Stary Rynek w Łodzi

---

Ukształtowanie

Stary Rynek w Łodzi ma postać dużego placu, którego kształt przypomina prostokąt o wymiarach mniej więcej 105 na 85 metrów. Z trzech stron – czyli od północy, wschodu i zachodu – otaczają go charakterystyczne kamienice, które posiadają podcienia, dodając uroku całemu miejscu.

Budynki znajdujące się po zachodniej stronie placu są oddzielone od jego obszaru przez przebiegającą ulicę Zgierską, co wpływa na unikalny charakter tej części miasta. Natomiast od południa przylega do placu Park Staromiejski, który stanowi doskonałe uzupełnienie tego historycznego miejsca.

Historia

Stary Rynek, otaczający obszar, jest miejscem historycznym, które było świadkiem najwcześniejszego osadnictwa, a jego dalszy rozwój przyczynił się do powstania współczesnej Łodzi.

Do początku XIX wieku, a dokładniej w latach 1821-1823, dokonano istotnych zmian w układzie przestrzennym tej części miasta, regulując nową osadę, znaną jako Nowe Miasto. W tym czasie nowe centrum, Rynek Nowego Miasta, zostało ulokowane kilka set metrów na południe, a Stary Rynek pełnił funkcję rolniczego serca Łodzi. Wokół placu występowała drewniana zabudowa miejska, a ratusz z tego okresu również był drewniany.

Na południe od Rynku znajdowała się rzeka Łódka, która na tym etapie tworzyła staw, otaczający młyn. W miarę upływu lat, na początku XIX wieku, drewniane konstrukcje ustąpiły miejsca murowanym, klasycystycznym kamienicom, co diametralnie zmieniło obraz okolicy. Wówczas tereny te zamieszkiwała głównie społeczność żydowska, w tym Kalman Poznański, znany z przemysłowego sukcesu swojego syna, Izraela Poznańskiego.

Okres II wojny światowej przyniósł ze sobą tragiczne zmiany, ponieważ obszar zasiedlony przez Żydów stał się częścią łódzkiego getta. Po jego likwidacji wiele budynków znajdujących się w okolicy Rynku uległo zniszczeniu, a rozbiórki były kontynuowane przez władze polskie po 1945 roku, które dążyły do nadania placowi nowego wyglądu architektonicznego.

Zmiany te przyczyniły się do powstania nowej zabudowy Starego Rynku, której projekty w stylu uproszczonego historyzmu socrealistycznego zrealizowano do połowy lat 50. XX wieku. Charakterystyczne dla tego okresu były trzy kondygnacje budynków, stromych dachów oraz podcieni na parterze, co stworzyło nową, kameralną formę przestrzeni, chociaż historyczny charakter Rynku zanikł wskutek braku rozbudowy pierzei południowej.

Opracowaniem projektu zabudowy Starego Miasta i Starego Rynku w Łodzi zajął się Ryszard Karłowicz wraz z zespołem projektowym, co nadało miejscu nową tożsamość. Z biegiem lat, zasady urbanistyczne zmieniały postrzeganie Rynku, które zyskało bardziej „osiedlowy” charakter, oddzielające je od ścisłego centrum miasta i wprowadzając Park Staromiejski, co desakralizowało dawny, centralny i komercyjny charakter placu.

W 1964 roku na Rynku stanął pomnik Juliana Marchlewskiego, który został usunięty w pierwszej połowie lat 90. XX wieku. W 1998 roku umieszczono na rynku głaz z tablicą, upamiętniający 575 rocznicę nadania Łodzi praw miejskich. W lutym 2008 roku władze miasta przyjęły koncepcję zagospodarowania przestrzennego, która zakładała zamknięcie południowej strony Starego Rynku budynkiem delegatury urzędu miasta Łódź-Bałuty oraz budowę pomnika konnego króla Władysława Jagiełły na placu, zgodnie z założeniami nowego projektu.

---

Oceń: Stary Rynek w Łodzi

---