Pałac Scheiblerów w Łodzi

---

Historia

Historia pałacu Scheiblerów w Łodzi sięga lat 1824–1828, kiedy to przy regulacji osady Łódka planowano budowę zajazdu na przeznaczonej do tego posesji. Jednak po wybuchu powstania listopadowego, ówczesny właściciel parcela uciekł do Niemiec, zostawiając teren nieużytkowany. W 1844 roku, farbiarz Karol Gebhardt zakupił tę parcelę i przystąpił do budowy imponującego domu, który powstał według projektu utalentowanego budowniczego powiatu łęczyckiego, Ludwika Bethiera, przy współpracy z warszawskim architektem Stanisławem Balińskim.

Pod koniec lat 40. XIX wieku kamienica zdobyła reputację jako najpiękniejszy budynek przy ulicy Piotrkowskiej. Jej neoklasycystyczna elewacja była ożywiona ośmioma pilastrami, które oddzielały okna, a dwuspadowy dach, pokryty karpiówką, posiadał dwa kominy. Elewacja budynku zwieńczona była trójkątną facjatą, wykończoną blachą cynkową.

W 1852 roku nowym właścicielem kamienicy został Leonard Fessler, drukarz perkali, który zajmował ją przez blisko trzydzieści lat, prowadząc jednocześnie farbiarnię. W 1880 roku, Karol Scheibler, jeden z czołowych przemysłowców w Łodzi, nabył ten klasycystyczny dom dla swojej rodziny. Ważna była lokalizacja budynku, ponieważ zamykał on od strony zachodniej posiadłość Scheiblerów i stanowił ekskluzywną wizytówkę głównego traktu miasta.

Początkowo budynek planowany był dla córki Emmy oraz jej męża Jerzego von Kramsty, ale od 1886 roku jego mieszkańcem został syn Karol Scheibler junior, który był generalnym spadkobiercą rodzinnej firmy. Po wyjeździe Kramstów do Katowic, dom przeszedł na własność nowo powstałego Towarzystwa Akcyjnego Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera. W 1921 roku budynek został wyłączony z nowo powstałej spółki Scheibler & Grohman i powrócił w ręce prywatne spadkobierców Scheiblera.

Od 1956 roku pałac jest w użytkowaniu Politechniki Łódzkiej, a w jego wnętrzach znajduje się Wydział Organizacji i Zarządzania Politechniki Łódzkiej.

Architektura

Po śmierci Karola Scheiblera dokonano znacznej przebudowy pałacu. W prace zaangażowało się kilku architektów, w tym Hilary Majewski oraz Franciszek Chełmiński, którzy przyczynili się do nadania budynkowi jego współczesnego wyglądu.

W 1891 roku, na podstawie projektu Majewskiego, do obiektu dobudowano nową część północną z dwiema osiami, co przekształciło pałac w miejską rezydencję o neorenesansowym stylu. Dalsze przebudowy, które miały miejsce w latach 1894 i 1897, wprowadziły pseudobarokową formę z elementami eklektycznymi, które dzisiaj można podziwiać.

Kiedy w 1894 roku, pod kierunkiem Chełmińskiego, powiększono pałac o trzy osie w kierunku południowym, dodatkowo w narożniku wzniesiono wieżę zakończoną hełmem w kształcie ostrosłupa, pokrytego łuską z cynkowej blachy. Na szczycie znajdował się maszt z chorągiewką oraz datą 1894. Dwa lata później, w 1897 roku, nastąpiła kolejna rozbudowa, podczas której dodano parterową dobudówkę od północnej strony, w której urządzono salon od ulicy oraz ogród zimowy od podwórza.

Wnętrza pałacu były kiedyś niezwykle bogato dekorowane. Sztukatorskie sufity były pokryte polichromią, z której do dziś zachowały się jedynie fragmenty w niektórych pomieszczeniach. Efektowna główna klatka schodowa, z eleganckimi drewnianymi schodami oraz tralkową balustradą, była bogato wzbogacona witrażami, które niestety przetrwały jedynie fragmentarycznie.

Jednakże, mimo dawnych walorów, wnętrza zostały niemal całkowicie zniszczone. W kilku pokojach można jeszcze zauważyć pozostałości sztukaterii oraz różnorodne piece i kominki. Program układu wnętrz jest trudny do zrozumienia, ponieważ w wyniku działań późniejszych użytkowników, takich jak Studium Wojskowe Politechniki Łódzkiej, pałac zatracił wiele ze swojego pierwotnego charakteru oraz funkcji.

---

Oceń: Pałac Scheiblerów w Łodzi

---