Osiedle Bałuty-Doły stanowi część administracyjną Łodzi, znajdującą się w obrębie historycznej dzielnicy Bałuty. Jest to miejsce, w którym mieszka 44 358 osób, co świadczy o istotnym zaludnieniu tego terenu.
Bałuty-Doły to nie tylko siedziba mieszkańców, lecz także obszar, który rozwija się na bazie bogatej historii Bałut. Mieszkańcy cieszą się z różnorodnych usług i infrastruktury, co przyczynia się do atrakcyjności tego osiedla.
Położenie i granice
Osiedle Bałuty-Doły jest położone w południowej części dzielnicy Bałuty, na północ od centralnych obszarów Łodzi. Jego powierzchnia wynosi około 6,64 km², co sprawia, że jest to stosunkowo przestronny obszar.
Na zachodzie, granica osiedla przebiega wzdłuż ulic Zachodniej oraz Zgierskiej, prowadząc ku północy, a następnie kierując się ku wschodowi poprzez Bałucki Rynek, kontynuując drogę wzdłuż ulicy Łagiewnickiej aż do ronda Powstańców 1863 roku.
Granica północna osiedla przebiega ulicą Inflancką, dochodząc do skrzyżowania z Strykowską, gdzie toczy się w kierunku torów kolejowych Łódź Widzew – Zgierz. Granica wschodnia osiedla również jest wyznaczona przez tory kolejowe, od skrzyżowania ze Strykowską do połączenia z ulicą Telefoniczną.
Na południu osiedla, granice wyznaczają ulice: Telefoniczna, Palki, Źródłowa, Dwernickiego, Północna oraz Ogrodowa, które prowadzą z powrotem do granicy zachodniej.
Charakter osiedla
Osiedle Bałuty-Doły zajmuje Wschodnią część Starego Miasta, które stanowi najstarszą część Łodzi. To tutaj prawdopodobnie powstała wieś Łodzia, z której rozwinęła się Łódź. Oprócz tego, osiedle obejmuje również Marysin-Doły, Doły oraz Helenów. W czasach niemieckiej okupacji, zachodnia część osiedla była miejscem getta żydowskiego. Na Bałutach-Dolach przeważa czteropiętrowa zabudowa, ale można spotkać także wyższe bloki, domki jednorodzinne oraz kamienice. W południowej części osiedla usytuowany jest kompleks ogródków działkowych, znajdujący się w bliskim sąsiedztwie centrum Łodzi.
Handel
Na obszarze osiedla dostępne są liczne niewielkie sklepy, a także hipermarket sieci E.Leclerc przy ulicy Inflanckiej, który dostarcza mieszkańcom szeroką gamę produktów.
Ochrona zdrowia
Osiedle oferuje kilka mniejszych placówek medycznych oraz większe szpitale, w tym Uniwersyteckie Centrum Pediatrii im. Marii Konopnickiej, Uniwersytet Medyczny oraz Szpital Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Na terenie osiedla przy ulicy Franciszkańskiej znajduje się również Regionalne Centrum Krwiodawstwa, które służy społeczności lokalnej.
Oświata
W obrębie osiedla funkcjonują liczne przedszkola i żłobki, a także siedem szkół podstawowych, wśród których możemy wymienić:
- Szkoła Podstawowa nr 30 im. rot. Witolda Pileckiego,
- Szkoła Podstawowa nr 45 im. Jana Matejki,
- Szkoła Podstawowa nr 58 im. Melchiora Wańkowicza,
- Szkoła Podstawowa nr 81 im. Bohaterskich Dzieci Łodzi,
- Szkoła Podstawowa nr 153 im. Marii Skłodowskiej-Curie,
- Szkoła Podstawowa Specjalna nr 105 im. Jacka Kuronia,
- Prywatna Szkoła Podstawowa „Kornelówka”.
Ponadto na osiedlu znajdują się również szkoły średnie, w tym:
- XIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Piotrowiczowej,
- Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych nr 2,
- XXIV Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie,
- Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego im. Powstańców Wielkopolskich,
- Zespół Szkół Elektroniczno-Informatycznych im. Jana Szczepanika w Łodzi,
- Zespół Szkół Specjalnych nr 3 im. Jacka Kuronia.
Dodatkowo, w obrębie osiedla mieści się Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego, która znajduje się w budynku zaprojektowanym przez Bolesława Kardaszewskiego.
Parki
W przeciwieństwie do sąsiadującego osiedla Bałuty-Centrum, Bałuty-Doły mogą się pochwalić bogatymi terenami zielonymi, w tym wieloma parkami. W południowej części osiedla wzdłuż koryta rzeki Łódki utworzono kompleks parków i zieleńców, do których należą m.in. zieleniec przy Wojska Polskiego oraz Skwer im. Jadwigi Szustrowej. Znajdziemy tu również Park Ocalałych, Park Helenów oraz Park Staromiejski.
W północnej części osiedla, na terenie niegdyś zajmowanym przez hitlerowski Policyjny Obóz dla Dzieci Polskich, zlokalizowany jest Park Szarych Szeregów (dawniej Park Promienistych), gdzie znajduje się Pomnik Martyrologii Dzieci.
