Ulica Brzezińska w Łodzi

---

Ulica Brzezińska w kulturze

Fragment ten przedstawia dramatyczny exodus mieszkańców Łodzi, którzy we wrześniu 1939 roku zmuszeni byli uciekać przez Szosę Brzezińską. Ta sytuacja, opisana w powieści autorstwa Zbigniewa Bressy, odzwierciedla tragiczną rzeczywistość tamtych czasów. Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki autor ukazuje ból i cierpienie ludzi, którzy bez względu na wszystko, musieli opuścić swoje domy.

Na drogach pojawiły się osoby z tobołami na plecach. Szli, powłócząc nogami, zgarbieni, z wyrazem rezygnacji na twarzach. Kobiety w kwiecistych chustach pchały wózki, mężczyźni dźwigali ocalały dobytek. Furmanki załadowane rupieciami wlokły się wolno, podskakując na nierównościach, trzęsąc się i chwiejąc. Za kolumną podążały wyleniałe koty i wychudzone psy. Karawana pogrążonych w rozpaczy ludzi kierowała się szosą brzezińską na Warszawę. Do ewakuujących się cywilów strzelały niemieckie samoloty, powodując sporo ofiar.

Zbigniew Bressa, Poświata.

Obiekty

Wzdłuż ulicy Brzezińskiej w Łodzi znajduje się wiele interesujących obiektów, które mają dużą wartość historyczną i gospodarczą.

Na przykład, pod numerem 4 swoją siedzibę ma centrala firmy „INS-EL” Sp. z o.o. sp. k.. Firma ta od 2011 roku rozwija swoją działalność oraz prowadzi hurtownię elektroinstalacyjną. W przeszłości obiekt ten był miejscem działalności znanej fabryki kosmetyków Laboratorium Kolastyna S.A. Po zakończeniu produkcji w 2004 roku przeniesionej do Krakowa, w lokalu funkcjonował jedynie magazyn. Po tym, jak ogłoszono upadłość pod nazwą Miraculum S.A., w połowie 2011 roku nieruchomości przy ul. Brzezińskiej oraz Beskidzkiej nabyła firma „INS-EL” za 10,6 mln zł netto.

W budynku oznaczonym numerem 5/15 mieści się Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Włókiennictwa, mieszczący się w obiektach po byłych Zakładach Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”, zwanych również „Feniks II”.

Centrum Handlowe „M1” znajduje się pod numerem 27/29 i jest zarządzane przez firmę Metro AG, stanowiąc ważny punkt dla mieszkańców oraz odwiedzających Łódź.

Warto również zwrócić uwagę na bar „Góralska Chata”, znajdujący się pod adresem nr 124, przy skrzyżowaniu z ul. Karkonoską. To miejsce, prowadzone przez Mariusza Daszkiewicza i Elżbietę Ojrowską-Daszkiewicz, oferuje ośrodek jeździecki oraz minizoo. W przeszłości mieszkali tam egzotyczni goście, tacy jak wielbłąd, kuce, miniaturowe kozy, osły, lamy oraz owce wrzosówki.

Numer 196 to aktualnie nieczynna żwirownia – Kopalnia Nowosolna, która należy do firmy Kopalnie Surowców Mineralnych „Kosmin” Sp. z o.o., z siedzibą w Bielanach Wrocławskich, wchodzącej w skład spółki Eurovia Kruszywa S.A., stanowiącej część francuskiego koncernu Vinci Construction.

Na uwagę zasługuje także Rynek Nowosolna, które jest jedynym zachowanym przykładem tzw. słonecznego skrzyżowania w Polsce, znanym również jako promieniste. To wyjątkowe miejsce, zbudowane prawdopodobnie w 1806 roku, ma formę ośmioramiennej gwiazdy. Od ul. Brzezińskiej, która przecięta jest równoleżnikowo, odchodzi pięć innych ulic: Grabińska (na północ), Byszewska (na północny wschód), Wiączyńska (na południowy wschód), Jugosłowiańska (na południowy zachód) oraz Jana Kasprowicza (na północny zachód). Dodatkowo z południa dochodzi ulica Pomorska, która kończy się w tym miejscu.

