Jerzy Stawski


Jerzy Włodzimierz Stawski, znany również pod pseudonimem „Lubicz”, odgrywał ważną rolę w historii Polski XX wieku. Urodził się 1 stycznia 1927 roku w Łodzi, a swoje życie zakończył w tym samym mieście 28 lipca 2022 roku.

Stawski był nie tylko kapitanem Wojska Polskiego, ale również żołnierzem Armii Krajowej, instytucji, która odegrała kluczową rolę w walce o wolność Polski w czasie II wojny światowej. Dodatkowo był członkiem Konspiracyjnego Wojska Polskiego, co pokazuje jego determinację w dążeniu do niepodległości kraju.

Oprócz swoich działalności wojskowych, Jerzy Stawski był także zdolnym artystą malarzem, który tworzył sztukę pełną emocji oraz historii.

Życiorys

Jerzy Stawski, syn Stanisława oraz Stefanii, z domu Berezka, spędził swoje młodzieńcze lata w Łodzi, gdzie uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 76. W jego życiu ważną rolę pełniła harcerska społeczność, jako że był członkiem 20 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej. W dramatycznym okresie od 1 do 8 września 1939 roku brał aktywny udział w Pogotowiu Wojennym Harcerzy, a później w Szarych Szeregach o kryptonimie „Kominy”. W tym czasie zajmował się ochroną ujęć wody, a także przeszedł przeszkolenie wojskowe, co pozwoliło mu na działalność wywiadowczą oraz kolportaż tajnej prasy.

W dniu 1 lutego 1943 roku, Jerzy Stawski został zaprzysiężony przez Wacława Wrońskiego „Babinicza” na żołnierza Armii Krajowej. Do lipca 1944 roku był przydzielony do jednostki dywersyjno-sabotażowej „Żubr”, gdzie pełnił funkcje łącznika oraz żołnierza. Jego brat, Janusz Stawski ps. „Poręba”, także uczestniczył w działaniach w zakresie wywiadu oraz małego sabotażu na terenie Obwodu Radomsko AK.

Stawski brał czynny udział w likwidacji szefa Gestapo w Radomsku, Willi Bergera, 25 maja 1943 roku. W wyniku tej akcji został aresztowany i przetrzymywany w więzieniu w radomskim ratuszu. Szybko jednak uwolniono go z uwagi na obawy przed odwetowymi działaniami okupanta, co zostało zapowiedziane przez Sojczyńskiego. W dniach 7–8 sierpnia 1943 roku, Jerzy brał udział w akcji uwolnienia więźniów z radomszczańskiego aresztu, w tym 41 żołnierzy AK oraz 10 Żydów, w ramach plutonu ubezpieczeniowego pod dowództwem porucznika Jana Kalety „Postracha”.

Od sierpnia 1944 roku Stawski był częścią I batalionu 27 pułku piechoty Armii Krajowej „Wiesław”, działającego w ramach Korpusu „Jodła”, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy drużyny. Działał on aktywnie podczas akcji „Burza”, dowodzonej przez kapitana Sojczyńskiego. W trakcie operacji, która miała miejsce na terenie Inspektoratu Częstochowskiego AK, Stawski stoczył liczne potyczki z Niemcami oraz brał udział w akcjach zaopatrzeniowych.

W październiku 1944 roku brał udział w akcji na „Mazowię” pod przewodnictwem Janusza Betlińskiego „Śmiałego”, skupiając się głównie na działaniach mających na celu zniszczenie linii łączności okupanta. Z powodzeniem zakończył swoje działania i 10 października 1944 roku został awansowany na stopień kaprala przez ppłk. Franciszka Polkowskiego „Korsaka”. W nowym roku, 1 stycznia 1945 roku, walczył w bitwie pod Katarzynowem, gdzie znajdował się w grupie żołnierzy ochrony angielskiej misji wojskowej FRESTON.

