Jolanta Lange

---

Życiorys

Jolanta Lange urodziła się 18 września 1949 roku. Jest córką Juliana, który w 1948 roku zmienił nazwisko z Lange na Pławski, oraz Łucji Szperling. Rozpoczęła naukę na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie napisała pracę magisterską na temat równouprawnienia kobiet i mężczyzn w wykonywanych zawodach. W Instytucie Badań Pedagogicznych w Warszawie uzyskała stopień doktora socjologii. Pracowała jako adiunkt w Instytucie Kształcenia Nauczycieli w Łodzi i publikowała artykuły dotyczące edukacji w tygodniku społeczno-kulturalnym „Odgłosy”. Przed wprowadzeniem stanu wojennego przystąpiła do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, gdzie była przewodniczącą koła w Instytucie Badań Pedagogicznych.

Jej mężem został Andrzej Gontarczyk, który pełnił rolę kierownika Przedsiębiorstwa Rozpowszechniania Filmów i kierownika łódzkich kin „Gdynia” oraz „Wisła”. W 1982 roku małżeństwo wyjechało do Republiki Federalnej Niemiec, otrzymując niemieckie obywatelstwo. W 1984 roku przystąpili do Chrześcijańskiej Służby Wyzwolenia Narodów, kierowanej przez ks. Franciszka Blachnickiego. W ich działalności w tej organizacji przyczyniło się także wydawnictwo „Maximilianum”, gdzie Jolanta była kierownikiem, a Andrzej nadzorcą technicznym. Wydawano tam pismo „Prawda Krzyż Wyzwolenie”, w którym publikowała także Jolanta.

30 czerwca 1985 roku została wybrana prezesem Chrześcijańskiej Służby Wyzwolenia Narodów i jednocześnie pełniła funkcję sekretarza, podczas gdy Andrzej Gontarczyk został doradcą ks. Blachnickiego. W grudniu tego samego roku dołączyła do Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. 1 sierpnia 1986 roku zaczęła pełnić funkcję delegata rządu RP na uchodźstwie w Carlsbergu oraz okolicach, podlegając dr. Wincentemu Broniwojowi-Orlińskiemu, który był delegatem na teren całej RFN.

Działalność na rzecz wywiadu PRL i śmierć księdza Blachnickiego

Z czasem wśród członków ruchu zaczęły pojawiać się głosy krytyczne wobec Gontarczyków, dotyczące ich rzekomej roli w osłabieniu działalności organizacji. Pojawiły się także sugestie o ich współpracy z komunistycznymi służbami. Ksiądz Blachnicki, świadomy doniesień o ich agenturalnej działalności, obiecał 26 lutego 1987 roku, że w ciągu dwóch dni przedstawi niezbite dowody. Następnego dnia Gontarczycy spotkali się z duchownym, a kilka godzin później ks. Blachnicki niespodziewanie zmarł. Jego śmierć oficjalnie przypisano zatorowi płucnemu, aczkolwiek niektórzy świadkowie sugerowali, że podczas spotkania doszło do kłótni.

Po tej tragedii Gontarczyków w Carlsbergu pozostało przez około rok. Odeszli z ruchu po Walnym Zebraniu 22 listopada 1987 roku, kiedy to zaczęto ich oskarżać o agenturalną działalność. W kwietniu 1988 roku rzecznik rządu Zbigniewa Messnera, Jerzy Urban, ogłosił powrót Andrzeja Gontarczyka i jego żony Jolanty do Polski po sześciu latach. Informacje o agenturalnej przeszłości Jolanty Gontarczyk potwierdziły się, a po powrocie do kraju pracowała chwilowo w Akademii Nauk Społecznych.

Dokumenty z lat 70. XX wieku potwierdzają, że była zwerbowana do współpracy z Służbą Bezpieczeństwa, a oboje Gontarczycy działali jako agenci, mając na celu inwigilację środowiska „Solidarności” w RFN. W 1988 roku byli zmuszeni uciekać z Niemiec, a w tym samym roku niemiecka prokuratura wszczęła postępowanie w związku z podejrzeniem szpiegostwa, przy czym Gontarczycy pozostawili po sobie osobiste rzeczy w wynajmowanym mieszkaniu, co przyczyniło się do interwencji niemieckich służb.