Zarówno układ przestrzenny Nowosolnej, jak i sam Rynek zostały wpisane do gminnej ewidencji zabytków Łodzi. Pomimo iż według raportu Policji z 2005 roku, skrzyżowanie to było dobrze zorganizowane i nie znajdowało się w pierwszej dziesiątce najniebezpieczniejszych miejsc na Bałutach, w 2017 roku Rada Osiedla Nowosolna zdecydowała się na negatywną opinię odnośnie ewentualnego zniszczenia zabytkowych dróg. W sierpniu 2019 roku wojewoda łódzki Zbigniew Rau złożył wniosek do wojewódzkiego konserwatora zabytków, w sprawie wykreślenia skrzyżowania z ewidencji, co otworzyłoby możliwość jego przebudowy na rondo. Wniosek ten został zaakceptowany, a od 28 lutego 2020 roku, układ przestrzenny Nowosolnej nie figuruje już w gminnej ewidencji zabytków Łodzi.

Numeracja i kody pocztowe

Ulica Brzezińska w Łodzi posiada szczegółowy system numeracji budynków oraz przypisane kody pocztowe, co ułatwia orientację w lokalizacji. Oto kluczowe informacje dotyczące numeracji:

• numery parzyste obejmują zakres od 4 do 346,
• numery nieparzyste wahają się od 1 do 307.

Dodatkowo, ulica ta posiada różne kody pocztowe, które są przypisane do konkretnych zakresów numerów. Poniżej przedstawiamy szczegóły kodów pocztowych:

• 92-103 dla numerów nieparzystych od 1 do 41 i parzystych od 4 do 48,
• 92-111 dla numerów nieparzystych od 45 do 101 oraz parzystych od 50 do 86,
• 92-118 dla numerów nieparzystych od 103 do 131 oraz parzystych od 88 do 154,
• 92-703 dla numerów nieparzystych od 133 do 243 oraz parzystych od 156 do 282,
• 92-776 dla numerów nieparzystych od 245 do 307 oraz parzystych od 284 do 346.

Komunikacja miejska

Stan obecny

Na ulicy Brzezińskiej kursują autobusy obsługujące komunikację miejską MPK – Łódź. Obecnie dostępnych jest 8 linii dziennych (w tym 5 podmiejskich) oraz 2 nocne, które operują na stałych trasach, według stanu na grudzień 2024. Należy pamiętać, że ewentualne zmiany dotyczące tras czy wprowadzenie linii zastępczych mogą dokonywać aktualizacji w tym rozkładzie.

W przypadku dziennych linii, przedstawiają się one następująco:

• „53A” – od 2 kwietnia 2017 roku – z dworca Łódź Fabryczna do Nowosolnej, a następnie na trasie powrotnej do dworca,
• „53B” – od 2 kwietnia 2017 roku – łącząca Łódź Fabryczną z Brzezinami, funkcjonująca na całej długości ulicy,
• „64” – od 2 kwietnia 2017 roku – kursująca z Bałuckiego Rynku do Zarzewa,
• „81” – od 1 lutego 2000 roku – z pętli w pobliżu cmentarza przy ul. Szczecińskiej w kierunku Centrum Handlowego „M1”,
• „88A”, „88B”, „88C”, „88D” – uruchomione 1 lipca 2023 roku – obsługujące trasy do Łukaszewa, Skoszew oraz Kalonki.

Jeśli chodzi o linie nocne, to są to:

• „N7A” – funkcjonująca od lipca 2017 roku, kursująca z Retkini do Nowosolnej,
• „N7B” – również od lipca 2017 roku, łącząca Retkinię z zajezdnią tramwajową ET1 przy ul. Telefonicznej.

W przeszłości

W historii ulicy Brzezińskiej, kursowały również różne linie autobusowe, w tym:

Linie dzienne MPK – Łódź:

