Stanisław Krauze (farmaceuta)

---

Życiorys

Stanisław Krauze, farmaceuta o niezwykłym dorobku, wychowywał się w skromnym domu, gdzie jego ojcem był aktywista SDKPiL, Konstanty Krauze. Jego edukacja rozpoczęła się w gimnazjum im. Mikołaja Kopernika, gdzie równocześnie pracował na rzecz zarobku. W 1920 roku zgłosił się do wojska, aby wziąć udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a po powrocie zakończył naukę w gimnazjum. Po tych doświadczeniach, Stanisław udał się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na Oddziale Farmacji Uniwersytetu Warszawskiego, a w 1924 roku uzyskał dyplom magistra farmacji. Następnie pozostał na uczelni jako starszy asystent w Katedrze Nauki o Środkach Spożywczych, gdzie uczył się od wybitnych profesorów, takich jak Stanisław Przybytek i Adam Maurizio.

Podczas swojej pracy naukowej prowadził ćwiczenia dla studentów, a w 1926 roku wspólnie z Cezarym Wichrowskim opracował skrypt zatytułowany „Metodyka badania produktów spożywczych i przedmiotów użytku codziennego”. Dodatkowo, pracował pod kierunkiem prof. Jana Zaleskiego w Zakładzie Chemii Farmaceutycznej, gdzie przygotował oraz obronił doktorat pt. „Badania nad terpentyną polską” w 1931 roku, zdobywając tytuł doktora farmacji. W kolejnych latach Stanisław wykładał technologię żywności w Wyższej Szkole Wojennej, a następnie w Wyższej Szkole Intendentury.

W 1932 roku, dzięki stypendium z Funduszu Kultury Narodowej, udał się na roczny staż naukowy w Laboratorium Higieny Żywności w Bernie, gdzie brał udział w pracach nad stworzeniem Szwajcarskiego Kodeksu Żywnościowego. Wspólnie z Theodore von Fellenbergiem opracował test do wykrywania kwasu p-hydroksybenzoesowego, który znany jest obecnie jako odczynnik Deniges-von Fellenberg-Krauze. W 1935 roku objął stanowisko dyrektora Państwowego Zakładu Badania Żywności i Przedmiotów Użytku, gdzie prowadził badania nad yerba mate, a jego prace zaprezentowano Radzie Wydziału Farmacji Uniwersytetu Warszawskiego, co zaowocowało uzyskaniem habilitacji w 1937 roku.

W trakcie II wojny światowej pracował w Zakładzie Badania Żywności i Przedmiotów Użytku w Państwowym Zakładzie Higieny. Był zaangażowany w ruch oporu oraz w tajne nauczanie studentów Wydziału Farmacji na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie powstania warszawskiego przebywał w budynku PZH, kontynuując swoją działalność mimo trudnych czasów.

Po wojnie przeprowadził się do Łodzi, gdzie włączył się w tworzenie Wydziału Farmacji na nowo powstałym Uniwersytecie Łódzkim. Krauze zorganizował Katedrę Nauki o Środkach Spożywczych i jednocześnie zarządzał Zakładem Badania Żywności i Przedmiotów Użytku PZH, z siedzibą w Łodzi. Jako jedyny polski doktor habilitowany w dziedzinie bromatologii, w 1947 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego i objął kierownictwo w Zakładzie Badania Środków Spożywczych na Uniwersytecie Warszawskim, który przekształcono następnie w Zakład Bromatologii. Dodatkowo, w 1950 roku zapoczątkował „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny”, w których był przez wiele lat redaktorem naczelnym oraz członkiem zespołu redakcyjnego.

Od 1956 roku, Stanisław Krauze był aktywnym członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Zwalczania Chorób Cywilizacyjnych, w którym piastował rolę wiceprzewodniczącego. Jego należność do Angielskiego Towarzystwa Chemików Analityków, jak również do Francuskiego i Szwajcarskiego Towarzystwa Chemicznego, podkreślała jego międzynarodowy zasięg działań. W 1958 roku rozpoczął działalność w Komisji Rady Europy do spraw Kodeksu Żywnościowego, która w 1962 roku przekształciła się w organizację FAO/WHO (KKŻFAO/WHO), gdzie pełnił funkcję prezesa przez osiem lat oraz współautora Kodeksu dotyczącego grzybów jadalnych.

Był również ekspertem Światowej Organizacji Zdrowia ds. substancji obcych w żywności. Stanisław Krauze był członkiem Polskiego Towarzystwa Chemicznego oraz Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, a od 1964 roku uzyskał tytuł Członka Honorowego tego stowarzyszenia. W 1962 roku zrezygnował z kierowania Zakładem Badania Żywności i Przedmiotów Użytku, jednak w 1970 roku został dyrektorem Instytutu Biofarmacji Akademii Medycznej w Warszawie. Ostatecznie przeszedł na emeryturę w 1973 roku.

Jego dorobek naukowy obejmował 91 prac doświadczalnych, 89 poglądowych, 10 podręczników oraz 8 skryptów. W wolnym czasie był promotorem 22 doktoratów oraz opiekunem 16 habilitacji. Stanisław Krauze zmarł w Warszawie i spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 141-II-12).

Publikacje

Wśród znaczących osiągnięć Stanisława Krauze w dziedzinie farmacji można znaleźć szereg publikacji, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy na temat żywności oraz przedmiotów użytku. Oto przegląd jego kluczowych dzieł:

• „Artykuły żywności i przedmioty użytku” (2 tomy 1946, 1964),
• „Podstawowe wskazówki do wykonywania kontroli żywności i przedmiotów użytku” (1949),
• „Bromatologia” (1967, 1975),
• „Artykuły żywności i przedmiotów użytku. Ustawodawstwo – Metody badania – Ocena” (1953), współautor M. Nikonorow,
• „Podręcznik analityka żywnościowego” (1962), współautorzy L. Piekarski, Z. Bożyk.

Ordery i odznaczenia

W dorobku Stanisława Krauze, farmaceuty o szerokim uznaniu, znajduje się imponujący zbiór odznaczeń oraz nagród, które potwierdzają jego znaczący wkład w dziedzinę farmacji oraz działalność na rzecz społeczeństwa.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955),
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1976),
• Medal Pamiątkowy Akademii Medycznej w Warszawie (1976),
• Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii (Das Grosse Goldene Ehrenzeichen) (Austria),
• Krzyż Oficerski „Pour la Recherche et l’Invention” (Francja).

Ogromna liczba wyróżnień świadczy o jego niezwykłej pracy oraz zaangażowaniu w rozwój społeczności.

---

Oceń: Stanisław Krauze (farmaceuta)

---