Informacje o przeszłości Jolanty Gontarczyk zaczęły pojawiać się w mediach w 1999 roku, kiedy Krzysztof Janik z SLD stwierdził, że jej przeszłość to sprawa wewnętrzna. Po publikacji tygodnika „Wprost” w 2005 roku, która dotyczyła agenturalnej działań pary, Jolanta zrezygnowała z pracy w MSWiA. Śledztwo w sprawie śmierci ks. Blachnickiego zostało umorzone w 2006 roku, a Gontarczycy przyznali się do współpracy z SB. W 2023 roku IPN ogłosił, że śmierć ks. Blachnickiego była skutkiem zabójstwa, jednak odpowiedzialność Gontarczyków pozostaje przedmiotem badań.

Zaangażowanie w ruch feministyczny i antydyskryminacyjny

Na początku III Rzeczypospolitej Jolanta Lange aktywnie włączyła się w ruch feministyczny. Pełniła funkcję sekretarza generalnego w założonej w 1990 roku Demokratycznej Unii Kobiet w latach 1991–1994 i 1994–1997, a w 1997 roku została wiceprzewodniczącą. Była także zaangażowana w inicjatywy na rzecz legalizacji aborcji oraz prawnej legalizacji związków homoseksualnych w latach 90. XX wieku.

W 1997 roku bez powodzenia kandydowała do Sejmu RP III kadencji z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zdobywając 5409 głosów. Natomiast w 1998 roku uzyskała mandat radnej Sejmiku Województwa Mazowieckiego, a w latach 2001–2002 odpowiadała w Zarządzie Województwa Mazowieckiego za sprawy kultury. W kolejnych wyborach samorządowych w 2002 roku bezskutecznie ubiegała się o reelekcję. W 2004 roku została zastępcą dyrektora Departamentu Administracji Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, odpowiadając za nadzór administracji rządowej oraz kwestie antykorupcyjne. Była także inicjatorką Kongresu Kobiet SLD oraz członkiem zespołu strategii programowej partii w 2005 roku.

Obecna działalność

W chwili obecnej pełni rolę wiceprezesa Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Pro Humanum, które współzakładała w 2006 roku, a wcześniej była jego prezesem. W 2010 roku skoncentrowała się na projekcie Warszawa Różnorodna, który dotyczy problematyki związanej z LGBTQ, osobami niepełnosprawnymi oraz przeciwdziałaniem dyskryminacji. Przewodniczyła warszawskiej Komisji Dialogu Społecznego ds. Równego Traktowania i uczestniczyła w organizacji Dni Różnorodności w Warszawie.

Brała udział w opracowaniu Krajowego Programu Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Związanej z Nimi Nietolerancji na lata 2004-2009. Prowadzi wykłady poświęcone stereotypom, wielokulturowości, a także zarządzaniu różnorodnością i ćwiczy warsztaty antydyskryminacyjne. Koordynuje projekty dotyczące równego traktowania i ochrony praw człowieka oraz jest współautorką Poradnika Antydyskryminacyjnego dla funkcjonariuszy Policji. Działalność jej stowarzyszenia istniała dzięki wsparciu warszawskiego samorządu.

Jolanta Lange od wielu lat współpracuje z Centrum Wielokulturowym w Warszawie, koncentrując się na prawach uchodźców i migrantów. Jej zaangażowanie wzrosło w odpowiedzi na wojnę na Ukrainie, kiedy to intensywnie pomagała uchodźcom z tego kraju.

Życie osobiste

Jolanta Lange przeszła przez trudny okres w swoim życiu osobistym, gdyż była w związku małżeńskim z Andrzejem Gontarczykiem, jednak ich relacja zakończyła się rozwodem. Para ma syna, który zdecydował się na karierę w medycynie i stał się lekarzem.

W swoich wolnych chwilach, Jolanta z zapałem oddaje się tańcu, traktując go jako swoje ulubione hobby. Warto również zaznaczyć, że jest pasjonatką podróży, co znakomicie uzupełnia jej styl życia.

Odznaczenia

Na mocy decyzji Prezydenta RPAleksandra Kwaśniewskiego z dnia 6 marca 1997 roku, Jolanta Lange otrzymała Srebrny Krzyż Zasługi. To wyróżnienie zostało przyznane za jej znaczące osiągnięcia w działalności społecznej.

---

Oceń: Jolanta Lange

---