Mieczysław Woźniakowski

---

Nauka, pierwsza praca, pierwsze uprawnienia do pracy w szkole

Mieczysław Woźniakowski, syn Romana oraz Wandy z rodziny Woźniaków, po zakończeniu edukacji w szkole powszechnej, zdał egzamin do miejskiego gimnazjum męskiego im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi, które mieściło się przy ul. H. Sienkiewicza 46. Moment ten, 24 czerwca 1928 roku, zaowocował zdobyciem świadectwa dojrzałości.

Po maturze, Mieczysław rozpoczął swoją karierę zawodową, zaczynając od zatrudnienia w Sądzie Pokoju, gdzie pracował jako kancelista. Następnie obdarzono go rolą praktykanta w Sądzie Grodzkim. W trakcie pracy w biurze sądowym, aktywnie przygotowywał się do eksternistycznego egzaminu w Państwowym Seminarium Nauczycielskim. Po roku intensywnej nauki zdobył seminaryjne świadectwo dojrzałości, które otworzyło mu drogę do pełnienia obowiązków tymczasowego nauczyciela w szkołach powszechnych. Otrzymał ten dokument w czerwcu 1929 roku, co oznaczało początek jego kariery w edukacji.

Równocześnie Mieczysław rozpoczął studia w oddziale łódzkim Wolnej Wszechnicy Polskiej (WWP), na Wydziale Humanistycznym. W maju 1934 roku zdał egzamin na nauczyciela publicznych szkół powszechnych, co otworzyło przed nim jeszcze więcej możliwości. W 1937 roku ukończył studia w WWP. W następnym roku obronił pracę magisterską, która dotyczyła Polski powojennej w utworach Juliusza Kadena-Bandrowskiego.

Otrzymując dyplom ukończenia Wolnej Wszechnicy Polskiej z tytułem magistra w zakresie filologii polskiej, Mieczysław zyskał prawo przystąpienia do egzaminu na nauczyciela szkół średnich, a także możliwość zajmowania stanowiska pierwszej kategorii w państwowej służbie cywilnej.

Praca w szkole przed wojną

W wrześniu 1929 roku Mieczysław Woźniakowski rozpoczął swoją karierę zawodową jako nauczyciel kontraktowy w publicznej szkole powszechnej nr 54, która miała swoją siedzibę przy ul. Zgierskiej 116 w Łodzi. Jego umiejętności oraz zaangażowanie w pracę szybko zostały docenione, co zaowocowało awansem; od sierpnia 1934 roku został mianowany nauczycielem w szkole powszechnej nr 55 w tym samym mieście.

W roku szkolnym 1937/38 podjął pracę w szkole ćwiczeń przy Państwowym Pedagogium w Łodzi, mieszczącej się przy ul. Lipowej 49. Dzięki różnorodnym doświadczeniom zdobytym w tych placówkach, Mieczysław Woźniakowski miał okazję rozwijać swoje umiejętności pedagogiczne i wnosić wartościowy wkład w życie edukacyjne społeczności lokalnej.

Działalność kulturalno-oświatowa przed wojną

Po upływie kilku miesięcy pracy w szkole ćwiczeń, Mieczysław Woźniakowski zorganizował poranek regionalny, który miał miejsce w Teatrze Kameralnym w maju 1938 roku. To wydarzenie stanowiło kontynuację tradycji jego nauczyciela, Zygmunta Lorentza, który był pedagogiem w Miejskim Gimnazjum im. J. Piłsudskiego oraz znanym regionalistą i dyrektorem Leona Starkiewicza, a jego osiągnięcia znane były w okresie międzywojennym.

Mieczysław związał się także z innymi pasjonatami kultury i sztuki w ramach „Grupy młodych związkowców”, utworzonej przy Zarządzie Oddziału Grodzkiego Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) w Łodzi. W tej organizacji, oprócz niego, aktywnie działały takie osoby jak Hanna Ożogowska, znana później z twórczości dla dzieci, Felicja Stasicowa, Piotr Bąk, Zygmunt Michalski, Leon Sroka i wielu innych. W lokalu ZNP, mieszczącym się przy ulicy Zachodniej 72, grupa ta organizowała różnorodne wydarzenia kulturalno-rozrywkowe, w tym wieczory z towarzyskim spotkaniami, które wiązały się z występami artystycznymi.