Cmentarze
Na Dołach zlokalizowany jest jeden z najważniejszych kompleksów cmentarnych w Łodzi, w skład którego wchodzą:
- cmentarz rzymskokatolicki pw. św. Wincentego à Paulo,
- cmentarz komunalny, z wejściem głównym od ul. Smutnej,
- cmentarz wojskowy pw. św. Jerzego, z wejściem głównym od al. G. Palki,
- cmentarz prawosławny pw. św. Aleksandra Newskiego, z wejściem od ul. Telefonicznej,
- cmentarz baptystów,
- cmentarz zielonoświątkowców,
- cmentarz mariawitów.
W obrębie cmentarzy spoczywają znane postacie związane z Łodzią, takie jak Ludwik Benoit, Jadwiga Andrzejewska, Kazimierz Dejmek, Aleksander Fogiel, Wirgiliusz Gryń, Wojciech Jerzy Has, Katarzyna Kobro, Bogusław Mec, Grzegorz Palka oraz Bogusław Sochnacki.
Cmentarz żydowski
Na północny zachód od kompleksu cmentarzy na Dołach znajduje się Nowy Cmentarz Żydowski, który zajmuje powierzchnię 42 ha i jest miejscem spoczynku ponad 230 tysięcy ludzi. To druga co do wielkości żydowska nekropolia w Europie, w obecnie prowadzone są prace mające na celu wpisanie jej na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na tym cmentarzu znajdują się mauzolea laureatów zasłużonych dla miasta, w tym Izraela Poznańskiego.
Religia
Na terenie osiedla znajduje się najstarszy łódzki kościół: Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, położony na placu Kościelnym, a także kilka innych katolickich kościołów parafialnych, takich jak:
- Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej i bł. o. Anastazego Pankiewicza,
- Kościół pw. Opatrzności Bożej,
- Kościół pw. Dobrego Pasterza.
Na osiedlu znajduje się także parafia starokatolicka: Starokatolicki Kościół Mariawitów pw. św. Franciszka z Asyżu oraz parafia ewangelicko-metodystyczna: Kościół Ewangelicko-Metodystyczny pw. Opatrzności Bożej w Łodzi.
Sport
Osiedle Bałuty-Doły dysponuje kompleksowymi obiektami sportowymi, w tym kompleksem Klubu Sportowego Społem oraz stadionem Klubu Sportowego Budowlani Łódź, które są miejscami aktywności fizycznej dla mieszkańców.
Komunikacja
Na Bałutach-Dołach mieści się kluczowy węzeł komunikacyjny Łodzi – skrzyżowanie dróg krajowych nr 14 (alei Grzegorza Palki) i nr 72 (ulicy Wojska Polskiego). Z tego skrzyżowania, zwanego skrzyżowaniem „Doły”, prowadzi ulica Strykowska. To skrzyżowanie pełni też funkcję kluczowego węzła komunikacji miejskiej oraz przesiadkowego między komunikacją międzymiastową i lokalną. Ważnymi ulicami w tym obszarze są również Inflancka, Źródłowa, Północna, Zachodnia i Łagiewnicka, a także Franciszkańska, Zgierska, Sporna oraz ich przedłużenia: Pankiewicza i Zagajnikowa.
Komunikację autobusową w osiedlu obsługują niskopodłogowe linie MPK, które łączą mieszkańców z różnymi częściami Łodzi, poprzez linie 51 (warianty A i B), 53 (warianty A i B), 57, 60 (warianty A, B, C i D), 61, 64 (warianty A i B), 70, 81, 85, 87 (warianty A i B) oraz 88 (warianty A, B, C i D) oraz linie nocne takie jak N7 (warianty A i B). Warto wspomnieć, że w 2019 roku miasto zdecydowało o zamknięciu tramwajowego torowiska wzdłuż ulic Wojska Polskiego i Strykowskiej, prowadzącego do pętli Doły (dawniej Strykowska), ze względu na jego zły stan. Po remoncie trasy, ruch tramwajowy wznowił działalność w marcu 2024 roku.
Przypisy
- Tramwaje MPK Łódź wróciły na Wojska Polskiego. Co zmieni się dla pasażerów? [ZDJĘCIA] [online], lodz.pl, 16.03.2024 r. [dostęp 11.05.2024 r.]
- Osiedle Bałuty-Doły [online], BIP ŁÓDŹ [dostęp 22.12.2020 r.]
- Dzieje najdawniejsze [online], www.historycznie.uni.lodz.pl [dostęp 22.12.2020 r.]
- Drugi największy w Europie cmentarz żydowski znajduje się w Łodzi [online], dzieje.pl [dostęp 22.12.2020 r.]
- Rozkłady jazdy – MPK-Łódź Spółka z o.o. [online], www.mpk.lodz.pl [dostęp 22.12.2020 r.]
- Tabela nr 13 do Uchwały budżetowej Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 16.01.2014 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Bronisin | Chachuły | Dąbrowa (Łódź) | Huta Aniołów | Julianów (Łódź-Bałuty) | Julianów-Marysin-Rogi | Karolew (Łódź) | Kochanówka (Łódź) | Komorniki (Łódź) | Nowe Rokicie | Kurak (Łódź) | Stoki-Sikawa-Podgórze | Podgórze (Łódź) | Zagrodniki (Łódź) | Retkinia Zachód-Smulsko | Karolew-Retkinia Wschód | Politechniczna | Pienista | Chojny (Łódź) | Olechów-JanówOceń: Bałuty-Doły