Fabryka Wyrobów Włókienniczych Leonhardt, Woelker i Girbardt, która jest również znana jako Towarzystwo Akcyjne Sukiennej Manufaktury, a obecnie funkcjonuje jako Arelan S.A., rozpoczęła swoją działalność w 1878 roku. Zakład ten powstał na terenach historycznej wsi Dąbrowa, która znajduje się w pobliżu Łodzi, w ówczesnej guberni piotrkowskiej.
Obecnie fabryka ulokowana jest przy ulicy Rzgowskiej 17a w Łodzi, w dzielnicy Górna, w obszarze administracyjnym znanym jako Górniak.
Historia
Utworzenie firmy Leonhardt, Woelker i Girbardt w latach 80. XIX wieku miało swoje źródło w wprowadzeniu przez rosyjskie władze, od roku 1877, znacznych barier celnych na importowane wyroby włókiennicze. To zjawisko spowodowało, że wielu producentów z Niemiec i Austrii postanowiło przenieść swoje zakłady produkcyjne do Rosji, w szczególności do Królestwa Polskiego.
Fabryka rozpoczęła swoją działalność w 1878 roku, założona przez Ernsta Leonhardta, który był Saksończykiem przybyłym do Łodzi rok wcześniej. Do współpracy dołączył jego szwagier Wilhelm Woelker oraz kolejny Saksończyk, Hilamar Girbardt. Razem zakupili ziemię w okolicy Dąbrowy, gdzie zbudowali zakład produkujący przędzę czesankową, sukno i tkaniny.
W 1905 roku zakład przekształcił się w Towarzystwo Akcyjne Sukiennej Manufaktury, co oznaczało dalszy rozwój produkcji. Niestety, w czasie II wojny światowej fabryka została przejęta przez okupantów hitlerowskich, którzy utworzyli w jej części warsztaty lotnicze. To właśnie w tej lokalizacji powstały zakłady Promotor, zajmujące się głównie produkcją silników samolotowych. Pracownicy fabryki w trakcie okupacji organizowali wiele akcji sabotażowych. Jedna z takich operacji niestety zakończyła się tragicznie — jej uczestnicy zostali zamordowani 20 czerwca 1942 roku w murach zakładu, co upamiętnia tablica pamiątkowa znajdująca się obecnie przed wejściem do WSInf.
Po zakończeniu wojny, fabryka ulokowana została w strukturach Państwowych Zakładów Przemysłu Wełnianego nr 6, obejmując teren przy ul. Łąkowej 3/5 i funkcjonując w tym charakterze do 1950 roku. W roku 1952 utworzono samodzielne przedsiębiorstwo, które nosiło nazwę Łódzkie Zakłady Przemysłu Wełnianego nr 13.
W 1970 roku firma zmieniła nazwę na Przędzalnia Czesankowa Arelan, a zatrudnienie osiągnęło wtedy imponującą liczbę 2800 osób. Zakład specjalizował się w produkcji przędzy wełnianej oraz wełnopodobnej, dostarczając surowce dla przemysłu tkackiego i dziewiarskiego, a także włóczki dla klientów indywidualnych.
Po 1990 roku przedsiębiorstwo zostało wytypowane do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, przekształcając się w Spółkę Akcyjną z dominującym akcjonariatem pracowniczym. Restrukturyzacja majątku, która miała miejsce w latach 1996-2001, doprowadziła do znacznego ograniczenia nieruchomości firmy do niezbędnego minimum potrzebnego do prowadzenia produkcji. Obecnie część terenów zajmuje Wyższa Szkoła Informatyki.
Aktualnie
Aktualmente firma zatrudnia 175 pracowników, co wskazuje na jej znaczącą obecność na rynku. Kapitał akcyjny przedsiębiorstwa wynosi 797,3 tys. zł, co przyczynia się do jej stabilności finansowej. Ponadto, firma dysponuje kapitałem zapasowym w wysokości 6503,8 tys. zł, co może być wykorzystane na rozwój oraz inwestycje w przyszłości.
Powiązania
Nieodłącznie związanym z fabryką Leonhardt, Woelker i Girbardt, a także z jej historią, jest dawny Park im. Hibnera, który stanowi północny obszar Parku im. Legionów.
Nazwisko jednego z właścicieli fabryki, Leonarda, upamiętnione zostało w nazwie placu położonego obok, znanego jako Rynkiem Leonarda, który obecnie funkcjonuje pod nazwą Plac Niepodległości.
Dla długoletniego dyrektora zakładów, Jana Starowicza, zbudowano przy ulicy Piotrkowskiej 292 kamienicę Pod Góralem, która jest istotnym elementem lokalnej architektury.
Przypisy
- Spacerownik: Górna i nie tylko... – Gazeta Wyborcza Łódź, Ryszard Bonisławski i Joanna Podolska
- W 1898 roku firma przekształcona została w spółkę akcyjną.
- Kazimierz Badziak – Na linii Łódź-Moskwa; Stolarowowie – łódzcy przedsiębiorcy pochodzenia rosyjskiego
- Przędzalnia Czesankowa Arelan
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Gazownia w Łodzi | Przędzalnia wełny Juliusza Kolmana w Łodzi | Grupowa Oczyszczalnia Ścieków w Łodzi | Fabryka braci Stolarow w Łodzi | Bielnik Kopischa | Elektrownia przy ul. Targowej w Łodzi | Elektrownia Towarzystwa Wyrobów Bawełnianych Karola W. Scheiblera | Fabryka Wilhelma Lürkensa w Łodzi | Monopolis | Fabryka Ludwika Grohmana | Fabryka Ernesta Wevera | Biała Fabryka Geyera | „Ariadna” Fabryka Nici | Magazyn Konfekcyjny Emila Schmechela w Łodzi | Fabryka Markusa Silbersteina | Fabryka Della w Łodzi | Zespół młyna parowego w Łodzi | Folwark Ludwika Meyera | Fabryka Schweikerta | Fabryka Izraela Poznańskiego w ŁodziOceń: Fabryka Wyrobów Włókienniczych Leonhardt, Woelker i Girbardt