Ewaryst Jakubowski

---

Życiorys

Ewaryst Jakubowski, urodzony w Wilnie, rozpoczął swoją edukację w lokalnej szkole powszechnej. Następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Państwowym im. J. Lelewela, gdzie w 1938 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a od 1938 roku związał się ze Szkołą Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie.

W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku służył w batalionie podchorążych Centrum Wyszkolenia Saperów, gdzie brał udział w obronie linii Kozienice – Maciejowice. Od 10 września pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu kompanii zmotoryzowanej saperów. 20 września 1939 roku przekroczył granicę z Węgrami, jednak został internowany w Esztergon Tabor. Udało mu się uciec, a przez Jugosławię dotarł do Francji 6 kwietnia 1940 roku. Tam wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, zostając przydzielonym do 3 batalionu saperów 3 Dywizji Piechoty w St. Gemmes.

Po upadku Francji, Jakubowski został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie od czerwca tego samego roku służył w 1 Samodzielnej Kompanii Saperów. Skierował się również do służby w kraju, gdzie przeszedł intensywne szkolenie w specjalności dywersyjnej. Uczestniczył w wielu kursach, w tym dywersyjno-strzeleckim (STS 25, Inverlochy), podstaw wywiadu (STS 31, Bealieu), a także kursach spadochronowych, prowadzenia pojazdów (samochody, motocykle) oraz prowadzenia walki konspiracyjnej. Został zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 24 sierpnia 1942 roku, a jego awans na podporucznika datowany był na 1 października 1942 roku.

W nocy 1/2 października 1942 roku wykonał skok spadochronowy do okupowanej Polski w ramach operacji lotniczej „Gimlet”. Wyszedł z samolotu Halifax W-7774 „T” (138 Dywizjon RAF) na placówkę odbiorczą „Zamek” 210, znajdującą się w okolicach Pawłowic i Życzyna, 16 km od Dęblina. Towarzyszyli mu m.in.: ppor. Marian Gołębiewski ps. Ster, ppor. Stanisław Jagielski ps. Gacek, por. Władysław Klimowicz ps. Tama, ppor. Ryszard Kowalski ps. Benga oraz ppor. Jan Poznański ps. Pływak.

Po skoku Jakubowski szybko dostosował się do realiów okupacyjnych. Od listopada 1942 roku pełnił funkcję oficera technicznego w oddziale Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych, znanej jako „Osa–Kosa”. W 1943 roku został najmłodszym oficerem administracyjno-technicznego Biura Studiów Kedywu z kryptonimem „Apteka”. Od września 1943 roku do stycznia 1944 roku pełnił rolę oficera Kedywu Okręgu Kielce AK, a następnie zarządzał bazą kielecką (zaopatrzenia) w Warszawie, która działała pod kryptonimem „Start IV”. W kwietniu 1944 roku rozpoczął pracę jako instruktor dywersji w Oddziale Dyspozycyjnym Kedywu „Broda 53” oraz w szkole dywersji pod kryptonimem „Zagajnik”.

W czasie powstania warszawskiego był adiutantem mjr. Jana Kajusa Andrzejewskiego ps. Jan, dowódcy Brygady Dywersji „Broda 53”, która tworzyła część Zgrupowania „Radosław”. Uczestniczył w ciężkich walkach na Woli, Muranowie oraz Starym Mieście. Jego życie zakończyło się tragicznie w nocy 31 dnia powstania warszawskiego, gdy podczas walk przy ul. Bielańskiej starał się przedostać ze Starego Miasta do Śródmieścia. Miał zaledwie 24 lata. W tym samym czasie poległy także inne znane postacie, takie jak Czesław Nantel, Józef Hłasko, Jan Kajus Andrzejewski i Stefan Kowalewski.

Jakubowski został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze żołnierzy batalionu „Zośka” (kwatera A20-5-13). Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Orderem Virtuti Militari na mocy rozkazu Dowódcy AK nr 512 z dnia 2 X 1944 roku, a jego nr krzyża to 13377.

Upamiętnienie

W roku 1980, w lewej nawie kościoła św. Jacka znajdującego się przy ul. Freta w Warszawie, miało miejsce odsłonięcie tablicy upamiętniającej żołnierzy Armii Krajowej. Tablica ta została poświęcona cichociemnym – spadochroniarzom z Anglii oraz Włoch, którzy oddali życie w imię walki o niepodległość Polski. Pośród wymienionych na tablicy 110 poległych cichociemnych, znajduje się również Ewaryst Jakubowski.

---

Oceń: Ewaryst Jakubowski

---