_
Nr linii	Okres kursowania		Relacja		Odcinek kursowania		Źródła
	od	do	z pętli…	w kierunku pętli…	od	do
„52”	1 grudnia 1955	2 grudnia 1956	„Wojska Polskiego/Brzezińska”	„Janosika/Wyżynna”	wiadukt nad linią kolejową nr 16	ul. Janosika	_
	3 grudnia 1956	28 lipca 1981	pl. Henryka Dąbrowskiego	„Janosika/Wyżynna” („Brzezińska/Olkuska”)		ul. Janosika (ul. Olkuska)
„53”	1 stycznia 1988	31 maja 2009	pl. Henryka Dąbrowskiego	Nowosolna		Rynek Nowosolna	_
	1 czerwca 2009	15 października 2011	dworzec Łódź Fabryczna
	16 października 2011	30 listopada 2011	ul. Węglowa
	1 grudnia 2011	22 kwietnia 2012		Brzeziny		granica miasta
	23 kwietnia 2012	1 kwietnia 2017	pl. Henryka Dąbrowskiego
„53A”	1 grudnia 2011	22 kwietnia 2012	ul. Węglowa	Nowosolna		Rynek Nowosolna	_
	23 kwietnia 2012	1 kwietnia 2017	pl. Henryka Dąbrowskiego
„53C”	2 kwietnia 2017	30 czerwca 2023	dworzec Łódź Fabryczna	Skoszewy		ul. Marmurowa	_
„53D”				Kalonka			_
„53E”				„Zjazdowa/Łukaszewska”		ul. Zjazdowa	_
„54”	4 grudnia 2000	1 kwietnia 2017	ul. Wydawnicza	Natolin	Rynek Nowosolna	granica miasta	_
„54C”	2 kwietnia 2017	30 czerwca 2023		Lipiny			_
„54D”				Natolin			_
„64”	14 października 1968	9 listopada 1975	park im. „Promienistych” (ob. park im. Szarych Szeregów)	„Niciarniana/Nowogrodzka”	wiadukt nad linią kolejową nr 16	ul. Janosika	_
	10 listopada 1975	16 listopada 1975	dworzec PKS Północny
	17 listopada 1975	3 kwietnia 1977		ul. Lodowa (Fabryka Dywanów „Dywilan”)
	4 kwietnia 1977	1 listopada 1983		„Kowalszczyzna/Wedmanowej (ob. Ossendowskiego)”
	2 listopada 1983	5 maja 1996		„Felińskiego/Kruczkowskiego”
	6 maja 1996	31 grudnia 2000		„Rokicińska/Puszkina”
	1 stycznia 2001	1 kwietnia 2017		Widzew Wschód
„67”	20 grudnia 1976	9 sierpnia 1995	pl. Henryka Dąbrowskiego	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)		ul. Śnieżna (ul. Zjazdowa, ul. Olkuska)	_
	10 sierpnia 1995	1 kwietnia 2017		„Zjazdowa/Łukaszewska”		ul. Zjazdowa
„68”	20 grudnia 1976	19 listopada 1982	pl. Henryka Dąbrowskiego	„Brzezińska/Olkuska”		ul. Olkuska	_
„81”	15 sierpnia 1977	13 września 1981	„Teresy/Szczecińska”	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)		ul. Śnieżna	_
	14 września 1981	27 października 1997	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)
	28 października 1997	31 stycznia 2000	„Szczecińska/cmentarz”	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)
„81bis”	15 sierpnia 1977	13 września 1981	„Teresy/«Fabryka Domów»”				_
	14 września 1981	28 lutego 1993	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)
„87”	1 marca 1993	27 października 1997	„Wersalska/Szczecińska”	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)			_
	28 października 1997	31 stycznia 2000	„Szczecińska/cmentarz”
	1 lutego 2000	1 kwietnia 2017		Centrum Handlowe „M1”
„88”	1 stycznia 2001	15 lutego 2004	dworzec PKS Północny	Kalonka		ul. Marmurowa	_
	16 lutego 2004	9 kwietnia 2006		Skoszewy		ul. Marmurowa
	10 kwietnia 2006	28 marca 2008	pl. Henryka Dąbrowskiego
	29 marca 2008	1 kwietnia 2017	dworzec PKS Północny
„88A”	16 lutego 2004	9 kwietnia 2006		Kalonka		ul. Marmurowa	_
	10 kwietnia 2006	28 marca 2008	pl. Henryka Dąbrowskiego			ul. Marmurowa
	29 marca 2008	14 października 2012	dworzec PKS Północny
	15 października 2012	1 kwietnia 2017		Kalonka (Centrum Ojca Pio)
„94”	15 października 2012	1 kwietnia 2017	pl. Henryka Dąbrowskiego	Nowosolna		Rynek Nowosolna	_

Linie dzienne pospieszne:

• „68” – działała od 20 listopada 1982 roku do 4 lutego 1983 roku, kursując z pl. Henryka Dąbrowskiego do pętli „Brzezińska/Olkuska”,
• „352” – działała od lutego 1983 do sierpnia 1985 roku, łącząc te same przystanki.

