Joanna Skwarczyńska

---

Życiorys

Joanna Skwarczyńska przyszła na świat w Łodzi, w rodzinie o silnych tradycjach naukowych. Była córką mjr. dypl. Tadeusza Skwarczyńskiego (1894–1978) oraz Stefanii Skwarczyńskiej (1902–1988), znanej teoretyczki i historyczki literatury, a także profesora Uniwersytetu Łódzkiego. W kręgu jej bliskich znalazła się też jej siostra, Maria Olszewska (1929–2011), biolog i członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, która zajmowała się działalnością akademicką jako profesor zwyczajny w tej samej uczelni.

W roku 1938 Joanna rozpoczęła edukację w przedszkolu Rodziny Wojskowej w Łodzi, którą kontynuowała we Lwowie do roku 1940. Niestety w kwietniu tego samego roku jej rodzina została wysiedlona do Kazachstanu, z którego powróciła do Lwowa pod koniec listopada 1940. W 1944 roku wzięła udział w przedstawieniu w tajnym teatrze prowadzonym przez B. Dąbrowskiego, gdzie zagrała rolę Lilusi w sztuce „Ich czworo” oraz Isi w „Weselu”. Po wojnie, w 1945 roku, przyjechała z rodziną do Łodzi, gdzie uczęszczała do Szkoły Powszechnej nr 161. Już wtedy była wzorową uczennicą, która angażowała się w różnorodne przedsięwzięcia szkolne, organizując pomoc dla dzieci z Domu Dziecka. Jej marzeniem było zostanie aktorką.

Joanna była również aktywna w wielu organizacjach, w tym w Czerwonym Krzyżu, Towarzystwie Przyjaciół Żołnierza oraz Związku Harcerstwa Polskiego. W 1946 roku wstąpiła do harcerstwa, do 15 Łódzkiej Żeńskiej Drużyny Harcerek im. „Zośki”, znanej jako Mała Piętnastka. Swoje przyrzeczenie harcerskie złożyła 21 czerwca 1947 roku, a w drużynie pełniła funkcję zastępowej oraz przybocznej, przygotowując się do roli drużynowej.

Na tragiczne wydarzenia zwrócono uwagę 18 lipca 1948 roku, kiedy to Joanna zginęła w katastrofie na jeziorze Gardno podczas obozu drużyny harcerskiej. Została pochowana 21 lipca tego samego roku w części katolickiejStarego Cmentarza w Łodzi, obok innych ofiar tej tragedii.

W latach 70. XX wieku zaczęły krążyć pogłoski na temat możliwego rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego Joanny Skwarczyńskiej w Archidiecezji Łódzkiej. Z kolei w związku z 70. rocznicą jej tragedii, instruktorzy Chorągwi Łódzkiej ZHP oraz kanclerz archidiecezji, ks. dr Zbigniew Tracz, postanowili zdementować te doniesienia.

Dodatkowo Joanna Skwarczyńska stała się pierwowzorem postaci Joanny Stawskiej w książce Jacka Koprowicza pt. „Otchłań”, co świadczy o jej znaczeniu także w literaturze.

Upamiętnienie

Imię Joanny Skwarczyńskiej jest obecnie noszone przez drużyny harcerskie w różnych miejscowościach Polski, takich jak Brzeziny, Łódź, Radomsko, Bydgoszcz, Gdańsk, Koszalin, Opole, Zawadzkie, Warszawa oraz Gdynia.

Również warto podkreślić, że 18 października 2003 roku imię to zostało nadane Szkole Podstawowej w Gardnie Wielkiej, chociaż szkoła ta została zlikwidowana w 2017 roku.

---

Oceń: Joanna Skwarczyńska

---