Ich działalność kulturalna trwała również w latach bezpośrednio po wojnie. Dla upamiętnienia ważnych chwil oraz ciekawych wydarzeń, Mieczysław pisał teksty do znanych melodii ludowych oraz kolęd, takich jak „Dzisiaj w Betlejem”, „Drżący calusieńki”, „Pasterze mili”, „Przybieżeli do Betlejem” oraz „Pójdźmy wszyscy”. W szczególności na Zjazd Oświatowy odbywający się w Łodzi w dniach 18–22 czerwca 1945 roku, stworzył wiersz noszący tytuł „Dzisiaj w naszym mieście…”

W 1937 roku Woźniakowski mieszkał w Łodzi przy ul. Odyńca 33b. Jego życie osobiste też było pełne wydarzeń – 14 września 1938 roku zawarł związek małżeński z Jadwigą Marią Brożyńską, z którą doczekał się dwojga dzieci: syna Przemysława, urodzonego 11 września 1942 roku, oraz córki Marii, która przyszła na świat 14 czerwca 1946 roku.

II wojna światowa

W obliczu wybuchu II wojny światowej, w pierwszych dniach września 1939 roku, Zarząd Miejski w Łodzi zdecydował się na wystawienie Mieczysława Woźniakowskiego do pełnienia roli nauczyciela w publicznej szkole powszechnej nr 20, która znajdowała się przy ulicy Cegielnianej 26 (dzisiaj ul. Stefana Jaracza). Jego zaangażowanie w tę placówkę trwało do grudnia 1939 roku, aż do tragicznego momentu, w którym hitlerowcy podjęli decyzję o zamknięciu wszystkich polskich szkół w Łodzi.

W czasie okupacji, Mieczysław Woźniakowski aktywnie uczestniczył w tajnym nauczaniu. Jego działalność w tej dziedzinie rozpoczęła się w styczniu 1940 roku i trwała do maja 1942 roku w Łodzi, a następnie kontynuował nauczanie do stycznia 1945 roku w Głownie, koncentrując się zarówno na nauczaniu w zakresie szkoły podstawowej, jak i średniej. Co więcej, Woźniakowski był także członkiem podziemnego Kuratorium Łódzkiego, działającego jako Okręgowa Komisja Oświaty i Kultury, gdzie pełnił funkcję kierownika Wydziału Szkolnictwa Ogólnokształcącego dla części województwa łódzkiego, w obrębie Generalnego Gubernatorstwa.

Okres powojenny

Wydarzenia związane z wyparciem niemieckich sił z Łodzi miały miejsce 19 stycznia 1945 roku. Już po kilku dniach, Mieczysław Woźniakowski, w towarzystwie Lucjana Siewierskiego, który był nauczycielem matematyki w gimnazjum, a później profesorem Politechniki Łódzkiej, podjęli ważny krok. Zdecydowali się na zdjęcie tablicy z napisem w języku niemieckim „Staatliche Berufschule für Mädchen” um umiejscowić nowe rozpoczęcie historii edukacji w tym budynku.

W dniu 11 lutego 1945 roku, wspólnie z nowymi nauczycielami oraz przybywającą młodzieżą, zorganizowali uroczyste otwarcie pierwszej średniej szkoły na terenie Łodzi – Gimnazjum Miejskie, które miało swoją siedzibę przy ul. Sienkiewicza 46. Mieczysław Woźniakowski, jako wychowanek tej właśnie szkoły, objął stanowisko dyrektora.

Oprócz pasji pedagogicznej, Woźniakowski potrafił z budować relacje współpracyśród grona nauczycielskiego. Doceniając wartość przedwojennych materiałów edukacyjnych, nauczyciele zdobywali podręczniki sprzed wojny, co pozwalało na korzystanie z nich w nauczaniu zgodnie z obowiązującymi wcześniej programami. W szkole zainicjowano również działalność spółdzielni uczniowskiej, a Mieczysław Woźniakowski, jako kurator okręgu szkolnego, podkreślał znaczenie tej formy aktywności na spotkaniach, takich jak zjazd Wojewódzkiej Komisji Spółdzielni Uczniowskich w 1963 roku. Jego zdaniem, kluczowym zadaniem było rozwijanie aktywności młodzieży oraz kształtowanie postawy współodpowiedzialności za życie szkoły.