Jerzy Stawski wziął udział w wielu walkach swojego zgrupowania aż do momentu, gdy wojska sowieckie wkroczyły na teren Polski. Po 17 stycznia 1945 roku przebywał w lesie, w jednostce pod dowództwem porucznika Karola Kutnickiego „Kruka”. Po wojnie zamieszkał w Łodzi, gdzie skończył szkołę handlową. Niestety, będąc poszukiwanym przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, przerwał studia na Uniwersytecie Łódzkim i zaczął się ukrywać. Ostatnie lata swojego życia spędził w Łodzi, będąc jednocześnie bohaterem Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” organizowanego w wielu miastach w Polsce oraz na świecie.

Odznaczenia

Jerzy Stawski, wybitny przedstawiciel swojego pokolenia, otrzymał szereg wyróżnień za swoje zasługi i odwagę w trudnych czasach. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:

  • krzyż walecznych,
  • krzyż kawalerski orderu odrodzenia polski,
  • krzyż armii krajowej,
  • medal wojska,
  • krzyż walki o niepodległość „antyk”,
  • krzyż kampanii wrześniowej,
  • krzyż konspiracyjnego wojska polskiego,
  • medal „za udział w wojnie obronnej 1939”,
  • złoty medal warszyca,
  • honorowa złotą odznaką korpusu ak „jodła”,
  • sygnet niepodległości.

Przypisy

  1. Andrzej Janecki: Pożegnaliśmy kapitana Jerzego Stawskiego. Urząd miasta Łodzi, 04.08.2022 r. [dostęp 14.12.2022 r.]
  2. Ostatni żyjący żołnierz wyklęty: Celem mojego życia było służyć Bogu i ojczyźnie [online], www.tvp.info, 28.02.2019 r. [dostęp 30.04.2021 r.]
  3. Statuetka „Sygnet Niepodległości” nadana 07.09.2017 r. podczas IX edycji Festiwalu Filmowego „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci”.
  4. J. Stawski, Życiorys, Łódź 12.06.2017 r. Maszynopis w archiwum autora.
  5. Z. Zieliński, Akcje zbrojne i wywiadowcze, o których świat dowiedział się z komunikatów wojennych radia BBC, „Niepodległość i Pamięć” nr 22, 2006 r., s. 73–76.
  6. Biogram płk. Karola Kutnickiego „Kruka”. Z. Zieliński, Z Polski do Polski przez Związek Radziecki: prawdziwe polskie drogi, „Niepodległość i Pamięć” 2/3 (4) 1995, s. 143–148.
  7. Gen. Okulicki i misja Special Operations Executive Freston. [dostęp 14.10.2017 r.]
  8. Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/83/Kpt_Stawski.jpg.
  9. Zaświadczenie weryfikacyjne (wyciąg z akt personalnych) nr 7332/79. Główna Komisja Weryfikacyjna. Zarząd Główny Koła AK. Londyn, 01.08.1979 r. Wydane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych 23.07.1993 r.
  10. Wniosek o weryfikację odznaczenia – Krzyż Walecznych nadanego przez D-cę Okręgu Radom-Kielce „Jodła” AK, podpisany przez kpt. Jana Kaletę „Postracha” i płk Karola Kutnickiego „Kruka”, poświadczony za zgodność z oryginałem przez Henryka Olejniczaka – wiceprezesa Zarządu Okręgu Łódź Światowego Związku Żołnierzy AK.
  11. Odpis oświadczenia Zygmunta Grzelaka, dotyczący działalności druha Jerzego Stawskiego w Pogotowiu Wojennym Harcerzy, poświadczony za zgodność z oryginałem 19.11.1990 r. przez Przewodniczącego Komisji Historycznej Chorągwi Łódzkiej ZHP hm. Mariana Bileckiego, z adnotacją „Oryginał tego zaświadczenia znajduje się w archiwum Izby Pamięci”.

Oceń: Jerzy Stawski

Średnia ocena:4.65 Liczba ocen:16