Linie podmiejskie oraz nocne:

_
Nr linii	Okres kursowania		Relacja		Odcinek kursowania		Źródła
	od	do	z pętli…	w kierunku pętli…	od	do
„251”	1 lutego 1983	31 grudnia 1987	pl. Henryka Dąbrowskiego	Nowosolna	wiadukt nad linią kolejową nr 16	granica miasta	_
„255”	1 lutego 1983	7 kwietnia 1991	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)	Kalonka	ul. Śnieżna	ul. Marmurowa	_
	8 kwietnia 1991	31 grudnia 2000	dworzec PKS Północny		wiadukt nad linią kolejową nr 16
„264”	3 września 1990	7 kwietnia 1991	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)	Niesułków	ul. Śnieżna	granica miasta	_
	8 kwietnia 1991	11 września 1991	dworzec PKS Północny	Skoszewy	wiadukt nad linią kolejową nr 16
	12 września 1991	31 maja 1992		Niesułków
	1 czerwca 1992	31 lipca 1992		Skoszewy
„C”	1 marca 1943	czerwiec 1944	Litzmannstadt	Löwenstadt	brak dokładnej informacji		_

_
Nr linii	Okres kursowania		Relacja		Odcinek kursowania		Źródła
	od	do	z pętli…	w kierunku pętli…	od	do
„251”	1 września 1976	31 stycznia 1983	pl. Henryka Dąbrowskiego	Nowosolna	wiadukt nad linią kolejową nr 16	granica miasta	_
„255”	3 stycznia 1983	31 stycznia 1983	„Brzezińska/Śnieżna” (Zakłady Przemysłu Pończoszniczego „Feniks”)	Kalonka	ul. Śnieżna	ul. Marmurowa	_
„A”	7 marca 1959	31 marca 1959	„Wojska Polskiego/Brzezińska”	Nowosolna	wiadukt nad linią kolejową nr 16	granica miasta	_
	1 kwietnia 1959	31 sierpnia 1976	pl. Henryka Dąbrowskiego

Warto także zaznaczyć, iż w przeszłości funkcjonowały również bezpłatne linie na trasach Centrum Handlowego „M1”, które były dostępne do 2015 roku.

W pobliżu

W okolicach ulicy Brzezińskiej w Łodzi znajduje się wiele interesujących miejsc, które warto poznać:

• Zespół cmentarzy na Dołach, który ma swoje korzenie w 1896 roku, usytuowany między ulicami Wojska Polskiego, Doły, Telefoniczną oraz al. Grzegorza Palki. W jego skład wchodzi kilka cmentarzy, w tym komunalny (dawny ewangelicko-augsburski) z Aleją Zasłużonych, cmentarz rzymskokatolicki św. Wincentego a Paulo, cmentarz wojskowy św. Jerzego, cmentarz prawosławny św. Aleksandra Newskiego, a także cmentarze różnych wyznań, takich jak Kościół Chrześcijan Baptystów oraz Kościół Zielonoświątkowy. Do nekropolii można dotrzeć ulicą Wojska Polskiego, oddaloną o około 600 m od wiaduktu nad linią kolejową nr 16,
• tereny byłego niemieckiego obozu pracy wychowawczej na Sikawie (niem. Arbeitserziehungslager, AEL), zlokalizowanego przy Am Bach 40 (obecnie ul. Beskidzkiej 54), który funkcjonował od około 12 marca 1943 roku do 18 stycznia 1945 roku. Po wojnie teren ten gościł kolejno: oboz jeniecki NKWD (od 19 stycznia do połowy kwietnia 1945 roku), oboz „filtracyjny” dla volksdeutschów (od połowy kwietnia 1945 roku do początku października 1948 roku), oboz jeniecki dla niemieckich oficerów (od października 1948 roku do końca 1950 roku) oraz Ośrodek Pracy Więźniów „Sikawa” (od 1955 roku), który przekształcono po 1964 roku w Zakład Karny Sikawa – Łódź, a po 1975 roku w istniejący Zakład Karny nr 1 w Łodzi. Do miejsca tego prowadzi ul. Kłodzka, oddalona o około 150 m od skrzyżowania z ul. Brzezińską,
• Schronisko dla Zwierząt w Łodzi, usytuowane przy ul. Marmurowej 4, będące jednostką organizacyjną Miasta Łodzi;
• wzgórze „Radary” – najwyższy punkt Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich oraz Wzniesień Południowomazowieckich, o wysokości 284,1 m n.p.m., które powstało w wyniku zlodowacenia środkowopolskiego. W bliskiej okolicy znajdują się ruiny bazy radzieckiej stacji łączności troposferycznej, a być może również radiolokacyjnej, przekazanej stronie polskiej 26 maja 1993 roku. Do wzgórza można dotrzeć ulicą Adama Hanuszkiewicza, która znajduje się około 1730 m od skrzyżowania z ul. Brzezińską.

---

Oceń: Ulica Brzezińska w Łodzi

---