W ramach działań popularyzujących naukę, w szkole powstawały uczniowskie koła naukowe, a uczniowie mogli poszerzać swoją wiedzę, co zwiększało ich zainteresowanie na różne przedmioty. Regularnie publikowane były również czasopisma uczniowskie, jak „Biuletyn” oraz „Praca Szkolna”, a także funkcjonowały drużyny harcerskie. Szkoła zainwestowała też w utworzenie stołówki, co było istotne dla codziennego funkcjonowania uczniów i nauczycieli.

Dzięki staraniom dyrektora, zdecydowana większość absolwentów bez problemu przystępowała do egzaminów wstępnych na uczelnie wyższe, co wielokrotnie kończyło się dla nich sukcesem w postaci zdobytych dyplomów. W okresie, gdy Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (TPD) aktywnie działalo, funkcjonowało tam III Liceum TPD im. Tadeusza Kościuszki w Łodzi.

Woźniakowski przez 14 lat pełnił funkcję dyrektora tej szkoły, a w 1959 roku władze powierzyły mu również dodtą rolę dyrektora Studium Nauczycielskiego. Na początku 1961 roku objął stanowisko Kuratora Okręgu Szkolnego w Łodzi. Podczas reformy oświaty w 1961 roku, wprowadził duże zmiany w administracji szkolnej, co zaowocowało wymianą kadr kierowniczych w Kuratorium. Uznał, że nowe stanowiska powinny zająć młodsze, otwarte na innowacje osoby.

Z bliskim zespołem, Mieczysław Woźniakowski stworzył Perspektywiczny plan rozwoju szkolnictwa w Łodzi na lata 1961-1980, którego realizacja miała miejsce w latach 1961-1963. Jego działania prowadziły do powstania w Łodzi 39 nowych obiektów edukacyjnych, w tym 16 szkół podstawowych, 9 liceów, 10 szkół zawodowych oraz 4 przedszkoli.

Oprócz tego, wspierał inicjatywę wcześniejszych zapisów do szkół oraz tworzenie klas wyrównawczych i poradni wychowawczych. Dążył do odciążenia uczniów z nadmiaru prac domowych poprzez zlecone badania przez Okręgowy Ośrodek Metodyczny. Również zreorganizował model kształcenia nauczycieli, przekształcając 5-letnie licea pedagogiczne na pomaturalne studia nauczycielskie, które były dostosowane do potrzeb 8-letniej nauki w podstawówce.

Mieczysław Woźniakowski zainicjował współpracę z wyższymi uczelniami, i szczególnie z Uniwersytetem Łódzkim, aby powiększyć limity przyjęć na kierunki pedagogiczne. W latach 1961-1972 był również wykładowcą na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie zajmował się metodyką nauczania języka i literatury polskiej na Wydziale Filologicznym. W tym okresie stworzył artykuł na temat: Elementy regionalne w nauczaniu języka polskiego w klasach V-VIII w łódzkich szkołach podstawowych.

Działalność związkowa i społeczna

Mieczysław Woźniakowski, aktywny w Związku Nauczycielstwa Polskiego, rozpoczął swoją działalność przed II wojną światową, a po wojnie kontynuował ją z niezmiennym zapałem. W ramach swojej kariery związkowej był członkiem Zarządu Grodzkiego ZNP w Łodzi oraz sprawował funkcję prezesa Zarządu Oddziału Miejskiego w pierwszej połowie 1950 roku, a następnie piastował stanowisko wiceprezesa Zarządu Okręgu ZNP.

W ciągu kilku kadencji uczestniczył jako członek Zarządu Okręgu ZNP w Łodzi. Osobista inicjatywa Woźniakowskiego objawiała się w realizacji programów satyryczno-rozrywkowych, które organizował podczas związkowych wieczorków koleżeńskich. Dążył do tego, aby Związek miał silną pozycję oraz dobry prestiż, zarówno w szkołach, jak i w szerszym środowisku społecznym. Szczególnie wyraził swoje poglądy na ten temat podczas VI Krajowego Zjazdu Delegatów ZNP w grudniu 1957 roku, gdzie postulował zmiany w statucie Związku, proponując m.in. ograniczenie kadencji etatowych pracowników władz do pięciu lat oraz obowiązek przynależności do związkowych komórek.

