.ch/anlaesse/ellenberger-wettbewerb
- Schweizerischer Jugendmusikwettbewerb, Unsere Jury [dostęp 10.06.2022 r.] https://sjmw.ch/classica/jury/
- Müller & Schade AG - Verlagskatalog Compact Discs [dostęp 10.04.2023 r.] http://www.mueller-schade.com/joomla370/index.php/edition-m-s
- Acte Préalable [dostęp 10.04.2023 r.] https://acteprealable.com/catalogues/composers/ap0159/
- Dyskografia Cameraty Bern, Allmusic [dostęp 20.03.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Maria Grzybkowska | Bolesław Konorski | Jan Venulet | Wiesława Bogurat | Halina Evert-Kappesowa | Janusz Bogusławski | Jan Dylik | Janusz Szosland | Janina Krzemińska-Freda | Jacek Kuźnicki | Bożena Tokarz | Adrian Kin | Witold Bartczak | Barbara Rakowska | Joanna Ślósarska | Andrzej Korczyński | Janina Niemirska-Pliszczyńska | Wojciech Kazimierz Jóźwiak | Małgorzata Pietrasiak | Tomasz LenczewskiOceń: Monika Urbaniak