Woźniakowski nie unikał krytyki wobec długoletnich pracowników związkowych oraz wskazywał na problem polegający na tym, że rzekomi nadzorcy pedagogiczni często nie byli już aktywnymi nauczycielami.

Dodatkowo nawiązał współpracę z wieloma organizacjami młodzieżowymi i społeczno-kulturalnymi. Przewodniczył Szkolnemu Związkowi Sportowemu oraz Oddziałowi Łódzkiemu Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych (PTSM). Jako prezes Miejskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (TPD) oraz Towarzystwa Przyjaciół Łodzi, dążył do poprawy warunków życia i atmosfery wychowawczej dla dzieci, zwłaszcza tych w trudnej sytuacji materialnej, niepełnosprawnych i tych, które wymagały szczególnej opieki.

Skierował uwagę organizatorów na potrzebę ulepszania warunków zdrowotnych i życiowych dzieci. W ramach swojej działalności propagował organizację różnych form letniego wypoczynku, zarówno w miejscu zamieszkania, jak i na koloniach. Promował także kulturalne inicjatywy skierowane do rodziców w celu dostarczenia wiedzy pedagogicznej oraz wsparcia dla najmłodszych.

Najdłuższy czas przewodniczył Towarzystwu Przyjaciół Łodzi, pełniąc tę funkcję od 1972 do 1987 roku. Jego dorobek w tym okresie obejmował pogłębianie świadomości społecznej mieszkańców o historii miasta, popularyzację kultury oraz budowanie międzyludzkich relacji.

W ramach działań organizowano prelekcje, wycieczki oraz spotkania artystyczne. Wśród młodzieży cieszyły się dużym zainteresowaniem gazetki, wystawy oraz różnorodne konkursy. Wspólne z inicjatywą zarządu, organizowane były również stałe konkursy szkolne, zachęcające młodzież do zbierania pamiątek ze szkoły.

Woźniakowski był również radnym Rady Narodowej m. Łodzi oraz przewodniczył Komisji Oświaty i Kultury przez dwie kadencje, co dowodzi jego ogromnego zaangażowania społecznego oraz znaczącej roli w lokalnym środowisku edukacyjnym.

Publikacje

Mieczysław Woźniakowski był uznawanym autorem, który swoją twórczość wzbogacił o wiele istotnych publikacji. W jego dorobku literackim znajdują się:

• peregrynacje szkolne – obrazki z życia szkół łódzkich w latach 1914-1939,
• było tak i siak – wspomnienia nauczyciela 1945-1950,
• iskry w podziemiu – rzecz o tajnym nauczaniu, współautorstwo.

Poza książkami, Woźniakowski pisał również artykuły, recenzje i felietony, które były publikowane w wielu czasopismach, takich jak: „Nowa Szkoła”, „Rodzina i Szkoła”, „Osnowa”, „Odgłosy”, „Rzeczpospolita”, „Głos Nauczycielski”, „Dziennik Łódzki” oraz wielu innych. Dodatkowo, dzielił się swoimi przemyśleniami i refleksjami w formie felietonów transmitowanych przez Łódzkie Radio, I Program Polskiego Radia oraz w Łódzkim Ośrodku Telewizyjnym.

Praca Mieczysława Woźniakowskiego w edukacji oraz jego zaangażowanie społeczne trwało przez blisko 45 lat.

Odznaczenia i wyróżnienia

Mieczysław Woźniakowski był laureatem wielu prestiżowych nagród oraz odznaczeń, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w działalność oświatową i kulturalną. Poniżej przedstawiamy listę jego osiągnięć:

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi,
• Nagroda m. Łodzi (1975) „za całokształt działalności oświatowej i kulturalnej”,
• Złota Odznaka ZNP,
• Złota Odznaka UŁ (1973).

Jego życie zakończyło się na cmentarzu, gdzie spoczywa. Miejsce pochówku to cmentarz na Dołach.

---

Oceń: Mieczysław Woźniakowski

---